Hương Cau

Minh họa: LÊ DUY

Tôi vốn là cô bé sớm biết buồn. Có lẽ những trang tiểu thuyết đẫm nước mắt ngày ấy đã làm cho tôi mới tí tuổi đầu đã thích nghĩ ngợi đủ chuyện đâu đâu. Chắc cũng vì thế mà tôi yêu những gì thuộc về miền hoài niệm, yêu những thứ chỉ một lần qua. Tôi yêu loài hoa màu trắng ngà treo tít trên cao với hàng trăm cánh vươn dài tua rua tuyệt đẹp.

Cái nét nõn nà, óng ả của hoa cau làm tôi mường tượng về sự sạch sẽ, thanh cao, thoát tục. Những nụ hoa cái từ khi sinh ra đã có hình dạng quả, theo thời gian, hoa chuyển sang màu xanh đậm, trở thành những quả tròn ú mỡ màng.

Còn hoa đực thì trông như những hạt gạo, lưu giữ hương thơm dịu dàng.Tôi tìm thấy tuổi thơ của mình trong ngan ngát hương cau. Tôi yêu cái hương thơm bình dị ấy bằng khát vọng phù sa đôi bờ của con sông quê yêu dấu.

Đã nhiều năm nay, căn nhà cũ của nội tôi được chỉnh trang làm nơi thờ tự, không gian được cải tạo và làm mới nhiều nhưng riêng hàng cau phía trước sân thì vẫn được giữ nguyên như lúc trước. Tôi biết, ngày nay chẳng còn người bổ cau, nhai trầu, nhưng hàng cau đó là vòm trời ký ức lưu giữ những kỷ niệm đáng quý của ngày tháng gia đình sum vầy, yên ấm nên bác tôi vẫn giữ lại.

Khoảng sân nhỏ dưới hàng cau là nơi ngày xưa nội tôi mỗi chiều ngồi thu gối ngoáy trầu, cười hỉ hả cùng các bà hàng xóm. Mái tóc trắng ấy đã về trời trong một chiều mưa giăng nhưng những lời răn dạy cháu con bằng hàm nghĩa sâu sắc từ cây cau mãi còn lưu giữ.

Rằng hương cau thì chung ngõ, mà quả cau thì khác nhà. Cũng giống như việc nếu chúng ta đặt cái tình ra trước thì rộng, còn khư khư để cái lợi trong lòng thì mãi chỉ bó hẹp trong một gang tay mà thôi.

Mùa hoa cau nở rộ. Hương cau bừng lên giai điệu quê, nắng loang tràn cả một miền thẳm gió. Chẳng biết loài hoa ấy có màu vàng nắng là vì mặt trời hóa thân hay do phù sa đôi bờ đang miệt mài tỏa ấm chốn sương mù trong những ngày thương nhớ? Điều đặc biệt là càng về đêm hương cau càng nồng đậm.

Ban ngày, mùi hương trong trẻo ấy chỉ theo gió thoảng qua. Càng về khuya, như một nổi tâm tư sâu kín, hương cau da diết quay về...khắc khoải...bồng bềnh...Lượm những nụ hoa vừa rơi xuống đất, chúng tôi kết thành những chiếc vòng nhỏ quấn vào cổ vào tay hay thành chuỗi ngọc đội lên đầu để lim dim giấc mơ mình là công chúa.

Sau này, khi biết chuyện sự tích trầu cau, tôi lại thêm một lần bâng khuâng cho những nghĩa tình của người xưa dẫu cuộc đời đầy rẫy những nhọc nhằn, trắc trở.

Khi hoa cau nở, bẹ cau dần khô rồi tách khỏi thân cau mà rụng. Những chiều lang thang trên đường quê cùng trò chơi kéo mo cau thuở ấy rồi cũng theo tháng năm mà trôi vào dĩ vãng.

Cuộc sống hiện đại gắn chặt con người vào những tiện nghi đủ đầy, vào thế giới ảo, đầy những mờ phai và lãng quên, thì giây phút được cô đơn lang thang trên những con đường thoang thoảng hương cau cũng có thể xem như một cuộc trở về với miền thần tiên vậy.

Giờ đây, trong guồng quay của cuộc sống hiện đại, hương cau ngày càng khiêm nhường, nép mình vào đêm để lặng lẽ vỗ về cho những nỗi niềm một đời giấu kín. Song có một điều, đúng hẹn cau vẫn nở, chỉ có điều nở trong man mác và bâng khuâng...

Thiên Lam