Làng xôi Phú Thượng 'ăn ngủ cùng xôi' ngày cận Tết
Năm nào cũng vậy, khi Tết Nguyên đán đến gần cũng là lúc mà người dân làng xôi Phú Thượng (quận Tây Hồ, Hà Nội) thêm phần bận rộn cho công việc bởi đây là thời gian mà lượng khách đặt xôi cúng lễ tăng cao. Không khó để thấy hình ảnh nhà nhà, người người 'đỏ lửa' từ sáng đến đêm, 'ăn ngủ cùng xôi'.
Làng xôi Phú Thượng nằm bên bờ Nam sông Hồng, trước đây thuộc huyện Từ Liêm, nay thuộc quận Tây Hồ, gồm ba xã cũ là Phú Gia (tên nôm là làng Gạ), Thượng Thụy (làng Bạc) và Phú Xá (làng Xù) hợp lại. Không chỉ nổi tiếng về đào và quất, Phú Thượng còn được những người dân Hà thành biết đến với nghề thổi xôi nức tiếng suốt bao đời nay.
Đôi tay thoăn thoát làm xôi, chị Khổng Thị Hạnh (phường Phú Thượng) hồ hởi chia sẻ: "Hơn 30 năm về làm dâu làng xôi Phú Thượng cũng là từng ấy năm chị Hạnh được “ăn ngủ cùng xôi”, chưa dám nghỉ một ngày bất kể nắng mưa bởi khách hàng đã quá quen thuộc với hương vị xôi dẻo thơm Phú Thượng. Mỗi ngày đều đặn chị cùng chồng phải chuẩn bị nguyên liệu để đồ xôi lần thứ nhất từ chiều hôm trước, chỉ dừng lại độ chín khoảng 80%, rồi dỡ ra giá cho nguội và ráo nước. Đặc biệt, xôi trộn đỗ nên cất tủ lạnh. Đến độ 3h sáng hôm sau đem xôi đồ lần thứ hai cho chín tới, vừa săn vừa dẻo. Sau đó dỡ từng loại xôi ra thúng, phân loại để ủ cho nóng, mang ra chợ bán hàng".
Cũng theo chị Hạnh, không phải tự nhiên mà người dân Hà Nội lại yêu mến xôi Phú Thượng đến vậy bởi dù áp dụng công nghệ hiện đại để nấu nhưng người dân Phú Thượng vẫn tuân theo những yêu cầu rất khắt khe từ nguyên liệu đầu vào đến cách đồ xôi nên dù để từ sáng đến chiều thì chất lượng và màu sắc của xôi không thay đổi, không bị khô, cứng.
Phường Phú Thượng hiện có khoảng 600 hộ nấu xôi (trong đó phụ nữ chiếm 95%), có những gia đình 5-6 thế hệ nối tiếp nhau. Như gia đình chị Hạnh hiện đã có 3 đời nấu xôi truyền thống. Chị Hạnh cũng không ít lần nhận được giải thích tại các cuộc thi về nấu xôi.
Khi được hỏi về công việc những ngày cuối năm, chị Hạnh tâm sự: “Vất vả lắm em ơi, ngày thường hai vợ chồng cùng nhau nấu đã khoảng 50-60 kg gạo. Nhưng Tết đến như dịp 23 tháng Chạp thì phải huy động hết mọi người trong gia đình cùng làm thì mới kịp bởi khách đặt hàng nhiều. Có thời điểm, gia đình chị dùng tới 2 tạ gạo để nấu xôi Tết”.
Trong làn khói nghi ngút đượm mùi thơm, chị Hạnh thoăn thoắt lấy xôi vừa được đồ ra giá để nguội và ráo nước.
Từng mẻ xôi trắng, xôi lạc, xôi xéo... vừa ra lò được chị nhanh tay xới đều cho tơi, tránh vón cục.
Phú Thượng đã thay đổi từng ngày, làng quê trù phú, đời sống của người dân ngày một no ấm, nghề nấu xôi cũng đã mang lại thu nhập ổn định cho mọi nhà và đó cũng là một nghề tự hào đang gìn giữ đặc sản ẩm thực Thủ đô để lan tỏa nét đẹp văn hóa Hà Nội đến muôn nơi.
