Kịch bản nào trong vụ xét xử hình sự ông Trump?

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump (ở giữa) tại phiên tòa hình sự ở New York vào ngày 15-4. Ảnh: Getty Images

Phiên tòa lịch sử

Những nỗ lực vào phút cuối nhằm trì hoãn phiên tòa bất thành buộc cựu Tổng thống Trump phải chấp nhận thực tế phũ phàng. Theo AFP, các công tố viên New York cáo buộc cựu Tổng thống Mỹ làm giả hồ sơ để che đậy khoản thanh toán 130.000 USD trong những ngày cuối cùng của chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016. Số tiền này được cho là để mua chuộc sự im lặng của một nữ diễn viên mà ông Trump một mực phủ nhận mối quan hệ này với người này. Hồi tuần trước, ông Trump cho biết ông có kế hoạch ra làm chứng để bào chữa cho chính mình. Đây là đề xuất mạo hiểm, có thể khiến ông bị các công tố viên kiểm tra chéo.

Theo NBC News, mặc dù hành vi làm giả hồ sơ kinh doanh thường là một tội nhẹ, nhưng nó có thể được phân loại là trọng tội ở New York với “ý định lừa gạt”. Ông Trump có thể phải đối mặt với án tù 4 năm cho mỗi tội danh nếu các bồi thẩm đoàn đứng về các công tố viên cho rằng Trump không chỉ làm sai lệch hồ sơ kinh doanh mà còn làm điều đó để cố gắng che giấu âm mưu lớn hơn nhằm gây ảnh hưởng bất hợp pháp đến cuộc bầu cử tổng thống.

Đa phần các chuyên gia pháp lý cho rằng, dù vướng nhiều rắc rối pháp lý nhưng việc bị kết án sẽ không ngăn cản ông Trump tranh cử hoặc nhậm chức tổng thống. Cụ thể, họ lý giải, trong trường hợp ông Trump bị kết án có tội, thẩm phán không nhất thiết phải đưa mức phạt tối đa cho ông Trump. Và ngay cả khi ông Trump phải nhận án tù, ông ấy vẫn được phép tiếp tục có tên trong lá phiếu bầu tổng thống vào tháng 11-2024. Tiếp đến, nếu ông Trump thắng cử trong tù, ông ấy sẽ có thể hoãn thời hạn thi hành còn lại của bản án và có khả năng được ân xá để có thể hoàn thành nhiệm vụ tại Nhà Trắng.

Rõ ràng, không dễ kết tội ông Trump nhưng viễn cảnh này vẫn là đòn giáng mạnh vào nỗ lực tranh cử của vị cựu tổng thống này vơi tư cách ứng cử viên của đảng Cộng hòa này trong “cuộc đua song mã” với đương kim Tổng thống Joe Biden. Theo cuộc thăm dò mới nhất của Reuters/Ipsos, một nửa số cử tri độc lập và 1/4 thành viên Đảng Cộng hòa nói rằng họ sẽ không bỏ phiếu cho ông Trump nếu ông bị kết án. NBC News dẫn lời ông phát biểu sau khi phiên tòa đầu tiên kết thúc ngày 15-4 rằng: “Vụ án chỉ là một cuộc săn phù thủy chính trị. Nó vẫn tiếp diễn... Đó là một điều rất đáng buồn.”. Ông Trump coi tất cả các vụ án hình sự chống lại mình là âm mưu của đảng Dân chủ nhằm ngăn ông trở lại nắm quyền tại Nhà Trắng.

Gian nan lựa chọn bồi thẩm đoàn

Phiên tòa dự kiến kéo dài đến tháng 5-2024. Theo trình tự xét xử, việc lựa chọn 12 thành viên bồi thẩm đoàn và 6 người thay thế từ nhóm cư dân ở Manhattan dự kiến sẽ mất khoảng một tuần, sau đó là lấy lời khai của các nhân chứng. Ông Trump từng tỏ ra hoài nghi bồi thẩm đoàn công bằng ở quận Manhattan bởi đây là khu vực ủng hộ nhiệt thành của đảng Dân chủ.

Ngày 15-4, trong phiên tòa đầu tiên chọn ra bồi thẩm đoàn, thẩm phán Juan Merchan của tòa hình sự Manhattan (thành phố New York) triệu tập gần 100 người dân thành phố để chọn ra bồi thẩm đoàn. Tuy nhiên, ông Merchan đã không chấp nhận hàng chục người có khả năng được lựa chọn vào bồi thẩm đoàn của thành phố New York với lý do những người này không thể đưa ra phán xét công bằng trong vụ án này. Thẩm phán yêu cầu bồi thẩm đoàn tương lai gạt bỏ mọi thành kiến hoặc thái độ cá nhân về bị cáo hoặc vụ án, bao gồm “định hướng chính trị” trong vụ án này.

Các bồi thẩm viên trong phiên tòa sẽ lắng nghe lời khai và quyết định xem ông Trump có phạm tội nào trong số 34 tội danh làm giả hồ sơ kinh doanh hay không. Quyết định kết tội hay tuyên trắng án phải được bồi thẩm đoàn thống nhất. Nếu bồi thẩm đoàn có lý do nghi ngờ việc ông Trump có tội, họ có thể tuyên trắng án. Nếu họ kết tội ông, thẩm phán sẽ là người quyết định bản án chứ không phải bồi thẩm đoàn. Thẩm phán có thể quyết định ông Trump có đi tù hay không trong trường hợp ông chính thức bị kết tội.

Vụ án chi tiền bịt miệng là một trong 4 vụ án hình sự ông đang đối mặt, bao gồm cáo buộc xử lý sai thông tin mật và cố gắng lật ngược tình thế thất bại trước ứng cử viên Đảng Dân chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử năm 2020. Mặc dù vụ án lần này được một số chuyên gia pháp lý đánh giá có ít ảnh hưởng nhất trong số 4 vụ truy tố hình sự mà ông Trump phải đối mặt, nhưng đây là vụ duy nhất được bảo đảm đưa ra xét xử trước cuộc bầu cử ngày 5-11.

THƯ LÊ