Iran và Mỹ đều không muốn có một cuộc chiến nữa ở Trung Đông

Mỹ cáo buộc, Iran phủ nhận

Sau khi một căn cứ của Mỹ ở Jordan, gần biên giới Iraq bị tấn công bằng máy bay không người lái khiến 3 binh sĩ thiệt mạng vào cuối tháng 1, Mỹ đã tiến hành nhiều cuộc không kích nhằm vào các lực lượng dân quân tại Iraq và Syria để trả đũa. Washington cũng tuyên bố đã tìm ra kẻ chủ mưu cho vụ tấn công căn cứ tại Jordan.

Phát biểu với báo chí, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, ông John Kirby cho biết Washington tin rằng cuộc tấn công bằng máy bay không người lái được "lên kế hoạch, cung cấp nguồn lực và tạo điều kiện bởi lực lượng “Kháng chiến Hồi giáo ở Iraq" - một tổ chức gồm một số nhóm vũ trang Iraq được Iran hậu thuẫn.

Mỹ đã không kích hàng chục mục tiêu của các lực lượng dân quân thân Iran ở Iraq và Syria để trả đũa vụ căn cứ của Mỹ ở Jordan bị tấn công hồi cuối tháng 1 - Ảnh: EurAsian Times

Hành động quân sự của Mỹ diễn ra trong bối cảnh căng thẳng tột độ ở Trung Đông do cuộc chiến giữa Israel và tổ chức chiến binh Hồi giáo Hamas. Vì thế, dư luận đang dấy lên những lo ngại rằng nó có thể dẫn đến một cuộc đối đầu trực tiếp giữa Mỹ và Iran.

Về phần mình, Iran đã phủ nhận mọi liên quan đến vụ tấn công Jordan. “Chúng tôi không tìm kiếm một cuộc chiến nhưng cũng không sợ nó”, Tướng Hossein Salami, chỉ huy Lực lượng Vệ binh Cách mạng bán quân sự Iran, phát biểu với hãng thông tấn nhà nước IRNA. "Chúng tôi không phải là những kẻ gây chiến, nhưng chúng tôi bảo vệ bản thân và vinh quang của mình".

Ngoại trưởng Hossein Amir-Abdollahian cũng kêu gọi Mỹ kiềm chế đưa ra những lời đe dọa hoặc cáo buộc và tập trung vào giải pháp chính trị. Ông Amir-Abdollahian cho biết, phản ứng của Iran trước các mối đe dọa sẽ nhanh chóng và quyết đoán.

Tránh đối đầu trực tiếp

Cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào căn cứ quân sự Al-Tanf của Mỹ vào cuối tháng 1 diễn ra tại khu vực do tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) kiểm soát cho đến năm 2015.

Trong những năm gần đây, IS phần lớn đã bị đánh bại. Các lực lượng nước ngoài hiện đã nắm quyền kiểm soát khu vực này. Chính phủ Jordan đã cho phép Mỹ hiện diện ở đó: Lực lượng Mỹ có nhiệm vụ kiềm chế tàn quân IS còn lại càng nhiều càng tốt.

Theo nghiên cứu gần đây nhất của Nhóm Khủng hoảng Quốc tế (IGC), Iran cũng có sự hiện diện trong khu vực này. Tuy nhiên, ICG cho biết rất khó để đánh giá quy mô của lực lượng Iran.

Các thành viên của lực lượng dân quân Kataib Hezbollah chiến đấu chống lại IS ở Iraq vào năm 2014 - Ảnh: DPA

Washington lo ngại rằng Iran đang cố gắng thiết lập một hành lang đông-tây trên bộ, xuyên qua Iraq và Syria để bổ sung cho hành lang hàng không hiện có. Về phần mình, Iran muốn ngăn chặn Mỹ kiểm soát tuyến đường bắc-nam từ biên giới Thổ Nhĩ Kỳ đến biên giới với Jordan.

Iran muốn "trục xuất" Mỹ khỏi khu vực, như nhà lãnh đạo chính trị và tinh thần của nước này, Ali Khamenei đã tuyên bố. Do đó Tehran coi cuộc chiến ở Gaza là cơ hội thích hợp để tăng áp lực lên Mỹ.

Ông Hamidreza Azizi, chuyên gia về Iran tại Viện An ninh và Quốc tế Đức cho biết, các cuộc tấn công liên tục vào những mục tiêu của Mỹ trong khu vực có thể khiến Washington gây áp lực buộc Israel phải nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến với Hamas.

Tuy nhiên, Azizi cho biết, trong bất kỳ hành động nào mà những lực lượng này thực hiện, họ đều sẽ tìm cách tránh thương vong cho người Mỹ. Nhà nghiên cứu này giải thích: “Iran và các đồng minh biết rằng những trường hợp có người Mỹ tử vong sẽ gây ra phản ứng kiên quyết hơn từ Washington”.

“Hiện tại, Tehran không muốn gây chiến với Washington”, ông Azizi nhấn mạnh, đồng thời phân tích rằng Iran từ lâu đã cẩn thận tránh xung đột trực tiếp với Mỹ hoặc Israel, bởi vì bất kỳ cuộc chiến nào xảy ra từ việc này sẽ gây nguy hiểm cho an ninh ở Iran.

Nguyễn Khánh