Lạm phát cơ bản của Nhật Bản chậm lại, gia tăng kỳ vọng BoJ sẽ thay đổi lãi suất

Lạm phát cao nhất trong 40 năm nhưng có xu hướng tăng chậm lại

Ngày 19.1, Chính phủ Nhật Bản cho biết chỉ số giá tiêu dùng lõi (CPI) ở nước này năm 2023 tăng 3,1% so với năm trước đó, đánh dấu mức tăng cao nhất kể từ năm 1982, do chi phí thực phẩm tăng và đồng yen yếu hơn khiến hàng nhập khẩu đắt hơn.

Chỉ số giá tiêu dùng lõi của Nhật Bản tháng 12 đã giảm so với tháng trước. Đồ họa của Reuters

Trong tháng 12, CPI lõi tăng 2,3% so với cùng kỳ năm trước đó. Chỉ số này thấp hơn mức 2,5% trong tháng 11 (cho thấy xu hướng lạm phát đang giảm dần), nhưng vẫn cao hơn mục tiêu 2% của BoJ trong tháng thứ 21 liên tiếp. Điều này làm gia tăng dự đoán về khả năng Bản BoJ sẽ vẫn duy trì chính sách tiền tệ siêu nới lỏng với lãi suất cực thấp tại cuộc họp tuần tới.

Thêm hy vọng vào khả năng tăng lãi suất

Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng, giá dịch vụ tăng ổn định và triển vọng tăng lương vững chắc có thể sẽ tiếp tục duy trì kỳ vọng của thị trường rằng BoJ sẽ kéo lãi suất ngắn hạn ra khỏi vùng âm vào khoảng tháng 4 tới.

Kỳ vọng khả năng tăng lương sẽ giúp thúc đẩy sức mua. Ảnh: Reuters

Ông Seisaku Kameda, cựu chuyên gia kinh tế hàng đầu của BoJ, cho biết: “Nền kinh tế Nhật Bản đang ở trong tình trạng không được tốt với những dấu hiệu yếu kém trong tiêu dùng và chi ngân sách. Nhưng điều đó dường như không ảnh hưởng đến đà tăng lương của các công ty”.

Kameda cho biết: “Chúng ta có thể sẽ chứng kiến mức tăng lương khá mạnh trong các cuộc đàm phán tiền lương hàng năm trong năm nay”, đồng thời cho biết thêm rằng ông kỳ vọng BoJ sẽ chấm dứt lãi suất âm vào tháng 3 hoặc tháng 4.

Hồi tháng 12 năm ngoái, Thống đốc BoJ Kazuo Ueda cho biết sẽ cân nhắc thay đổi chính sách tiền tệ nếu triển vọng lạm phát đạt mức mục tiêu . "Nếu lương và giá tăng ổn định, cũng như khả năng đạt mục tiêu lạm phát được đánh giá là bền vững, chúng tôi có thể cân nhắc thay đổi chính sách", ông Ueda cho biết.

Giới phân tích đánh giá đây là tín hiệu rõ ràng nhất mà ông Ueda đưa ra về khả năng chấm dứt chính sách tiền tệ siêu lỏng lẻo. Lãi suất tham chiếu kỳ hạn 1 năm hiện là -0,1%.

Chỉ số giá tiêu dùng cơ bản (CPI), không bao gồm thực phẩm tươi sống nhưng bao gồm chi phí năng lượng, trong tháng 12 đã tăng 2,3% so với một năm trước đó, đánh dấu tốc độ tăng chậm nhất kể từ tháng 6.2022 sau khi tăng 2,5% trong tháng 11. Như vậy CPI đã giảm trong tháng thứ hai liên tiếp.

Chỉ số lạm phát chậm lại phần lớn là do chi phí năng lượng giảm 11,6%, phản ánh tác động cơ bản của sự gia tăng mạnh mẽ trong năm ngoái và các khoản trợ cấp của chính phủ để hỗ trợ các hóa đơn xăng dầu và tiện ích.

Một cuộc thăm dò của Reuters cho thấy lạm phát tiêu dùng lõi ở Tokyo, được theo dõi chặt chẽ như một chỉ báo hàng đầu về xu hướng trên toàn quốc, có thể đạt 1,9% trong tháng 1, giảm xuống dưới mục tiêu 2% của BOJ lần đầu tiên kể từ tháng 5 năm 2022.

Kỳ vọng tăng lương sẽ hỗ trợ sức mua

Số liệu lạm phát mới nhất được đưa ra trong bối cảnh Chính phủ Nhật Bản kêu gọi các doanh nghiệp tăng lương trước cuộc đàm phán mùa Xuân hằng năm giữa chủ sử dụng lao động và liên đoàn lao động.

Mức lương thực tế trung bình ở Nhật Bản - được điều chỉnh theo lạm phát - trong tháng 11 vừa qua đã giảm tháng thứ 20 liên tiếp, cho thấy lạm phát tiếp tục phủ bóng lên hiệu quả của việc tăng lương.

Liên đoàn lao động Rengo, nhóm lớn nhất đại diện cho nhiều công đoàn ngành khác nhau ở Nhật Bản, đang yêu cầu tăng lương từ 5% trở lên trong các cuộc đàm phán sắp tới.

Mấu chốt ở đây là liệu việc tăng lương có đủ nhanh để mang lại sức mua cho các hộ gia đình hay không, để các công ty có thể tiếp tục tăng giá và giữ lạm phát lâu dài ở mục tiêu 2% của BoJ.

Chỉ số lõi loại bỏ cả giá thực phẩm tươi sống và năng lượng, được BoJ theo dõi chặt chẽ như một thước đo tốt hơn về xu hướng giá rộng hơn, trong tháng 12 đã tăng 3,7% so với một năm trước đó sau khi tăng 3,8% trong tháng 11.

Dữ liệu cho thấy giá dịch vụ tăng 2,3% trong tháng 12 so với một năm trước đó, ổn định so với tháng trước, cho thấy triển vọng tăng lương đang thúc đẩy một số công ty tăng giá không chỉ đối với hàng hóa mà còn đối với dịch vụ. Triển vọng về giá dịch vụ là yếu tố quyết định thời điểm tăng lãi suất của BoJ, vì ngân hàng trung ương đã nhấn mạnh sự cần thiết phải thay thế lạm phát giá cánh kéo bằng mức tăng giá rộng hơn do nhu cầu trong nước mạnh mẽ và tăng trưởng tiền lương.

Kameda, hiện là nhà kinh tế tại một tổ chức nghiên cứu liên kết với tập đoàn bảo hiểm Sompo Holdings của Nhật Bản, cho biết: “Không giống như thời kỳ giảm phát kéo dài của Nhật Bản, giá cả của nhiều loại dịch vụ đang tăng lên”.

Ông nói thêm: “BoJ có lẽ ngày càng tin tưởng rằng Nhật Bản sẽ chứng kiến chu kỳ lạm phát tiền lương tích cực trong năm nay, trong đó tiền lương và giá dịch vụ sẽ tăng song song”.

Quỳnh Vũ