Kì nghỉ lễ 30/4-1/5: Mang tinh hoa văn hóa Cao Bằng về Hà Nội

Các thiếu nữ người Lô Lô (Bảo Lạc, Cao Bằng) đi chợ phiên. Ảnh: TTH

Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam huy động nhiều nghệ nhân dân gian người Lô Lô, Mông, Dao (ngành Dao Tiền)... của tỉnh Cao Bằng về Làng tổ chức nhiều hoạt động văn hóa phong phú trong kì nghỉ lễ 30/4-1/5.

Hoạt động của Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam nhân kì nghỉ lễ 30/4-1/5 với chủ đề "Ngày hội non sông thống nhất"

Tái hiện chợ phiên vùng cao "Sắc màu phiên chợ non nước Cao Bằng"

Thời gian: Kì nghỉ lễ 30/4-1/5/2024 tại Không gian chợ vùng cao phía Bắc, Khu các làng dân tộc I.

Chợ phiên tái hiện không khí chợ vùng cao ấn tượng cho du khách đi chợ và thưởng thức ẩm thực, đặc sản truyền thống, văn hóa dân tộc, trò chơi dân gian tại chợ vùng cao do chính những cộng đồng dân tộc thực hiện, giới thiệu phục vụ du khách. Không gian chợ là sự kết hợp giữa không gian hội xuống chợ, không gian vui chơi gắn với các hoạt động dân ca, dân vũ, trò chơi dân gian, không gian ẩm thực, sản vật với sắc màu của các dân tộc Lô Lô, Mông, Tày, Nùng, Dao (Cao Bằng)...

Trung tâm của chợ vùng cao là các gian hàng của địa phương điểm nhấn (Cao Bằng)... trưng bày giới thiệu các sản vật dân tộc: (rau củ quả: rau cải, măng khô, măng tươi, su su, các loại gia vị đặc trưng..., ẩm thực (các món ăn đặc trưng của dân tộc Mông: Thắng cố, rượu ngô, xôi nếp màu, gà nướng, thịt lợn, cơm lam, cá nướng...), giới thiệu văn hóa - du lịch của tỉnh Cao Bằng (trưng bày triển lãm ảnh, sách, tờ rơi quảng bá du lịch…)

Giới thiệu không gian văn hóa chợ của người Lô Lô, Mông, Tày, Nùng, Dao... trong đó là các hoạt động tái hiện như không gian trao đổi mua bán, chế biến các món ăn truyền thống, uống rượu ngô, ăn thắng cố chúc tụng chia vui, chàng trai người Mông say sưa với những điệu khèn, không gian đồng bào Tày, Nùng hát sli, lượn,… hát giao duyên khi chơi chợ, đồng bào dân tộc giới thiệu lịch sử, quy trình, nguyên liệu, chế biến một số món ăn dân tộc đặc trưng độc đáo như nấu rượu, làm xôi ngũ sắc, quy trình dệt vải, làm hương, nghề in sáp ong...

Không gian chợ với 50 gian hàng (33 gian hàng chợ vùng cao, 10 gian nhà lá, khu vực nhà Phù Lá và các gian hàng nước.

33 gian hàng tại khu vực Chợ vùng cao với khoảng 10 gian hàng của tỉnh Cao Bằng gồm: rau củ quả, thịt trâu treo gác bếp, lạp sườn, gạo nếp, thảo quả, sản phẩm đan lát, mật ong..., không gian giới thiệu ẩm thực: Bánh cuốn, xôi màu, gà nướng, dao của làng nghề Phúc Sen.. do chính những chủ thể văn hóa - đồng bào dân tộc tỉnh Cao Bằng trình diễn, giới thiệu; 2 gian hàng quảng bá du lịch với chủ đề "Vẻ đẹp non nước Cao Bằng", khoảng 20 gian hàng là giới thiệu các sản vật địa phương của các tỉnh khác với các sản vật đặc trưng địa phương như thổ cẩm, đồ mỹ nghệ, rượu, hương liệu dân tộc, thuốc nam, măng khô, miến dong, mật ong…

10 gian nhà lá giới thiệu ẩm thực truyền thống dân tộc: Gà ri, lợn bản, các loại rau rừng… khoảng 9 gian hàng nước phục vụ nhu cầu khách tham quan không gian chợ phiên và 1 khoảng sân nhà Phù Lá: giới thiệu ẩm thực đáp ứng một phần nhu cầu khách tham quan.

