Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Nhật-Hàn: Gửi thông điệp từ Trại David, lần đầu tên 'Trung Quốc' xuất hiện trong tuyên bố chung, Bắc Kinh phản ứng thế nào?

Ngày 18/8, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã khai mạc hội nghị thượng đỉnh lịch sử Mỹ-Nhật-Hàn tại Trại David, trong đó các bên tập trung vào việc tăng cường quan hệ kinh tế và an ninh vào thời điểm gia tăng lo ngại về các mối đe dọa hạt nhân dai dẳng của Triều Tiên và các hành động khiêu khích của Trung Quốc ở Thái Bình Dương.

Tổng thống Mỹ Joe Biden, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol và Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida tại Trại David, bang Maryland, ngày 18/8. (Nguồn: Reuters)

Bắt đầu hội nghị với Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol và Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida tại Trại David, bang Maryland, ông Biden tuyên bố: "Các quốc gia của chúng ta mạnh hơn và thế giới sẽ an toàn hơn khi chúng ta sát cánh cùng nhau. Và tôi biết đây là niềm tin mà cả ba cùng chia sẻ".

Nhấn mạnh về sự kiện mà ông gọi là hội nghị thượng đỉnh độc lập đầu tiên của ba quốc gia, Tổng thống Mỹ nói: "Tôi muốn cảm ơn cả hai vì lòng dũng cảm chính trị đã đưa các bạn đến đây".

Phát biểu khi cả ba nhà lãnh đạo xuất hiện trước cánh phóng viên, Tổng thống Yoon Suk Yeol nói: “Hôm nay sẽ được ghi nhớ như một ngày lịch sử, nơi chúng tôi thiết lập một cơ sở thể chế vững chắc và các cam kết đối với quan hệ đối tác ba bên”.

Trong khi đó, chia sẻ trước cuộc hội đàm kín giữa ba bên, Thủ tướng Kishida lưu ý "việc chúng tôi, ba nhà lãnh đạo, đã gặp nhau theo cách này, tôi tin rằng chúng tôi thực sự đang làm nên một trang sử mới. Cộng đồng quốc tế đang ở một bước ngoặt trong lịch sử”.

Về phần mình, chính phủ Trung Quốc chỉ trích công khai gay gắt ngay trước khi hội nghị bắt đầu.

Phát biểu với báo giới ngày 18/8, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân khẳng định: “Cộng đồng quốc tế có phán quyết riêng về việc ai đang tạo ra mâu thuẫn và gia tăng căng thẳng. Nỗ lực thành lập các phe nhóm và bè phái khác nhau và đưa sự đối đầu vào khu vực châu Á-Thái Bình Dương là không phù hợp và chắc chắn sẽ làm dấy lên sự cảnh giác và phản đối của các quốc gia trong khu vực”.

Theo tờ South China Morning Post, Trung Quốc đang "cảnh giác cao độ" trước cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Nhật - Hàn. Cũng theo tờ báo, với nhiều nhà quan sát thì cuộc gặp kia là một bước tiến mới cho việc xây dựng nên một NATO phiên bản châu Á.

* Tổng thống Mỹ Joe Biden nhận định Nhật Bản và Hàn Quốc là những đồng minh "có năng lực và không thể thiếu" và rằng các thỏa thuận đạt được tại hội nghị thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo của hai nước này tượng trưng cho một khởi đầu mới trong hợp tác ba bên.

Phát biểu họp báo chung sau hội nghị thượng đỉnh ba bên, ông Biden khẳng định ba nước sẽ đưa hợp tác quốc phòng ba bên lên "mức độ chưa từng có".

Bên cạnh đó nhà lãnh đạo Mỹ cũng chia sẻ rằng, Trung Quốc đã được đề cập trong các cuộc hội đàm của ông với các nhà lãnh đạo Hàn Quốc và Nhật Bản tại Trại David trước đó cùng ngày.

Ông Biden nói thêm rằng, mặc dù hội nghị thượng đỉnh này không phải là về Trung Quốc nhưng Trung Quốc "rõ ràng đã xuất hiện" trong các cuộc thảo luận.

Trước đó, tuyên bố chung của hội nghị thượng đỉnh ba bên Mỹ-Nhật-Hàn tại Trại David cũng đề cập đến "hành vi nguy hiểm và hung hăng" của Trung Quốc trong các vùng biển khu vực. Theo các quan chức Nhật Bản, đây là lần đầu tiên các nhà lãnh đạo của 3 nước nhắc đến tên Trung Quốc trong một tuyên bố chung.

* Cũng trong ngày 18/8, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida và Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol đã nhất trí nối lại các cuộc đàm phán cấp cao về kinh tế và chính trị vào cuối năm nay, trong bối cảnh hàn gắn quan hệ tiến triển nhanh chóng.

Theo chính phủ Nhật Bản, Thủ tướng Kishida và Tổng thống Yoon đã có cuộc gặp song phương bên lề hội nghị thượng đỉnh 3 bên Nhật-Hàn-Mỹ với Tổng thống Joe Biden tại Trại David.

Hai nhà lãnh đạo người châu Á hoan nghênh việc nối lại đối thoại và hợp tác trong nhiều lĩnh vực cũng như trao đổi kinh doanh giữa hai nước.

Bên cạnh đó, chính phủ cũng cho biết ông Kishida và ông Yoon cũng khẳng định sẽ duy trì liên lạc gần gũi. Thỏa thuận nối lại đàm phán cấp cao gắn liền với 2 cam kết riêng biệt, một cuộc đối thoại chiến lược cấp thứ trưởng dự kiến vào mùa Thu năm nay và các cuộc đàm phán kinh tế có sự tham gia của quan chức cấp cao Nhật Bản, Hàn Quốc sẽ được tổ chức cuối năm nay.

Tại các cuộc đàm phán, Thủ tướng Kishida tìm cách đảm bảo rằng, việc xả nước nhiễm xạ đã qua xử lý theo kế hoạch từ nhà máy hạt nhân Fukushima của Nhật Bản không gây hại tới việc nối lại quan hệ giữa các nước láng giềng.

Tại cuộc họp báo chung, Tổng thống Hàn Quốc cho biết việc xả thải sắp diễn ra không nằm trong chương trình nghị sự và không được đưa ra, và “các kết quả điều tra của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) là điều gì đó mà chúng ta có thể tin cậy”.

Ông Yoon nhắc lại rằng, mọi thứ nên được thực hiện theo các thủ tục do cơ quan thiết lập và "việc công bố dữ liệu minh bạch" sẽ được yêu cầu.

(theo AP, Kyodo, Reuters)

Chu Văn