Kỷ nguyên của các nhà sản xuất ô tô phương Tây tại Trung Quốc đã kết thúc?

Doanh số bán hàng của các thương hiệu xe du lịch nội địa ở Trung Quốc luôn vượt trội so với các đối thủ phương Tây. Điều này báo hiệu kỷ nguyên của các thương hiệu ô tô phương Tây tại Trung Quốc sắp kết thúc.

Các thương hiệu địa phương đã chiếm 54% thị trường ô tô bán buôn của Trung Quốc trong sáu tháng đầu năm 2023, theo Hiệp hội ô tô chở khách Trung Quốc. Cui Dongshu, tổng thư ký của cơ quan công nghiệp cho biết đây là lần thứ hai liên tiếp các thương hiệu địa phương vượt qua các thương hiệu nước ngoài trong giai đoạn 6 tháng.

Các nhà sản xuất ô tô phương Tây đã thống trị thị trường Trung Quốc kể từ khi họ được phép thành lập liên doanh với các đối tác địa phương cách đây nhiều thập kỷ. Một số hãng đã kiếm bộn tiền khi Trung Quốc vượt Mỹ để trở thành thị trường ô tô lớn nhất thế giới.

XE CHẠY BẰNG ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG KHÔNG CÒN ĐƯỢC ƯA CHUỘNG

Gần đây, cuộc cách mạng ô tô của Trung Quốc đang được thúc đẩy bởi ô tô hybrid cắm điện và chạy bằng pin —loại phương tiện duy nhất có nhu cầu liên tục tăng. Dẫn đầu là BYD, hãng xe điện lớn nhất Trung Quốc có trụ sở tại Thâm Quyến được Berkshire Hathaway của tỷ phú Warren Buffett hậu thuẫn. Theo dữ liệu của CPCA, trong số 10 nhà sản xuất xe điện bán chạy nhất Trung Quốc trong tháng 6 có tới 9 nhà sản xuất nội địa. Tesla là nhà sản xuất ô tô nước ngoài duy nhất trong danh sách.

Việc theo đuổi điện khí hóa của Trung Quốc kể từ năm 2009 đã biến nước này từ một quốc gia chạy theo xu hướng ô tô trở thành quốc gia dẫn đầu được công nhận về các phương tiện sử dụng năng lượng mới.

Trong những thập kỷ qua, các nhà sản xuất ô tô toàn cầu bao gồm Volkswagen và General Motors đã đổ xô vào Trung Quốc để tìm kiếm sự tăng trưởng, bù đắp sự suy giảm nhu cầu ở Mỹ, châu Âu và các thị trường trưởng thành khác.

Nhưng sau khi doanh số bán ô tô của Trung Quốc đạt đỉnh vào năm 2017, thị trường Trung Quốc đã trở thành vấn đề đau đầu đối với nhiều nhà sản xuất ô tô. Theo công ty tư vấn Automobility có trụ sở tại Thượng Hải, vào năm 2022, doanh số bán xe động cơ đốt trong thấp hơn khoảng 8 triệu chiếc so với mức đỉnh năm 2017. Trong khi đó, tốc độ chuyển đổi gần đây của Trung Quốc khiến các công ty phương Tây bất ngờ.

Giám đốc điều hành của Honda Shinji Aoyama cho biết: “Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản, Mỹ và châu Âu đều có cảm giác rằng họ đã đi sau trên thị trường xe điện. Chúng tôi hiện đang trong giai đoạn cố gắng hết sức để bắt kịp các công ty khác”.

Ford đã hứa vào năm 2017 rằng đến năm 2025, tất cả các phương tiện do liên doanh chính của họ sản xuất sẽ có phiên bản điện khí hóa. Nhưng sau khi doanh số bán hàng của Mustang Mach-E điện không thành công, Ford cho biết họ đang giảm đầu tư vào Trung Quốc.

