Lý giải khu vực trở thành điểm nóng ô nhiễm toàn cầu

Ô nhiễm không khí đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của hàng triệu người ở Nam Á, buộc các trường học phải đóng cửa, cản trở các hoạt động thể thao, xã hội. Để tránh ảnh hưởng sức khỏe của toàn dân, chính phủ các quốc gia khu vực này kêu gọi công dân của mình ở nhà, hạn chế đi ra đường.

Nam Á đứng đầu về ô nhiễm không khí. Ảnh: Reuters

Vào mùa Đông, tình trạng ô nhiễm càng trầm trọng hơn khi màn sương mù dày đặc do không khí lạnh tạo thành, giữ lại phần lớn lớp khói bụi độc hại.

Nam Á hiện là điểm nóng toàn cầu về ô nhiễm không khí khi khu vực này có bốn quốc gia đứng đầu thế giới về mức độ ô nhiễm và 9 thành phố đứng đầu châu Á về ô nhiễm.

Lý giải về việc tại sao ô nhiễm ở Nam Á nghiêm trọng hơn một số vùng khác, các chuyên gia cho biết tốc độ công nghiệp hóa nhanh, sự phát triển kinh tế và tăng trưởng dân số vượt bậc trong hai thập kỷ qua khiến cho nhu cầu năng lượng và nhiên liệu hóa thạch tăng lên nhanh chóng.

Không những vậy, nguyên nhân gây ra ô nhiễm ở nơi này không chỉ đến từ chất thải công nghiệp hay phương tiện giao thông như các khu vực khác, mà còn đến từ việc đốt nhiên liệu để nấu ăn, sưởi ấm, đốt chất thải công nghiệp hay hỏa táng thi thể.

Chẳng hạn, khoảng 38% ô nhiễm không khí tại New Delhi trong năm nay đến từ tập tục đốt gốc rạ nhằm dọn sạch các cánh đồng sau khi thu hoạch lúa từ các bang lận cận là Punjab và Haryana.

Bên cạnh đó, tình trạng gia tăng nhanh chóng các phương tiện đi lại trên đường cũng khiến cho ô nhiễm không khí thêm trầm trọng. Tại Ấn Độ và Pakistan, số lượng phương tiện đã tăng gấp 4 lần kể từ đầu những năm 2000.

Trong bốn năm liên tiếp, Tập đoàn IQAir, Thụy Sĩ luôn xếp hạng New Delhi là thủ đô ô nhiễm nhất thế giới, với gần 8 triệu phương tiện chạy trên đường tính đến năm 2022.

Mặc dù các nước Nam Á đang nỗ lực giảm ô nhiễm bằng việc đưa ra các kế hoạch quản lý chất lượng không khí, tăng cường lắp đặt máy giám sát ô nhiễm và thúc đẩy sử dụng nhiên liệu sạch, tình hình vẫn chưa thực sự khả quan.

Nhiều chuyên gia cho rằng vấn đề mấu chốt đến từ sự thiếu đồng bộ, phối hợp trong nỗ lực kiểm soát ô nhiễm giữa các nước. Trong khi đó, việc các hạt bụi có thể di chuyển hàng trăm km, vượt qua biên giới quốc gia và tác động đến các nước khác sẽ khiến cho các biện pháp kiểm soát ô nhiễm trong một quốc gia hoặc thành phố tỏ ra kém hiệu quả.

Ví dụ, khoảng 30% ô nhiễm ở các thành phố lớn nhất tại Bangladesh đến từ Ấn Độ nhờ các cơn gió theo hướng tây bắc-đông nam.

Giải pháp cần thiết

Các quốc gia trong khu vực Nam Á cần phải tăng cường hợp tác trong giám sát và đưa ra các chính sách phù hợp nếu muốn giải quyết hiệu quả vấn đề ô nhiễm không khí. Bên cạnh đó, các quốc gia cần phải xem xét, cân nhắc tình hình, điều kiện của từng quốc gia, địa phương để có chính sách phù hợp.

Bên cạnh đó, các quốc gia cần phải mở rộng thêm các lĩnh vực ít được quan tâm trong trọng tâm chính sách của mình như: nông nghiệp hay quản lý chất thải. Chẳng hạn như ban hành các hạn chế đốt gốc rạ hay hỗ trợ các máy thu hoach tốt hơn.

Mặc dù, một số quốc gia như Ấn Độ đã bắt đầu đưa ra những ưu đãi như vậy, tuy nhiên người dân phải tốn một lượng chi phí lớn và thời gian chờ đợi lâu để có thể sử dụng chúng.

Tùng Lâm