Không gian trưng bày ảnh: Giới thiệu không gian ảnh sắc màu văn hóa vùng cao với khoảng 80 bức ảnh được trưng bày giới thiệu dọc tuyến đường vào chợ vùng cao. Các bức ảnh này do Ban Quản lý Khu các làng dân tộc phát huy từ quỹ ảnh trước đây đã trưng bày và hỗ trợ thêm khoảng 30 ảnh trưng bày của Cao Bằng.

Chương trình dân ca dân vũ "Sắc màu chợ phiên" và trò chơi dân gian tại chợ vùng cao phía Bắc

Thời gian: Từ 8 giờ-17 giờ các ngày trong kì nghỉ lễ 30/4-1/5 tại Không gian chợ vùng cao, Khu các làng dân tộc I.

Biểu diễn dân ca dân vũ, giao lưu văn hóa giữa các cộng đồng dân tộc tham gia tại Chợ vùng cao với các tiết mục dân ca, dân vũ mừng đất nước, ca ngợi quê hương, bản sắc dân tộc vùng, miền. Đặc biệt giới thiệu những nét văn hóa truyền thống của non nước Cao Bằng.

Các trò chơi dân gian do đồng bào các dân tộc giao lưu với du khách như: Đánh quay (tu lu), đánh yến, ném còn, đu dây... của cộng đồng các dân tộc huy động tỉnh Cao Bằng tạo không khí vui tươi phấn khởi, đầm ấm, mang đậm nét truyền thống của các dân tộc, thể hiện sự độc đáo trong đa dạng.

Giới thiệu nghệ thuật khèn Mông của dân tộc tỉnh Cao Bằng

Thời gian: Từ 8 giờ-17 giờ các ngày trong kì nghỉ lễ 30/4-1/5 tại Không gian chợ vùng cao, Khu các làng dân tộc I.

Chiếc khèn của đồng bào Mông khi được cất lên được xem là cầu nối giữa cõi trần và thế giới tâm linh của con người. Chiếc khèn không chỉ xem là biểu trưng văn hóa dân tộc riêng có mà còn là phương tiện kết nối cộng đồng, giao lưu văn hóa, mang nét độc đáo của dân tộc. Tiếng khèn chính là nhân chứng suốt cả cuộc đời của đồng bào Mông, diện trong cả lúc vui mà trong cả lúc buồn của mỗi gia đình. Kỹ thuật, động tác múa khèn của đồng bào Mông đa dạng và có nhiều bài, nhiều hình thức thể hiện. Khèn được chơi một mình, cũng có thể nhiều người cùng múa khèn, thổi cùng một bài, một điệu giống nhau, Trong đó người chơi khèn vừa thổi vừa múa khèn là động tác khó nhất. Múa khèn của đồng bào Mông có nhiều bài và thể hiện ở nhiều cung bậc cảm xúc khác nha như khèn gọi bạn, khèn tỏ tình...vừa múa khèn, vừa ngậm đầu thổi khèn, đôi tay.

Giới thiệu và trình diễn nghề thủ công truyền thống của các dân tộc tỉnh Cao Bằng

Nghề thủ công truyền thống in sáp ong của dân tộc Dao (Dao Tiền) tại chợ phiên vùng cao phía Bắc, Khu các làng dân tộc I các ngày trong kì nghỉ lễ 30/4-1/5.

Đồng bào Dao ở Cao Bằng từ bao đời nay đã có nghề truyền thống in hoa văn sáp ong trên vải, công việc này do người phụ nữ đảm nhận. Để có sản phẩm ưng ý, quy trình in sáp ong cũng đòi hỏi rất khắt khe, dụng cụ in hoa văn cũng rất đơn giản gồm tấm đá phẳng, nanh lợn dùng để mài, miết vải cho nhẵn, mịn. Các ống tre có đường kính khác nhau, sáp ong được đun cho tan chảy cùng với kỹ thuật của những người phụ nữ Dao tỉ mẩn, khéo léo, sáng tạo tạo nên những họa tiết hoa văn tinh xảo tôn lên vẻ đẹp duyên dáng, giản dị của phụ nữ Dao. Ngày nay, đời sống đã có nhiều thay đổi, nhưng với người Dao (Dao Tiền) ở Cao Bằng, nghề in sáp ong truyền thống vẫn được bảo tồn và duy trì.

