Mỹ bị bất ngờ trước thỏa thuận Iran-Saudi Arabia

Thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Saudi Arabia và Iran do Trung Quốc làm trung gian. Ảnh: AP

Mối quan hệ giữa Mỹ và Saudi Arabia đã trở nên nồng thắm dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump trong chuyến thăm nước ngoài đầu tiên đầy trang trọng dưới cương vị người đứng đầu nước Mỹ.

Tuy nhiên, những cuộc khủng hoảng liên quan đến giá dầu trong năm qua và việc Saudi Arabia bắt tay cùng Nga để cắt giảm sản lượng, đã khiến chính quyền Tổng thống Joe Biden không mấy hài lòng.

Sự kiện gần đây giữa cái bắt tay bình thường hóa quan hệ giữa Iran và Saudi Arabia với sự hỗ trợ trung gian của Trung Quốc đã khiến chính quyền ở Washington buộc phải suy nghĩ lại về mối quan hệ 2 nước.

Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ CIA William Burns mới đây đã có chuyến thăm không báo trước ở Saudi Arabia.

Trong cuộc gặp các quan chức nước này đề cập đến thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Saudi - Iran, ông Burns bày tỏ sự thất vọng rằng, Mỹ đã mất cảnh giác và cảm thấy bị "che giấu" về chính sách ngoại giao mới của Riyadh.

Theo thông tin từ tờ Wall Street Journal, ông Burns đã bày tỏ sự thất vọng về việc Riyadh gần đây nối lại quan hệ với Iran thông qua một thỏa thuận ngoại giao do Trung Quốc làm trung gian cũng như sự cởi mở của vương quốc này với Syria.

Một quan chức Mỹ tiết lộ trong điều kiện giấu tên với Reuters rằng, Giám đốc CIA đang cố gắng củng cố cam kết hợp tác tình báo Mỹ - Saudi Arabia, đặc biệt là trong lĩnh vực chống khủng bố, đảm bảo các quốc gia đều có lợi ích chung.

Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ CIA William Burns.

Quan chức Mỹ không cho biết chuyến thăm của Burns diễn ra khi nào. Washington Post, báo đầu tiên đưa tin về chuyến thăm, cho biết Giám đốc CIA đã ở Saudi Arabia vào đầu tuần này.

Sau nhiều năm xung đột với tư cách là đối thủ trong khu vực, Tehran và Riyadh đã ký kết hiệp ước bình thường hóa vào ngày 10 tháng 3 sau các cuộc đàm phán bí mật do Bắc Kinh làm trung gian.

Thỏa thuận này đồng ý nối lại quan hệ ngoại giao chính thức sau khi họ cắt đứt quan hệ vào năm 2016. Thỏa thuận Saudi Arabia - Iran đã đánh dấu một thành tựu ngoại giao lớn đối với Trung Quốc và là một bước ngoặt quan trọng mang tính chấn động địa chính trị ở Trung Đông.

Vai trò của Trung Quốc còn được thể hiện rõ hơn trong việc kết nối giữa các quốc gia nhằm khôi phục lại thỏa thuận hạt nhân Iran. Vào năm 2018, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định rút khỏi thỏa thuận vì cho rằng thỏa thuận này không đủ giới hạn hoạt động hạt nhân của Tehran, đồng thời áp đặt lại các lệnh cấm vận.

Đến tháng 2 vừa qua, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong lần tiếp đón Tổng thống Iran Ebrahim Raisi tại Bắc Kinh đã liên tục nhấn mạnh rằng, Bắc Kinh sẽ "tham gia mang tính xây dựng" vào các cuộc đối thoại nhằm nối lại đàm phán về việc áp dụng thỏa thuận hạt nhân Iran.

Đông Phong