Italy: Trẻ em sẽ mang họ của cả cha và mẹ

Trẻ sơ sinh bên cha mẹ ở Italy

Phá bỏ di sản phụ hệ

Phán quyết này đã đảo ngược truyền thống gia đình phụ hệ trong nhiều thập kỷ qua tại Italy. Theo đó, tất cả trẻ sơ sinh đều mặc định được đặt tên theo họ của cha. Giải thích cho quyết định của mình, Tòa án Hiến pháp Italy đã trích dẫn các nguyên tắc bình đẳng và quyền lợi của trẻ em. Trong một thông cáo, Tòa án cho rằng việc tự động đặt họ cho một đứa trẻ theo họ của cha là "phân biệt đối xử và có hại cho danh tính" của đứa trẻ. Tòa án đồng thời nói thêm rằng, cả cha và mẹ đều có thể chọn họ của mình để đặt họ cho con. "Theo nguyên tắc bình đẳng và vì lợi ích của đứa trẻ, cả cha và mẹ đều có khả năng chia sẻ sự lựa chọn họ cho con. Họ là yếu tố cơ bản của bản sắc cá nhân", Tòa án nhấn mạnh.

Tòa án Hiến pháp Italy cho biết, trẻ em nên được đặt theo họ của cả cha và mẹ theo thứ tự mà họ quyết định. Trong trường hợp cha mẹ đồng thuận, con cái của họ sẽ lấy một trong hai họ. So với các quốc gia châu Âu khác thì Italy đã chậm hơn trong việc chấp nhận họ mẹ. Ở Italy, từ cuối thế kỷ 11 đến nay, trẻ em tự động thừa kế họ của cha khi sinh ra trừ khi chúng được sinh ra ngoài giá thú hoặc không rõ danh tính của người cha. Người vợ thường đổi theo họ của chồng và tự chịu trách nhiệm về con cái trước pháp luật. Mặc dù các quy tắc đã thay đổi kể từ đó, luật vẫn tự động đặt họ của người cha cho trẻ em khiến Tòa án Nhân quyền châu Âu buộc tội Italy phân biệt đối xử. Các nữ nghị sĩ nước này đã cố gắng chấm dứt truyền thống cũ trong suốt 1 thập kỷ, từ năm 2006 đến năm 2016.

Xây dựng một thế giới bớt gia trưởng từ giấy khai sinh

Ở Pháp, Đức, Iceland, cả họ cha và mẹ đều có thể được sử dụng để đặt họ tên cho trẻ em. Riêng ở Pháp, kể từ năm 2005, đàn ông có thể đổi họ sang họ của vợ mình một cách hợp pháp. Anh và New Zealand cũng có những quy tắc tự do về vấn đề này. Cha mẹ có thể đặt cho một đứa trẻ một họ hoàn toàn khác, hoặc lấy họ của một hoặc cả cha và mẹ. Ở nhiều quốc gia nói tiếng Tây Ban Nha, bao gồm: Tây Ban Nha, Colombia, Puerto Rico và Mexico, theo truyền thống, trẻ em nhận họ của cả cha và mẹ, hoặc tạo ra họ kép.

Bàn về điều này, học giả Sean Braswell chia sẻ: "Khi tôi đồng ý yêu cầu của vợ tôi rằng tên các con của chúng tôi có họ của cô ấy, không phải vì tôi muốn đưa ra tuyên bố về nữ quyền. Người mẹ đã mang nặng đẻ đau, thực hiện phần lớn công việc nuôi dạy con cái. Nếu các ông bố muốn xây dựng một thế giới bớt gia trưởng hơn cho con cái mình thì hãy bắt đầu từ gia đình, bắt đầu từ tờ giấy khai sinh".

Thay đổi lịch sử

"Tòa án Hiến pháp đã hủy bỏ di sản phụ hệ cuối cùng trong Luật gia đình. Tên của người mẹ sẽ có giá trị giống như tên của người cha. Đây là một dấu hiệu của nền văn minh", Cecilia D’Elia, một thành viên Quốc hội Italy và một nhà lãnh đạo về các vấn đề phụ nữ trong Đảng Dân chủ, viết trên Twitter. Ngay cả bà Giulia Crivellini, thuộc Đảng Cấp tiến cánh tả, cũng đã lặp lại bình luận của bà D’Elia, gọi đây là "ngày lịch sử", là bước ngoặt đối với đất nước Italy. Phán quyết thừa nhận lợi ích tốt nhất là sự lựa chọn tự do của cha mẹ đối với đứa trẻ mới sinh, thay vì bị áp đặt bởi một mô hình gia đình phụ hệ đã lỗi thời. Chính phủ đoàn kết dân tộc của đất nước, do Thủ tướng Mario Draghi đứng đầu, ủng hộ biện pháp này.

Quyết định của Tòa án Hiến pháp Italy làm sáng tỏ các vấn đề liên quan đến việc tự động chỉ cho trẻ em mang họ của cha chúng. Một trong hai trường hợp mà tòa án đang xem xét là một gia đình đến từ thành phố Potenza, miền Nam Italy, có ba người con mang họ khác nhau. Hai người con đầu mang họ mẹ vì ban đầu các em không được người cha thừa nhận. Người con út sinh ra sau khi hai vợ chồng kết hôn, không được đặt cùng họ với anh chị của mình. Cặp đôi giấu tên đã thưa kiện năm 2020 lên Tòa án tối cao Italy.

Ông Giampaolo Brienza, một trong những luật sư của gia đình này, cho biết: "Đây là vấn đề về danh tính gia đình còn khá phức tạp ở Italy. Giờ đây, cần phải có luật mới để được Quốc hội Italy thông qua nhằm thi hành quyết định".

Kể từ năm 2016, các bậc cha mẹ ở Italy có thể chọn giữ cả họ cha và mẹ trên giấy khai sinh và chứng minh thư của con cái họ. Tuy nhiên, họ của mẹ là một lựa chọn chỉ dành cho con của những bà mẹ đơn thân hoặc trong những trường hợp người cha không muốn tham gia vào cuộc sống của đứa trẻ. Đó không phải là sự lựa chọn mà các bà mẹ có thể thực hiện một cách độc lập. Daria de Pretis, Thẩm phán từ Tòa án Hiến pháp, giải thích rằng, Tòa án đã xử lý vấn đề này từ những năm 1980 và thường thúc giục Quốc hội Italy soạn thảo luật mới phù hợp với sự thay đổi trong xã hội và trao quyền bình đẳng cho cả cha và mẹ.

Trong một bài đăng trên Facebook, Bộ trưởng Chính sách gia đình Elena Bonetti cho biết, Chính phủ Italy sẽ hoàn toàn hỗ trợ Quốc hội trong quá trình này: "Đã đến lúc phải thay đổi. Đó là một ưu tiên và là nhiệm vụ chính trị cấp bách. Tôi đảm bảo tất cả sự hỗ trợ của Chính phủ đối với quá trình Quốc hội thông qua luật để đạt được bình đẳng giữa nữ giới và nam giới ở đất nước chúng ta". Bà Elena Bonetti nói thêm rằng, các bậc cha mẹ cần có trách nhiệm như nhau trong việc nuôi dạy con cái.

Giáo hoàng Francis và các nhà lãnh đạo chính trị của Italia đã bày tỏ lo ngại về tác động của tỷ lệ sinh giảm ở đất nước này. Trong đó, chi phí nuôi dạy trẻ ngày càng tăng được xem là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến xu hướng này.

Nguồn: NYT, Guardian

Nhu Thụy