Máy bay F-16 có giúp Ukraine xoay chuyển tình thế chiến trường?

Cuộc phản công mùa hè của Ukraine được nhìn nhận là bị cản trở bởi không có sức mạnh không quân. Tình thế đó “có thể được xoay chuyển”, nhờ việc Mỹ chấp nhận chuyển tiêm kích F-16 và tới đây có thể là Pháp cung cấp máy bay chiến đấu Mirage 2000 cho Ukraine.

Trong một phát biểu được truyền thông châu Âu đăng tải hôm 26/11, tướng 4 sao về hưu James L. Jones, cựu Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ dưới thời Tổng thống Barack Obama cho rằng, cuộc phản công trên bộ của Ukraine đã bị cản trở vì thiếu sức mạnh của không quân.

Do Ukraine không có sức mạnh của không quân, nên người Nga đã có thêm thời gian chuẩn bị về công sự và bố trí các bãi mìn và vì thế người Ukraine khó đạt được nhiều thành công hơn.

Theo tướng Jones, người Ukraine hiểu rõ rằng nếu không có sức mạnh không quân, trả giá về quân số sẽ tăng theo cấp số nhân. Trong khi đó, đối với Ukraine, quân số thực sự quan trọng.

Với tư cách là một chuyên gia quân sự, khi nói về danh sách trang, thiết bị, vũ khí mà Kiev cần, tướng Jones đã nhiều lần đề cập tới sự thiếu hụt về sức mạnh không quân của Ukraine và tướng Jones cho rằng, khoảng trống về sức mạnh quân sự của Ukraine trong cuộc xung đột không cân xứng với Nga sắp được thu hẹp.

Nhưng dựa trên kinh nghiệm của quân đội Nga trong các hoạt động quân sự đặc biệt, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Shoigu lại cho rằng, hệ thống phòng không rất mạnh của Nga, có thể hạ gục toàn bộ máy bay chiến đấu F-16 của phương Tây, nếu được cung cấp cho Ukraine chỉ sau 20 ngày xuất hiện.

Trong tháng qua, các lực lượng phòng không của Nga đã “dàn dựng” những màn kịch "cực kỳ ấn tượng" cho thế giới thấy. 37 máy bay của Ukraine đã lọt vào danh sách bắn rơi của quân đội Nga, con số này gần gấp đôi số lượng tiêm kích F-16 mà phương Tây hứa cung cấp cho Ukraine.

Về vấn đề này, ông Shoigu cho biết, trong tình trạng hiện nay, hệ thống phòng không của Nga sẽ mất khoảng 20 ngày để bắn hạ tất cả máy bay chiến đấu F-16 mà Ukraine có thể có trong tương lai.

Bộ trưởng Shoigu dường như không nói những lời “to tát”, bởi trong cùng khoảng thời gian đó, hệ thống phòng không Nga cũng đã tiêu diệt thành công hơn 1.400 vũ khí được quân đội Ukraine sử dụng để không kích, trong đó có 6 tên lửa chiến thuật ATACMS do Mỹ sản xuất. Điều này đủ để chứng kiến sức mạnh của hệ thống phòng không Nga.

Nhìn chung, tình thế tiến thoái lưỡng nan mà quân đội Ukraine phải đối mặt hiện nay là rất rõ ràng, ngay cả khi Ukraine nhất quyết tiến hành các cuộc tấn công quy mô lớn bằng UAV chống lại Nga, thì thành tích phòng không thực sự của quân đội Nga đã liên tục “dội nước lạnh” vào những lãnh đạo cứng rắn của Ukraine.

Đó là điều có thể đoán trước được rằng, quân đội Nga sau này nhất định sẽ không tiếp tục phòng thủ bị động, rất có thể sẽ chiếm thế chủ động ngay lập tức. Lúc này, rắc rối của Ukraine mới bắt đầu.

Trong khi vấn đề viện trợ chiến đấu cơ F-16 cho Ukraine vẫn “giậm chân tại chỗ”, thì trong bản tin phát đi vào ngày 28/11, chuyên trang thông tin IO cho biết, Pháp và Ukraine đang thảo luận về khả năng Paris cung cấp cho Kiev 6 máy bay chiến đấu Dassault Mirage 2000.

Đây không phải là vấn đề mới mẻ, bởi từ tháng 9/2023 đã có thông tin về việc Kiev nêu ra yêu cầu cung cấp máy bay chiến đấu với Paris, nhưng khi đó mới được đề cập một cách mơ hồ, chưa rõ số lượng, cũng chưa rõ là máy bay Rafale hay Mirage.

Về nhu cầu đối với chiến đấu cơ Mirage 2000, ngay từ tháng 3/2023, IO đã đưa tin dự trên nguồn tình báo kỹ thuật số rằng, Ukraine có nguyện vọng mua tối thiểu 40 máy bay chiến đấu Mirage 2000-9 (tương đương 2 trung đoàn).

Nghiên cứu độc lập của IO chỉ ra các nhà cung cấp tiềm năng, trong đó đáng chú ý là Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Indonesia và Hy Lạp. Nhưng các nước này rõ ràng không sẵn sàng cung cấp máy bay Mirage 2000 cho Ukraine.

Không quân Nga rõ ràng đang giành lợi thế trước Ukraine trên bầu trời và Kiev đã nhiều lần đề nghị phương Tây cung cấp máy bay chiến đấu hiện đại, để chống lại ưu thế của lực lượng không quân lớn hơn và tiên tiến hơn của Nga.

Sau nhiều do dự, Tổng thống Mỹ Joe Biden từ hồi tháng 5 vừa qua đã ủng hộ các quốc gia châu Âu viện trợ F-16 cho Kiev, đồng thời thông qua các chương trình đào tạo phi công Ukraine sử dụng những chiếc tiêm kích khác hẳn những chiến đấu cơ của Liên Xô mà Ukraine hiện sở hữu.

Tuy nhiên Ukraine cũng chỉ biết mừng “hụt”, khi tờ Politico của Mỹ dẫn lời người đứng đầu Bộ Tư lệnh Không quân Mỹ ở châu Âu- châu Phi (USAFE-AFAFRICA), Tướng James Hecker, nói rằng nếu Mỹ quyết định cung cấp máy bay chiến đấu F-16 cho Ukraine, thì Kiev vẫn sẽ mất từ 2 đến 3 năm để nhận được số máy bay này.

Theo Politico, tướng Hecker nhận định thời gian bàn giao các máy bay chiến đấu sẽ bị chậm vì các vấn đề hậu cần và huấn luyện. Song ông tin rằng, Ukraine có thể nhận được máy bay chiến đấu do Mỹ sản xuất trong tương lai, vì “mọi người đang bắt đầu suy nghĩ về tương lai xa hơn”.

Tiến Minh (theo IO, Politico)