Khổ vì 'đất tặc' hoành hành

Những ngày đầu tháng 1-2024, cánh đồng ở xã Mỹ Đồng, huyện Thủy Nguyên, TP Hải Phòng đang thời kỳ đổ ải. Lớp đất màu sau khi cày thành những lớp thẳng tắp, phơi khô dưới ánh mặt trời để tới giai đoạn bơm nước vào, chuẩn bị cho vụ mùa mới. Điều khác biệt so với những năm trước là sự cảnh giác cao của chính quyền và người dân trước nạn "đất tặc".

Cánh đồng trơ trọi vì "đất tặc"

Trước đó, đêm 11-12-2023, tại cánh đồng cạnh nghĩa trang Phương Mỹ, xã Mỹ Đồng, bất ngờ xuất hiện hơn 10 người cùng máy xúc và ô tô tải nhỏ tự ý cào, xúc lớp đất mặt ruộng đưa lên xe chở đi. Chỉ trong một đêm, khoảng 10 sào ruộng (3.600 m2) của nhiều hộ dân bị bóc hết lớp đất màu, chỉ còn trơ lớp đất sét.

Thẫn thờ nhìn mảnh ruộng bị bóc đi lớp đất màu mỡ, ông Nguyễn V.H, ngụ xã Mỹ Đồng, than thở: "Ruộng mất lớp đất màu thì chúng tôi trồng lúa kiểu gì? Nếu muốn phục hồi độ màu mỡ như ban đầu thì phải mất rất nhiều công sức cải tạo. Có lẽ chúng tôi đành bỏ ruộng thôi".

Bà Bùi Thị Lơ, Chủ tịch UBND xã Mỹ Đồng, cho biết: "Lãnh đạo xã đã chỉ đạo lực lượng công an, dân quân xã thường xuyên kiểm tra, túc trực ngăn chặn tình trạng "đất tặc". Chỉ cần một thông tin từ người dân hoặc cơ quan báo chí, chúng tôi sẽ lập tức có mặt để xử lý".

Chỉ sau một đêm, cánh đồng trơ trọi vì “đất tặc”

Theo Chủ tịch UBND xã Mỹ Đồng, tình trạng lấy đất màu từ đồng ruộng trái phép thường xảy ra vào mùa hanh khô cuối năm, khi nhu cầu đất trồng cây của các nhà vườn tăng cao. Trước đây "đất tặc" chỉ dám lén lút lấy đất đã được cày ải, nay họ mang cả máy xúc, xe tải đi trộm đất.

Nạn "đất tặc" còn xảy ra ở một số cánh đồng khác của huyện Thủy Nguyên như các xã: Chính Mỹ, Hoàng Động, Lâm Động, Phù Ninh, Hòa Bình, Kỳ Sơn, Lại Xuân… Cơ quan chức năng còn ghi nhận tình trạng trộm đất thuộc các dự án chuẩn bị triển khai ở huyện Thủy Nguyên. Đáng chú ý, tình trạng này còn diễn ra tại nhiều địa phương ở ngoại thành Hải Phòng trong thời gian dài, như tại xã An Đồng, huyện An Dương, khiến các cánh đồng trở nên bạc màu, không thể trồng cấy.

Nhìn mảnh ruộng bị bóc toàn bộ lớp đất màu mỡ trên cùng, bà Nguyễn T.M - ở thôn 7, xã Chính Mỹ - ngao ngán: "Vụ cấy lúa sắp tới, gia đình tôi phải thuê người cày ruộng để chuẩn bị làm đất canh tác vụ đông xuân. Tuy nhiên, chỉ qua một đêm, mảnh ruộng của tôi bị họ đem máy xúc vào cào lấy hết lớp đất bề mặt màu mỡ. Giờ muốn trồng cây vụ đông xuân cũng không thể trồng được".

Ngăn chặn "đất tặc"

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Người Lao Động, trên địa bàn TP Hải Phòng có một số nhóm "đất tặc" tập hợp những đối tượng "xã hội" tham gia. Lợi nhuận cao cùng với chế tài xử lý hành vi này còn khá nhẹ khiến các đối tượng mỗi dịp cuối năm lại lộng hành. Mỗi đêm trung bình nhóm "đất tặc" lấy trộm được khoảng 500 - 700 m3 đất màu để tập kết rồi mang đi tiêu thụ.

Một người am hiểu lĩnh vực này tiết lộ: "Với giá 200.000 - 250.000 đồng/m3 đất, trung bình một đêm những đối tượng này thu lời bất chính 100 - 150 triệu đồng. Trừ các khoản chi phí xăng dầu, công vận chuyển và tiền thuê máy xúc, bọn họ thu về ít nhất 100 triệu đồng/đêm".

Theo một cán bộ ở huyện Thủy Nguyên, do các đối tượng trộm đất thường hoạt động ban đêm, canh chừng tinh vi nên rất khó có thể bắt quả tang. "Để ngăn chặn hành vi khai thác đất ruộng trái phép như trên, địa phương đã phải bơm nước làm ngập cánh đồng" - cán bộ này nói.

Tình trạng lấy đất màu từ đồng ruộng trái phép thường xảy ra dịp cuối năm

Cũng có trường hợp đối tượng đang khai thác đất ruộng thì bị chính quyền địa phương phát hiện và xử lý nhưng do thẩm quyền và mức độ vi phạm nên chỉ bị phạt hành chính khoảng vài triệu đồng. Sau một thời gian tạm lắng, những đối tượng này quay lại đúng vị trí đó để khai thác đất tiếp. Chế tài xử lý hành vi hủy hoại đất còn quá nhẹ là một bất cập khiến "đất tặc" vẫn có cơ hội lộng hành.

Ngày 10-1, trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, ông Nguyễn Văn Viển, Phó Chủ tịch UBND huyện Thủy Nguyên, cho hay trước thực trạng khai thác trái phép lớp đất bề mặt ruộng canh tác trên địa bàn, UBND huyện đã tổ chức cuộc họp chỉ đạo các xã, thị trấn vào cuộc điều tra, xử lý, ngăn chặn kịp thời hoạt động này.

Tình trạng lấy đất màu từ đồng ruộng trái phép thường xảy ra dịp cuối năm

Lãnh đạo UBND huyện Thủy Nguyên yêu cầu các xã, thị trấn phổ biến, tuyên truyền tới các tổ chức, cá nhân và người dân về vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của tầng đất mặt trong sản xuất trồng trọt; yêu cầu người dân không tự ý khai thác, vận chuyển tầng đất mặt ruộng đi nơi khác. Nghiêm cấm và kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi hủy hoại đất, tự ý khai thác, vận chuyển trái phép tầng đất mặt.

"Nếu các xã hoặc thị trấn để phát sinh vi phạm mới thì người đứng đầu địa phương đó sẽ phải chịu trách nhiệm" - Phó Chủ tịch UBND huyện Thủy Nguyên nhấn mạnh.

Lãnh đạo huyện Thủy Nguyên cũng giao các xã, lực lượng chức năng của huyện kiểm tra các điểm được cho là nơi tập kết đất màu. Một cán bộ Công an huyện Thủy Nguyên cho biết tại các xã đều có lực lượng công an chính quy về công tác tại địa phương. Lực lượng này tham gia ngăn chặn nạn khai thác đất trên cánh đồng theo sự chỉ đạo của UBND huyện Thủy Nguyên.

Bài và ảnh: Trọng Đức