Messi có phải thiên tài?

Bằng việc dẫn dắt Argentina đến chức vô địch World Cup 2022, Lionel Messi đã đập tan mọi nghi ngờ cuối cùng trong lời khẳng định anh là cầu thủ vĩ đại nhất lịch sử.

Khả năng ghi bàn, óc phán đoán và kỹ thuật phi thường là những phẩm chất đã đi cùng “El Pulga” trong suốt sự nghiệp.

Mặc dù vậy, trong giới khoa học những năm gần đây vẫn tồn tại tranh cãi liệu Messi có phải là một thiên tài hay chỉ đơn giản là một người có năng lực cao hơn bình thường.

Bộ não đặc quyền

Trong thế giới thể thao, chỉ những người có chỉ số IQ trên 130 mới được xếp vào nhóm VĐV có năng khiếu.

Tuy nhiên, giới khoa học phải đồng tình rằng còn rất nhiều trường hợp ngoại lệ khác.

Từ năm 2016, các tài liệu đã chứng minh rằng bộ não của những người sở hữu năng lực vượt trội có khác biệt về mặt sinh hóa và hình thái so với người thường.

Bộ não của những người sở hữu năng lực vượt trội có khác biệt về mặt sinh hóa và hình thái so với người thường. Ảnh: Marca.

Đây cũng là cơ sở để chứng minh năng khiếu và khả năng vượt trội của nhóm người này.

"Những khác biệt về hình thái và sinh hóa này không chỉ tác động đến cách chúng ta xử lý thông tin mà còn cả cách xử lý cảm xúc. Từ bộ não, chúng ta học hỏi, cảm nhận và suy nghĩ", Jana Martinez-Piqueras, chủ tịch của Indifferent Minds, một trong những tổ chức đầu tiên dành cho những người có năng khiếu vượt trội ở Tây Ban Nha chia sẻ.

Theo Martinez-Piqueras, bí mật của năng khiếu thiên phú không nằm ở những con số mà đến từ cách xử lý tình huống.

Với cùng một quy trình, so với những VĐV bình thường, người có năng khiếu đặc biệt sẽ thực hiện theo cách khác, đặc biệt là số lượng chiến lược sử dụng để đạt được điều đó.

Dựa trên cơ sở đó, Martinez-Piqueras khẳng định Messi là người có năng khiếu vượt trội.

"Ở Messi tồn tại khái niệm thiên tài. Cậu ấy là cầu thủ kiến thiết lối chơi, với tầm nhìn ngoại vi và khả năng tính toán chính xác đến từng đường cong parabol của quả bóng. Rõ ràng Messi có nhiều khả năng nhận thức tổng hợp", chủ tịch của Indifferent Minds nhận định.

Sau cùng, điều khiến Messi giống như những người có năng khiếu và khả năng hơn người khác là khả năng thay đổi môi trường mà anh tham gia, theo Martinez-Piqueras.

Đã từng có rất nhiều luận điểm cho rằng nếu không được các bác sĩ của Barcelona tiêm HGH (Human Growth Hormone - các loại hoóc môn tăng trưởng) từ nhỏ để chữa trị chứng còi xương, Messi sẽ không thể vươn đến đỉnh cao của bóng đá như hiện tại.

Messi là thiên tài với khả năng thay đổi môi trường mà anh tham gia. Ảnh: The Athletic.

Tuy nhiên, người đứng đầu Indifferent Minds lập tức phản bác luận điểm đó. "Năng khiếu vượt trội không phải là một căn bệnh, nhưng nếu không được quan tâm đúng cách, nó có thể dẫn đến các bệnh lý. Có rất nhiều VĐV có năng lực cao chưa được phát hiện. Nếu nhận thức của họ không được trau dồi, năng lực vượt trội sẽ biến mất", Martinez-Piqueras cho biết.

Thiên tài trong cơ thể VĐV

Dick Fosbury, cố huyền thoại bộ môn nhảy cao chính là điển hình cho khả năng thay đổi môi trường mà một thiên tài có thể làm được.

Ở tuổi 16, ông chuyển sang thử sức với nhảy cao. Tuy nhiên, Fosbury chỉ đạt thành tích trung bình với kỹ thuật nhảy cao truyền thống chạy lấy đà, chân vọt lên và bụng úp xuống xà ngang.

Nhận thấy không thể cạnh tranh được với những vận động viên nhảy cao to khỏe hơn bằng cách nhảy truyền thống, VĐV người Mỹ đã thử cách nhảy ngược với phần lưng qua xà.

Fosbury với kỹ thuật nhảy trứ danh do chính ông sáng tạo ra đã thay đổi mãi mãi bộ môn nhảy cao. Ảnh: Olympic.

Ngay lập tức, Fosbury cải thiện được thành tích của mình và thậm chí còn phá cả kỷ lục Olympic. Kỹ thuật của ông nhanh chóng được cả giới nhảy cao học theo, và được đặt tên là Fosbury Flop.

Không chỉ tài năng trên sân cỏ, nhiều tài năng trên sân cỏ cũng khiến nhiều người phải nể phục vì trình độ học vấn như Lukaku, Mata, Chiellini hay Mkhitaryan.

Mặc dù vậy, cho đến nay vẫn chưa ai có thể sánh tầm với huyền thoại bóng đá Brazil Socrates về khả năng trí tuệ và cả những đóng góp cho xã hội, khi ông trở thành biểu tượng của bóng đá và là một nhà lãnh đạo cả trong lẫn ngoài sân cỏ.

Cầu thủ từng có 60 lần khoác áo ĐTQG Brazil hiện vẫn là người có trình độ học vấn cao nhất trong làng bóng đá thế giới.

Ông từng sở hữu tấm bằng Y khoa năm 1983, khi đang thi đấu chuyên nghiệp và hoàn tất tấm bằng tiến sĩ triết học khi đã giải nghệ. Từ đó, biệt danh "Bác sĩ" đã gắn bó với cả sự nghiệp của Socrates.

Những người thân cận với Socrates không ngần ngại mô tả ông là một trí tuệ phi thường.

Socrates là một thiên tài cả trong và ngoài sân cỏ với tấm bằng Y khoa năm 1983 khi vẫn còn đang thi đấu chuyên nghiệp. Ảnh: Alamy.

Tuy nhiên, cuộc đời Socrates lại kết thúc trong bi kịch bởi chứng nghiện rượu. Như lời thừa nhận từ chính "Bác sĩ", nhà tâm lý học giỏi nhất với ông là ly bia.

Sau cái chết của Socrates vào năm 2011, một cuộc tranh luận đã nổ ra ở Brazil về mối quan hệ giữa chứng nghiện ngập và những bộ óc thông minh.

“Những người có năng lực cao thường sống mà không hề nhận thức được giữa chủ nghĩa cầu toàn bệnh hoạn và cái nhìn phê phán gần như không thể chịu nổi về bản thân. Điều này đã khiến nhiều người trong số họ tìm đến rượu như một cách để đầu óc được nghỉ ngơi“, một số nhà tâm lý học ở Brazil nhận xét.

Anh Tuấn