Honda, hiện cung cấp 5 mẫu xe chạy bằng pin tại Trung Quốc đang đẩy nhanh kế hoạch điện khí hóa tại đây trong 5 năm nhằm mục tiêu chỉ bán xe điện tại quốc gia này vào năm 2035. Mặc dù vậy, các thương hiệu Trung Quốc đang tung ra các mẫu xe mới nhanh hơn, chiếm được lòng tin của nhiều người tiêu dùng hơn.

Các nhà sản xuất ô tô nước ngoài không thể thành công bằng cách mang đến những mẫu xe toàn cầu hoặc phổ biến ở nước ngoài. Volkswagen đang đẩy mạnh phát triển hơn tại Trung Quốc. Công ty có kế hoạch thuê 2.000 nhà phát triển cho một trung tâm mới ở Trung Quốc để tăng tốc chu kỳ sản phẩm của mình. Ngoài ra, đơn vị phần mềm của công ty có kế hoạch sẽ mở rộng số lượng chuyên gia ở Trung Quốc từ 400 lên 1.200 trong năm nay.

THÀNH CÔNG CỦA CHÍNH SÁCH THEO ĐUỔI XE ĐIỆN

Sự trỗi dậy của các nhà sản xuất xe điện của Trung Quốc là một chiến thắng khác cho các chính sách công nghiệp của Trung Quốc , sau đường sắt cao tốc, tấm pin mặt trời và pin.

Để xây dựng thị trường EV, Trung Quốc đã tài trợ cho các nhà sản xuất địa phương và trợ cấp doanh số bán hàng, thúc đẩy ngành cùng với các mục tiêu sản xuất và tiêu chuẩn khí thải chặt chẽ hơn. Trong một vài năm, chỉ những chiếc EV có pin do Trung Quốc sản xuất mới đủ điều kiện nhận trợ cấp khi chính phủ bắt đầu kiểm soát nhiều hơn chuỗi cung ứng.

Việc sớm tập trung vào điện khí hóa phương tiện giao thông công cộng đã đảm bảo doanh thu cho các nhà sản xuất xe điện, đồng thời cải thiện dữ liệu và trải nghiệm. Bên cạnh đó, Trung Quốc đã tạo ra một mạng lưới tính phí trên toàn quốc.

Vào năm 2015, xe điện chiếm vị trí trung tâm trong kế hoạch “Made in China 2025” của Trung Quốc, nhằm dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực đó và các ngành công nghiệp khác trong tương lai.

Scott Kennedy, một nhà nghiên cứu về các chính sách kinh tế của Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế có trụ sở tại Washington ước tính Trung Quốc đã chi khoảng 1,25 nghìn tỷ nhân dân tệ, tương đương khoảng 173 tỷ USD để hỗ trợ lĩnh vực phương tiện năng lượng mới từ năm 2009 đến năm 2022.

Mặc dù Trung Quốc có nhiều công ty sản xuất xe điện, nhưng thị trường có khả năng chứng kiến nhiều thương vụ hợp nhất trong thời gian tới. AlixPartners ước tính chỉ có 25 đến 30 trong số hơn 160 thương hiệu ô tô điện của Trung Quốc có khả năng tiếp tục kinh doanh vào năm 2030.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cũng đang vươn tầm thế giới. Trung Quốc đã vượt qua Nhật Bản trong quý I năm 2023 trở thành nhà xuất khẩu ô tô lớn nhất, mặc dù khoảng 3/4 trong số 1,1 triệu ô tô xuất khẩu ra nước ngoài là các mẫu xe sử dụng động cơ đốt trong, theo dữ liệu của Automobility.

BYD trong tháng này cho biết họ sẽ mở một khu phức hợp EV ở Brazil, trong khi SAIC thuộc sở hữu nhà nước cho biết họ có kế hoạch xây dựng một nhà máy ở châu Âu. SAIC và Great Wall Motor đang sản xuất tại Thái Lan, nơi BYD và một số nhà sản xuất ô tô Trung Quốc khác cho biết họ có kế hoạch xây dựng các nhà máy.

Nguyễn