Nga bày tỏ triển vọng về bàn đàm phán hạt nhân Iran

Thông tấn TASS hôm 20/6 đẫn lời Đại diện Thường trực Nga cho Các tổ chức quốc tế có trụ sở tại Vienna Mikhail ULyanov cho hay, cuộc đàm phán về khôi phục Kế hoạch Hành động Toàn diện chung (JCPOA) về chương trình hạt nhân Iran đang đạt được những tiến bộ nhất định.

Cơ quan Hành động Đối ngoại Châu Âu (EEAS) Phó Tổng Thư ký Enrique Mora và Thứ trưởng Iran tại Bộ Ngoại giao Abbas Araghchi chờ bắt đầu cuộc họp của Ủy ban Hỗn hợp JCPOA tại Vienna, Áo vào ngày 17 tháng 4 năm 2021. Ảnh: Reuters

Theo ông, cả phía Mỹ và Iran cũng như các bên trong mọi vòng đàm phán của Ủy ban Hỗn hợp, được tổ chức tại Vienna kể từ tháng 4, đều được chú ý bởi những tuyên bố về tiến bộ nghiêm túc.

Đặc phái viên Nga trước đó đã lưu ý rằng một thỏa thuận về việc khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran đã đạt được.

Ông cũng nói rằng, các bên đạt được sự rõ ràng về các lệnh trừng phạt của Mỹ phải được gỡ bỏ đối với Iran sẽ được hoàn thiện và danh sách các bước mà Iran phải thực hiện để quay trở lại các cam kết của họ, đã gần như được thống nhất.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 19/6 nhấn mạnh, Mỹ sẽ tiếp tục các cuộc đàm phán gián tiếp với Iran về việc khôi phục lại thỏa thuận hạt nhân lịch sử ký năm 2015. Tuyên bố được đưa ra một ngày sau khi Iran tổ chức cuộc bầu cử tổng thống.

Bộ Ngoại giao Mỹ khẳng định Washington sẽ tiếp tục thảo luận cùng các đồng minh và đối tác về việc khôi phục JCPOA. Theo người phát ngôn trên, các cuộc đàm phán gián tiếp tại Vienna (Áo) giữa Mỹ và Iran, được các nhà ngoại giao châu Âu làm trung gian, đã thu được "tiến triển có ý nghĩa".

Việc quay lại thỏa thuận hạt nhân Iran được cho là mục tiêu nhiệm kỳ mà chính quyền ông Joe Biden theo đuổi và đang nỗ lực để thực hiện. Dẫu vậy, ông Biden không quay ngược hoàn toàn chính sách của người tiền nhiệm Donald Trump khi tái áp đặt hoàn toàn các lệnh trừng phạt Iran, buộc Tehran thực hiện các bước làm giàu hạt nhân sau đó.

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan trước đó lặp lại những bình luận đó nói với đài truyền hình ABC News rằng, vẫn còn "một khoảng cách hợp lý để tiếp tục", bao gồm cả về các lệnh trừng phạt và các cam kết hạt nhân mà Iran phải thực hiện.

Nhưng trong thông điệp gần đây nhất, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif cho thấy Tehran mặc kệ những mối băn khoăn của Mỹ. Ông khẳng định nước này không đàm phán lại thỏa thuận hạt nhân ký hồi năm 2015 với Nhóm P5+1, đồng thời tất cả lệnh trừng phạt của Mỹ áp đặt với Tehran cần được gỡ bỏ.

Dẫu vậy, về phần mình, Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại Josep Borrell ngày 20/6 khẳng định Tehran và các cường quốc thế giới vẫn có thể đạt được một thỏa thuận nhằm khôi phục hiệp định hạt nhân năm 2015.

Theo ông Borrell, các bên liên quan đang tới “rất gần” một thỏa thuận và có thể giúp khu vực Trung Đông trở nên an toàn hơn, đồng thời giảm bớt những khó khăn với nền kinh tế Iran do các biện pháp trừng phạt dầu mỏ và tài chính mà Mỹ tái áp đặt kể từ khi rời khỏi JCPOA 3 năm trước đây.

Phát biểu trước một nhóm phóng viên ở Thủ đô Beirut, Liban, quan chức EU nói: “Chúng tôi đang sắp hết thời gian trong tiến trình đàm phán hiện nay. Chúng tôi đã đầu tư rất nhiều vốn liếng chính trị… vì vậy, tôi hy vọng rằng kết quả của những cuộc bầu cử (ở Iran) sẽ không phải là trở ngại cuối cùng, vốn sẽ khiến tiến trình đàm phán bị đổ vỡ. Như tôi được biết… kết quả này sẽ không gây ra nguy cơ đó”.

JCPOA quy định Iran làm giàu urani ở mức độ 3,67%, thấp hơn nhiều so với mức 90% có thể tạo ra vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, kể từ khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận và tái áp đặt trừng phạt Iran năm 2018, Tehran đã dần thu hẹp các cam kết của mình trong thỏa thuận.

Tân Tổng thống Iran Ebrahim Raisi sẽ nhậm chức vào đầu tháng 8, thay thế ông Hassan Rouhani, khi mà Tehran đã đạt được thỏa thuận đồng ý hạn chế chương trình hạt nhân để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt quốc tế.

Các quan chức Iran và phương Tây đều cho rằng sự trỗi dậy của Raisi không có khả năng làm thay đổi quan điểm đàm phán của Iran: Lãnh tụ tối cao cứng rắn của Iran Ayatollah Ali Khamenei có tiếng nói cuối cùng về tất cả các chính sách lớn.

Tuy nhiên, một số quan chức Iran gợi ý rằng Tehran có thể quan tâm đến việc thúc đẩy thông qua một thỏa thuận trước khi tổng thống mới nhậm chức vào tháng 8.

Một quan chức chính phủ Iran nói rằng, nếu một thỏa thuận được hoàn tất trước khi Raisi nhậm chức, tổng thống mới sẽ có thể đổ lỗi cho bất kỳ sự nhượng bộ nào đối với người tiền nhiệm. "Rouhani, không phải Raisi, sẽ bị đổ lỗi cho bất kỳ vấn đề nào trong tương lai liên quan đến thỏa thuận", ông nói.

Hải Lâm