HTX dược liệu vùng cao phát huy thế mạnh cây thuốc bản địa Hà Giang

HTX Dược liệu Nam dược Mạc Minh (Thôn Lâm Đồng, xã Phương Thiện, Hà Giang) được thành lập từ năm 2020 với hoạt động chính là bào chế và kinh doanh thuốc Đông y gia truyền, trồng cây dược liệu và bảo tồn những bài thuốc hay, cây thuốc quý tránh không để mai một.

Phát triển nghề dược liệu, đem lại sinh kế cho người dân

Theo anh Mạc Văn Minh, Giám đốc HTX Dược liệu Nam dược Mạc Minh, HTX được thành lập xuất phát từ niềm đam mê của anh với cây dược liệu và nền tảng là có phương thuốc gia truyền, cùng với chí hướng vận dụng phát huy tiềm năng, thế mạnh của tỉnh nhà.

Chia sẻ cơ duyên thành lập HTX, anh Minh tâm sự: “Hồi nhỏ tôi theo ông học thuốc Nam, trong quá trình học do thấy đam mê với nghề nên sau này đã theo học lớp y sĩ đa khoa tại trường Trung cấp y tế Hà Giang. Đến năm 2014 tốt nghiệp, sau đó tiếp tục bén duyên theo nghề thuốc Nam và đến năm 2020 thành lập HTX Dược liệu Nam dược Mạc Minh”.

HTX ban đầu chỉ lựa chọn và sản xuất những sản phẩm dược liệu từ những cây thuốc phổ thông dễ trồng, dễ chăm sóc, đem lại hiệu quả kinh tế cao như cây Huyết dụ, cây Quýt bông… điều chế thành các vị thuốc theo phương pháp gia truyền mà ông cha truyền lại.

Sau khi tìm được chỗ đứng trên thị trường HTX đã chủ động mở rộng mô hình, khai thác tìm kiếm những cây dược liệu quý hiếm trong rừng, di thực cây thuốc từ rừng về trồng tại vườn nhà và liên kết với các hộ trồng dược liệu tại địa phương để mở rộng vùng nguyên liệu khai thác.

Được biết, hiện HTX đang thực hiện liên kết tiêu thụ với nhiều hộ dân tại địa phương tại thôn Tiến Thắng, xã Phương Thiện, thành phố Hà Giang với diện tích trồng lên tới 5 ha cây Quýt bông, cây Huyết dụ… Vừa đảm bảo nguồn cung dược liệu dồi dào cho HTX mở rộng sản xuất, vừa giúp tăng thêm sinh kế cho bà con nơi đây.

HTX sẽ thực hiện thu mua nguyên liệu, đồng thời hỗ trợ giống, phân bón và chi trả cả công chăm sóc. Nhờ được đảm bảo đầu ra, thu nhập ổn định, bà con hết sức phấn khởi, nhiệt tình tham gia lao động sản xuất, nhiều hộ gia đình chuyển từ mô hình trồng ngô, khoai năng suất thấp sang trồng các loại cây dược liệu cho HTX giúp mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn.

Hoạt động của HTX Dược liệu Nam dược Mạc Minh được người dân tại đây hết sức ủng hộ vì đã giúp tạo ra sinh kế, góp phần xóa đói, giảm nghèo. Anh Minh cho biết HTX hiện vẫn đang tiếp tục nhân rộng mô hình, vận động thêm người dân, bà con tại địa phương nếu có những khu vườn trống, vườn tạm, khu đất trống thì có thể trồng thêm cây dược liệu cho HTX để tạo thu nhập cho gia đình.

Dược liệu cổ truyền kết hợp với mô hình sản xuất hiện đại

Với mô hình giàu tiềm năng HTX Dược liệu Nam dược Mạc Minh nhận được sự quan tâm của các cấp, ngành trong tỉnh và được hỗ trợ đầu tư một số máy móc như cân định lượng, máy hút chân không, máy đóng gói các loại thuốc túi lọc, xây dựng hệ thống nhà xưởng hiện đại… để phục vụ sản xuất.

HTX Dược liệu Nam dược Mạc Minh là đơn vị tiêu biểu cho việc phát huy hiệu quả kinh tế từ cây dược liệu.

Nói về quy trình sản xuất, chế biến dược liệu, anh Minh cho biết, các loại thảo dược tươi sau khi thu hoạch sẽ được chọn, phân loại cành lá, thân riêng biệt sau đó được xử lý thái lát, rửa, để ráo nước cho vào máy băm nhỏ, thái lát sau đó phơi nắng hoặc sấy bằng máy nếu điều kiện thời tiết không ủng hộ. Thân hoặc lá cây nếu trải qua sấy khô sẽ được sấy trong suốt 3-4 ngày trong hệ thống máy chuyên biệt với nhiệt độ tương đương với nhiệt độ ánh nắng mặt trời để đảm bảo cho ra chất lượng tốt nhất. Sau khi khô dược liệu sẽ được sao, cân và đóng gói vào các hộp, bao bì để đưa đến tay người sử dụng.

