Lê Brothers với 'Trở về'

Trở về nằm trong mạch nghệ thuật tiếp diễn với các dự án trước đây, khởi đầu là Cây cầu (2010) - chuỗi tác phẩm trình diễn tại cầu Hiền Lương, rồi kế cận Bàn Môn Điếm - biên giới Hàn Quốc - Triều Tiên và tại bức tường Berlin từng chia cắt nước Đức. Chia ly và tụ hội là một chủ đề xuyên suốt trong các tác phẩm của Lê Brothers trong hơn một thập kỷ, qua đó lịch sử, hồi ức, quá khứ với nhiều lớp lang và uẩn khúc được kể lại bằng nhiều loại hình nghệ thuật đương đại như trình diễn, video art, sắp đặt.

Trong thời gian ở Đức, Lê Brothers đã gặp gỡ, trò chuyện với nhiều người trong cộng đồng người Việt đang sinh sống ở Halle, Berlin, Leipzig, Munich và Frankfurt. Đó là các du học sinh và công nhân trong chương trình trao đổi lao động thập niên 1970-1980, người nhập cư sau ngày bức tường Berlin bị xóa bỏ, dẫn tới nước Đức thống nhất và lớp người trẻ thuộc thế hệ sinh ra, lớn lên tại Đức cùng các sinh viên du học Đức những năm gần đây. Từ những hoàn cảnh khác biệt dẫn tới những khác biệt trong suy nghĩ, cảm nhận, trăn trở, lo âu, nỗi niềm và cả những hi vọng, ước vọng về cuộc sống tương lai tại Đức - tất cả được ghi lại qua các video thể hiện các cuộc trao đổi, trò chuyện của hai nghệ sĩ với những người Việt xa xứ.

Các chân dung người Việt tại Đức được trưng bày trong Trở về.

Và từ 1.500 bức ảnh các nhân vật mà Lê Brothers đã tiếp xúc, hai nghệ sĩ đã chọn hàng trăm bức để trưng bày. Ảnh được in nhiều kích thước, treo trên các tấm lưới giăng trong phòng, làm thành một sắp đặt thị giác nhiều lớp, vừa riêng biệt, vừa chồng phủ lên nhau như những tấm màn kí ức mà thời gian khó xóa nhòa, trở thành một bức tranh toàn cảnh đa sắc đa tầng về một cộng đồng người Việt hải ngoại. Có thể nói sắp đặt hình ảnh và các video art làm thành một ẩn dụ về sự ra đi - trở về mà lịch sử đã khắc sâu vào vận mệnh của dân tộc Việt.

Không gian triển lãm.

Trở về nhận được sự hỗ trợ của Viện Goethe Hà Nội cùng Quỹ Văn hóa bang Saxony-Anhalt, với sự góp sức của Nguyễn Đăng Trường Lâm (quay phim) và Đặng Hoàng Anh (kỹ thuật).

Diên Vỹ