Nghề thủ công truyền thống làm hương của dân tộc Nùng ở chợ phiên vùng cao phía Bắc, Khu các làng dân tộc I kì nghỉ lễ 30/4-1/5.

Hương Phia Thắp được làm hoàn toàn tự nhiên, theo cách cổ truyền của bà con Nùng An. Để làm được que hương, đầu tiên bà con nơi đây phải vào rừng tìm hái lá cây bầu hắt. Loại cây này chỉ mọc tự nhiên bên những vách đá. Đây là nguyên liệu để tạo nên chất keo dính - thành phần không thể thiếu khi làm hương. Lá bầu hắt đem về được phơi khô khoảng ba ngày, sau đó tán nhỏ để làm keo. Trong khoảng thời gian chờ khô lá, bà con sẽ làm chân hương. Chân hương ở đây thường được bà con Nùng An làm từ tre mạy mười có dóng dài hoặc cây mai, vừa thẳng, vừa dẻo lại dễ bắt lửa. Tất cả các công đoạn chẻ mai, vót nhỏ đều được bà con làm hoàn toàn bằng tay. Những que mai vẫn tròn đều, thẳng tắp chẳng khác gì làm bằng máy. Tiếp đến là công đoạn phủ trầm, cây nhang sẽ được nhúng vào lớp keo lá, rồi rắc bột mùn cưa lên. Mùn cưa của những cây tràm, cây mạy khảo, được người dân chặt trước cả năm, để hóa mùn rồi mới đem trộn với trầm hương. Ngày có nắng, bà con sẽ đem hương ra phơi. Hương Phia Thắp được người Nùng An phơi khô tự nhiên.

Tái hiện Lễ hội cầu mưa dân tộc Lô Lô, tỉnh Cao Bằng

Thời gian:9 giờ đến 10 giờ ngày 30/4/2024, tại Làng dân tộc Lô Lô, Khu các làng dân tộc I.

Dân tộc Lô Lô là dân tộc thiểu số rất ít người, trải qua bao thăng trầm của lịch sử, đến nay đồng bào Lô Lô tại huyện Bảo Lạc (Cao Bằng) vẫn lưu gữ và phát huy được nét văn hóa đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Đồng bào nơi đây còn giữ được khá nguyên vẹn những nét văn hóa phong phú, đặc sắc còn có từ lâu đời. Lễ cầu mưa là một trong những nghi lễ quan trọng của đồng bào dân tộc Lô Lô (Bảo Lâm). Đây là tín ngưỡng trong đời sống tâm linh, gắn kết cộng đồng và chia sẻ những điều tốt đẹp trong cuộc sống của người Lô Lô.

Khi lễ cúng kết thúc sẽ chuyển sang phần hội, dân bản tập trung quây quần uống rượu, múa hát xung quanh bàn lễ. Những làn điệu dân ca độc đáo của người Lô Lô được cất lên ca ngợi tình yêu quê hương, tình yêu lứa đôi. Lớp người già nói chuyện gia đình, trồng cây, cấy lúa, trồng ngô, chọn rể, cưới dâu. Với mỗi người dân tộc Lô Lô nơi đây, dịp tổ chức lễ cầu mưa luôn là ngày được mong chờ để gặp gỡ, giao lưu, chia sẻ và tăng thêm tình đoàn kết cộng đồng.

Kì nghỉ lễ 30/4-1/5, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam giới thiệu một số món ăn đặc trưng của đồng bào dân tộc Lô Lô, tỉnh Cao Bằng.

Ngoài ra, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam duy trì các hoạt động với sự tham gia của hơn 100 người của 16 dân tộc đang hoạt động hàng ngày là già làng, trưởng bản, nghệ nhân, đồng bào các dân tộc: Tày, Nùng (Thái Nguyên); Dao (Tp. Hà Nội); Mông (Hà Giang); Mường (Hòa Bình); Lào, Thái, Khơ Mú (Sơn La); Tà Ôi, Cơ Tu (Thừa Thiên Huế); Xơ Đăng (Kon Tum); Ba Na, Gia Rai (Gia Lai); Raglai (Ninh Thuận); Ê Đê (Đắk Lắk); Khmer (Sóc Trăng). Huy động 45 đồng bào dân tộc Lô Lô, Mông, Tày, Nùng, Dao (tỉnh Cao Bằng) 30/4-01/5 trong đó có 15 đồng bào dân tộc Lô Lô, 10 đồng bào dân tộc Mông, 20 đồng bào gồm Nùng, Tày, Dao .

TTH