Hệ thống máy móc hiện đại đã hỗ trợ rất lớn cho hoạt động sản xuất của HTX, giúp tăng năng suất lên gấp nhiều lần. Theo anh Minh, điểm đặc biệt nhất của nhà xưởng không phải là máy sấy công suất lớn mà là hệ thống cân định lượng. Các sản phẩm sau khi được sấy khô hoặc phơi nắng sẽ được sao, phân chia thông qua hệ thống cân định lượng hiện đại cho từng vị thuốc được cài sẵn trên máy, giúp lượng thuốc trong mỗi thang được chia đều nhau đảm bảo theo đúng tỷ lệ công thức và đảm bảo chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm.

“Trước đây HTX cần khoảng 7 người để cân và phân chia thủ công từng vị thuốc, nay thay hệ thống cân định lượng, bớt được nhiều người làm mà năng suất lao động lại tăng lên, thù lao cho nhân viên cũng tốt hơn”, anh Minh nói.

Với quy trình sản xuất hiện đại, đảm bảo vệ sinh, sản phẩm của HTX Dược liệu Nam dược Mạc Minh luôn có chất lượng cao và rất được ưa chuộng. Hiện nay HTX thực hiện sản xuất chủ yếu theo đơn đặt hàng của các gian hàng trưng bày sản phẩm và các cửa hiệu thuốc Đông y, bình quân mỗi tháng HTX tiêu thụ được khoảng 40-50 sản phẩm với giá thị trường là 760.000 đồng/sản phẩm.

Việc sản xuất, kinh doanh thuận lợi đã giúp HTX tạo được công ăn việc làm và thu nhập cho từ 3-5 công nhân thường xuyên và 15-25 công nhân thu gom dược liệu theo mùa vụ, đa số là chị em nữ người địa phương. Mức thu nhập bình quân của các thành viên HTX luôn đảm bảo đạt 5,2 đến 5,5 triệu đồng/người/tháng.

Lan tỏa danh tiếng cây dược liệu tỉnh nhà

Mô hình và những sản phẩm từ dược liệu của HTX hiện không chỉ giúp bảo tồn, lưu truyền những bài thuốc gia truyền quý, mà còn lan tỏa những bài thuốc chất lượng đến với đông đảo người tiêu dùng trên khắp cả nước.

Sản phẩm dược liệu của HTX được tiêu thụ tại nhiều tỉnh thành trên cả nước.

Ngoài những bài thuốc như trợ dương Kháu Vài Lèng, Đại tràng HG, HTX còn có các sản phẩm trà Thảo mộc giải rượu, Trà thảo mộc mát gan, Trà thảo mộc tiêu mỡ giảm cân, Trà thảo mộc dạ dày HG,... đem lại nhiều tác dụng trong chăm sóc sức khỏe.

Để đảm bảo yêu cầu và tiêu chí của ngành y, dược, HTX đã thực hiện đăng ký, kiểm định chất lượng sản phẩm như Website, mã QR mã vạch, tem truy xuất thông tin đảm bảo theo quy định và được Hội Đông y tỉnh Hà Giang cấp Giấy chứng nhận chất lượng sản phẩm.

Với chất lượng tốt, luôn được đảm bảo, dược liệu của HTX đã được tiêu thụ tốt không chỉ tại địa phương mà còn đã lan tỏa đến các tỉnh, thành phố khác như Hà Nam, Thái Bình, Thanh Hóa, Hải Phòng, Nam Định… thông qua hình thức bán online trên các nền tảng website và thương mại điện tử. Người tiêu dùng sau khi sử dụng đều đưa ra nhiều phản hồi tích cực, đánh giá rất tốt giúp HTX xây dựng thương hiệu trên thị trường. Từ đó cũng góp phần tạo độ nhận diện, uy tín cho những sản phẩm dược liệu, thuốc Đông y cổ truyền của tỉnh Hà Giang nói riêng và vùng cao Tây Bắc nói chung.

Nhờ những kết quả đánh giá tích cực trên thực tế, các sản phẩm của HTX Dược liệu Nam dược Mạc Minh đã nhận được nhiều giải thưởng, chứng nhận. Sản phẩm Kháu Vài Lèng của HTX trong tháng 10/2023 vừa qua đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao.

Đến nay, HTX Dược liệu Nam dược Mạc Minh đã dần khẳng định vị thế của mình là một trong những tiêu biểu cho mô hình kinh tế hợp tác tại tỉnh Hà Giang. Vừa giúp bảo tồn nghề dược liệu cổ truyền, cung cấp nhiều sản phẩm chất lượng ra thị trường vừa góp phần vào sự phát triển chung, giúp xóa đói giảm nghèo tại địa phương.

Phạm Hòa - Bích Tâm