Nâng tầm sản phẩm OCOP

Ảnh minh họa.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), đến tháng 1/2024, cả nước đã có 11.056 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên, trong đó: 68,9% sản phẩm 3 sao, 29,9% sản phẩm 4 sao, 42 sản phẩm 5 sao, còn lại là tiềm năng 5 sao. Trong tổng số 5.724 chủ thể OCOP có 37,5% là hợp tác xã, 24,4% là doanh nghiệp, 35,3% là cơ sở sản xuất/hộ kinh doanh, còn lại là tổ hợp tác.

Một trong những thành công quan trọng của Chương trình OCOP là tạo được sinh kế cho người dân ở nhiều địa phương, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, vừa phát triển kinh tế đồng thời bảo tồn, phát huy văn hóa bản địa và bảo vệ được môi trường sinh thái. Các sản phẩm OCOP đã góp phần chuyển đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang sản xuất gắn với kinh doanh nông nghiệp, đặc biệt gắn kết giữa phát triển nông nghiệp với phát triển kinh tế, dịch vụ và du lịch của các địa phương.

Tuy nhiên, nhiều sản phẩm OCOP chủ yếu vẫn chỉ được tiêu thụ ở khu vực địa phương, hoặc mang tới các hội chợ thương mại, nên chưa thật sự phát huy tiềm năng và lợi thế của mô hình. Vì nhiều sản phẩm sản xuất tại các cơ sở quy mô nhỏ, mới chỉ dừng ở khâu tiêu thụ trực tiếp, chưa đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.

Trong khi các cơ sở chế biến, bảo quản nông sản còn nhỏ lẻ, manh mún, chưa có nhiều doanh nghiệp có công nghệ chế biến, bảo quản hiện đại, đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc tế. Thế nên, nhiều khách hàng nhận biết chưa đầy đủ về giá trị chứng nhận OCOP.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, tìm giải pháp quảng bá sản phẩm, thúc đẩy tiêu thụ, góp phần mở rộng thị trường, nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm OCOP đang là yêu cầu cấp bách của ngành thương mại và các chủ thể OCOP. Trong đó, thương mại điện tử (TMĐT) đang trở thành kênh phân phối hàng hóa hữu dụng trong thời đại số, giúp các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất có thể giới thiệu, quảng bá và đưa thông tin đầy đủ, chi tiết về sản phẩm và những sản phẩm đặc sản vùng miền đến với người tiêu dùng.

Từ năm 2020, Bộ NN&PTNT đã chủ động phối hợp các sàn TMĐT để xây dựng các chính sách hỗ trợ, ưu tiên về logistics cho chủ thể bán hàng trên các sàn. Đến nay, có hơn 50% số chủ thể OCOP tham gia kênh TMĐT. Đặc biệt, trong năm 2023, các địa phương và TikTok Việt Nam tổ chức hơn 800 phiên bán hàng trực tuyến gắn logo Chợ phiên OCOP, thu hút hơn 300 triệu lượt xem và mang về doanh thu lên tới hơn 100 tỷ đồng, tạo sự lan tỏa mạnh mẽ về sản phẩm OCOP Việt Nam đối với người dân.

Việt Nam có khoảng 57 triệu người tham gia mua sắm online để nhận ưu đãi tốt hơn. Nhưng để người nông dân, các chủ thể OCOP thật sự hưởng lợi khi tham gia TMĐT lại là vấn đề khá nan giải, cần có những giải pháp hỗ trợ bài bản, căn cơ mới có thể phát huy tối đa lợi thế của các sản phẩm đặc hữu, OCOP.

Để có được thành công trong kinh doanh trực tuyến, rất cần sự chung tay của các cơ quan quản lý nhà nước ở vai trò điều phối, huy động, tập trung được nguồn lực hàng hóa. Bơỉquy mô sản xuất nhỏ và theo thời vụ ảnh hưởng đến khả năng duy trì của các đơn hàng. Mặt khác, nếu không kiểm soát nghiêm, chặt chẽ chất lượng sản phẩm, người tiêu dùng sẽ giảm lòng tin, các sản phẩm OCOP sẽ mất thương hiệu và chương trình sẽ chỉ mang tính phong trào.

Rõ ràng, việc hỗ trợ các chủ thể tham gia sàn TMĐT nâng cao năng lực, kỹ năng thích ứng của chủ thể OCOP là hướng phát triển bền vững, chứ không phải là có sản phẩm thì cứ đưa lên sàn. Đồng thời, các địa phương cần quan tâm, triển khai các giải pháp lồng ghép, xây dựng sản phẩm du lịch từ sản phẩm OCOPtạo nên sự tương hỗ hiệu quả.

Thanh Thảo