Khuyến khích, trân trọng sáng kiến lập pháp của đại biểu Quốc hội

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long.

Đại diện Chính phủ, Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long cho biết, trên cơ sở thứ tự ưu tiên, Chính phủ đề nghị bổ sung vào Chương trình năm 2023 đối với 13 dự án. Như vậy, tổng số lượng dự án thuộc Chương trình năm 2023 là 27, tăng 13 dự án so với Chương trình đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua.

Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, trong tổng số 25 dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết được đề nghị đưa vào Chương trình, có 20/25 dự án là kết quả của 20 nhiệm vụ lập pháp, 5 dự án còn lại được các cơ quan đề xuất để đáp ứng yêu cầu mới trong nghị quyết, kết luận của Đảng và yêu cầu thực tiễn.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng

Về dự án Luật Bản dạng giới, dự án được đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) đề nghị đưa vào Chương trình cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7, thông qua tại kỳ họp thứ 8, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết: Ủy ban Pháp luật và Thường trực Ủy ban Xã hội đánh giá cao sự nỗ lực, tâm huyết của đại biểu Quốc hội trong việc chuẩn bị hồ sơ đề nghị xây dựng Luật và nhận thấy việc ban hành luật để quy định về vấn đề chuyển đổi giới tính là cần thiết nhằm cụ thể hóa quy định của Bộ luật Dân sự, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.

Tuy nhiên, hồ sơ đề nghị xây dựng Luật còn một số nội dung cần hoàn thiện thêm và chưa có ý kiến của Chính phủ; phạm vi điều chỉnh của dự án Luật như đại biểu Quốc hội đề xuất rộng hơn so với định hướng ban hành Luật điều chỉnh về chuyển đổi giới tính; nhiều nội dung chính sách có sự giao thoa với chính sách của dự án Luật Chuyển đổi giới tính do Bộ Y tế đang chủ trì nghiên cứu lập đề nghị.

Thường trực Ủy ban Xã hội đề nghị đại biểu Quốc hội nghiên cứu thu hẹp hơn phạm vi điều chỉnh của Luật và cân nhắc thời điểm trình phù hợp để có thêm thời gian nghiên cứu, xây dựng dự án Luật.

Sau phiên họp thẩm tra, ngày 4/4, đại biểu Quốc hội đã có Tờ trình mới. Qua nghiên cứu, Ủy ban Pháp luật nhận thấy đại biểu Quốc hội đã nghiêm túc tiếp thu ý kiến, một số chính sách đã được tiếp thu làm rõ hơn và điều chỉnh tiến độ trình Quốc hội lần đầu tại kỳ họp thứ 8.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại phiên họp

Do đó, đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật cơ bản thống nhất việc đưa dự án Luật vào Chương trình năm 2024, cho ý kiến tại kỳ họp thứ 8. Bên cạnh đó, một số ý kiến còn băn khoăn, cho rằng đây là dự án Luật khó, nhạy cảm, còn nhiều ý kiến khác nhau, hồ sơ đề nghị xây dựng Luật chưa làm rõ cơ sở chính trị và cơ sở thực tiễn cho việc xây dựng, ban hành Luật…

Trao đổi về dự án Luật Bản dạng giới, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường đánh giá cao sự tâm huyết, trách nhiệm với cộng đồng của đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí, đồng thời bày tỏ sự ủng hộ đối với các vị đại biểu Quốc hội trình sáng kiến lập pháp, chia sẻ với các cơ quan nhà nước trong công tác lập pháp.

Theo ông Cường, phạm vi điều chỉnh của dự án Luật đã thể hiện tương đối rõ. Đại biểu cũng đã làm rõ được tính cấp thiết, sự cần thiết ban hành luật nhằm đảm bảo quyền chuyển đổi giới tính của cá nhân…

Tổng Thư ký Quốc hội cho rằng, vấn đề chuyển đổi giới tính ở điểm này đã tương đối cởi mở. “Nếu chúng ta không xây dựng hành lang pháp lý cho vấn đề này thì sẽ gặp cả vấn đề về thể chế lẫn thực tiễn, vấn đề hội nhập quốc tế”, ông Cường nêu.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, về Luật Bản dạng giới, cần có kết luận thống nhất về cơ quan, đơn vị trực tiếp tiến hành xây dựng, đi đến nhất trí là Chính phủ làm hay đại biểu làm, để gộp lực lượng nghiên cứu lại. Cơ quan thẩm tra sẽ do Ủy ban Thường vụ Quốc hội phân công.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, các biểu hiện về giới không thể hiện ra bên ngoài, rất khó lượng hóa để điều chỉnh pháp luật. Nếu chuyển đổi giới tính cần có can thiệp y học nhưng vấn đề không đơn thuần chỉ thay đổi hộ tịch mà cần thay đổi một loạt các nhóm vấn đề khác nhau thuộc hệ thống pháp luật, như cần sửa đổi Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật Việc làm, chế độ chính sách tiền lương, nguồn lực đầu tư cho xã hội để chuyển đổi các công trình công cộng…

Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, Chính phủ giao Bộ Y tế phối hợp với đại biểu Nguyễn Anh Trí xác định phạm vi điều chỉnh vì hiện Chính phủ chuẩn bị trình dự án Luật Chuyển đổi giới tính.

Về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh quan điểm, rất trân trọng, khuyến khích và ủng hộ đề xuất của đại biểu Quốc hội. Ông đề nghị chuẩn bị thêm, để tới phiên họp tháng 5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến. Nếu thống nhất được, Chính phủ làm luật thì đại biểu thôi, còn đại biểu làm thì Chính phủ thôi.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định giao Ủy ban Pháp luật phối hợp với Ủy ban Xã hội, Bộ Tư pháp, Y tế, báo cáo xin ý kiến Chính phủ, thống nhất nội dung, làm rõ các vấn đề về tên gọi, thời gian, tiến độ, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét tại phiên họp tới.

Luân Dũng