Nga, IAEA cùng lên tiếng sau vụ nhà máy hạt nhân Zaporozhye bị tấn công

Bộ Ngoại giao Nga kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới lên án hành động "khủng bố hạt nhân" tại Nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye. Ảnh: RT

Theo hãng tin Tass, Nga vừa kêu gọi cộng đồng quốc tế cần có phản ứng mạnh mẽ đối với các vụ tấn công của Ukraine gây nguy hiểm cho Nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye (ZNPP).

Viết trên trang Telegram hôm 7/4, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết, cộng đồng toàn cầu, bao gồm các nhà lãnh đạo Mỹ, Đức và Pháp, cần lên án hành động “khủng bố hạt nhân” của chính quyền Kiev.

Cùng ngày, Đại diện thường trực của Nga tại các tổ chức quốc tế ở Vienna, ông Mikhail Ulyanov xác nhận, các lực lượng vũ trang của Ukraine đã tiếp tục thực hiện các cuộc tấn công trực tiếp nhằm vào ZNPP.

"Kể từ ngày 20/11/2022, các lực lượng vũ trang Ukraine đã hạn chế các cuộc tấn công nhằm vào ZNPP. Tuy nhiên, vào ngày 7/4, nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu một lần nữa trở thành mục tiêu tấn công của chính quyền Kiev” - ông Ulyanov viết trên kênh Telegram của mình.

Trong khi đó, tập đoàn điện hạt nhân Liên bang Nga Rosatom hôm 7/4 cũng hối thúc lãnh đạo Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) và Liên minh châu Âu (EU) có phản ứng ngay lập tức trước mối đe dọa trực tiếp đối với an ninh của nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu.

Rosatom cho biết, có 3 người bị thương, trong đó 1 người bị thương nặng sau khi ZNPP bị tấn công bằng máy bay không người lái hôm 7/4.

Theo báo cáo của ZNPP, trong vòng nửa giờ, một máy bay không người lái (UAV) đã tấn công khu vực gần căng tin của nhà máy điện hạt nhân và một UAV khác sau đó đã tấn công mái vòm của lò phản ứng thứ 6.

Yevgeniya Yashina, giám đốc truyền thông của ZNPP, cho biết, mức độ phóng xạ tại ZNPP vẫn ở mức bình thường và thiệt hại không nghiêm trọng. Tuy nhiên, lãnh đạo ZNPP nói rằng "việc pháo kích nhằm vào cơ sở hạ tầng của nhà máy điện hạt nhân này là điều không thể chấp nhận được". Tuyên bố nêu rõ: “Việc cơ sở hạ tầng bị phá hủy có khả năng ảnh hưởng đến hoạt động an toàn của ZNPP”.

Cũng trong ngày 7/4, Giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi cảnh báo thảm họa hạt nhân sau khi Ukraine tấn công một trong 6 lò phản ứng hạt nhân của ZNPP do Nga kiểm soát ở Ukraine.

Người đứng đầu IAEA xác nhận đã xảy ra ít nhất 3 vụ tấn công trực tiếp vào cấu trúc ngăn chặn lò phản ứng chính của ZNPP. “Các cuộc tấn công như vậy làm gia tăng đáng kể nguy cơ xảy ra tai nạn hạt nhân quy mô lớn” – hãng tin AP dẫn lời ông Grossi cho hay.

Giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi. Ảnh: Getty

IAEA cho biết, cơ quan này đã được thông báo về cuộc tấn công bằng UAV tại ZNPP. Trong một tuyên bố riêng, IAEA lưu ý: “Thiệt hại ở lò phản ứng số 6 không ảnh hưởng đến an toàn hạt nhân, nhưng đây là một sự cố nghiêm trọng có khả năng làm suy yếu tính toàn vẹn của hệ thống ngăn chặn của lò phản ứng”.

Đây không phải lần đầu tiên IAEA đưa ra cảnh báo về mối đe dọa đối với ZNPP tại Ukraine do Nga kiểm soát. Hồi tháng 3 vừa qua, ông Grossi nói rằng ZNPP vẫn đối mặt rủi ro về thảm họa hạt nhân trong bối cảnh cuộc xung đột giữa Moscow và Kiev vẫn tiếp diễn.
IAEA đã tổ chức đoàn kiểm tra đánh giá hoạt động của ZNPP vào tháng 9/2022, song chưa công bố đánh giá công khai về các sự cố liên quan đến nhà máy hạt nhân này cũng như nêu đích danh Ukraine là thủ phạm của các vụ tấn công nhằm vào ZNPP.

Nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye đã trở thành một địa điểm nhạy cảm kể từ khi Nga đưa quân vào Ukraine hồi năm 2022. Quân đội Nga đã chiếm giữ nhà máy điện hạt nhân này trong những tuần đầu tiên của cuộc tấn công Ukraine vào tháng 3/2022. Cả Ukraine và Nga đều liên tục cáo buộc đối phương tấn công nhà máy.

ZNPP có 6 lò phản ứng làm mát bằng nước và điều tiết bằng nước VVER-1000 V-320. 6 lò phản ứng của nhà máy đã ngừng hoạt động trong nhiều tháng nhưng vẫn cần nguồn điện và đội ngũ nhân viên có trình độ để vận hành các hệ thống làm mát và các tính năng an toàn khác.

Nguyễn Phương