Hội nghị AMM-56: ASEAN nhấn mạnh yếu tố lòng tin trong xử lý vấn đề Biển Đông
* ASEAN, Trung Quốc nhất trí đẩy nhanh đàm phán COC
Hội nghị Bộ trưởng ngoại giao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 56 đã thảo luận về tình hình ở Biển Đông và bày tỏ quan ngại về các hoạt động cải tạo đất, các sự cố nghiêm trọng trong khu vực, làm xói mòn lòng tin, làm gia tăng căng thẳng và có thể phá hoại hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực.
Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi (thứ 7, trái), Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Công tác đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Vương Nghị (thứ 7, phải) cùng ngoại trưởng các nước ASEAN chụp ảnh chung tại hội nghị ASEAN+3 ở Jakarta, Indonesia ngày 13-7-2023. Ảnh: THX/TTXVN
Trong thông cáo chung được công bố sau 2 ngày họp tại Jakarta (Indonesia), các bộ trưởng tái khẳng định sự cần thiết tăng cường lòng tin và sự tin tưởng lẫn nhau, tự kiềm chế tiến hành các hoạt động có thể làm phức tạp hoặc leo thang tranh chấp và ảnh hưởng đến hòa bình và ổn định, đồng thời tránh các hành động có thể làm phức tạp thêm tình hình.
ASEAN tái khẳng định cần theo đuổi giải pháp hòa bình cho các tranh chấp phù hợp với các nguyên tắc được thừa nhận rộng rãi của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phi quân sự hóa và tự kiềm chế trong việc tiến hành mọi hoạt động có thể làm phức tạp thêm tình hình và leo thang căng thẳng ở Biển Đông.
Các bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả toàn bộ Tuyên bố của các bên ở Biển Đông (DOC); hoan nghênh các tiến triển đã đạt được trong các cuộc đàm phán về một Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả và thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa và xây dựng lòng tin để tăng cường lòng tin và sự tin cậy giữa các bên.
* Ngày 13-7, ASEAN và Trung Quốc đã nhất trí về các hướng dẫn nhằm đẩy nhanh đàm phán về COC.
Phát biểu khai mạc hội nghị Bộ trưởng ngoại giao ASEAN - Trung Quốc trong khuôn khổ chuỗi hội nghị Bộ trưởng ngoại giao ASEAN (AMM) lần thứ 56, Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi khẳng định rằng Trung Quốc là đối tác chính của ASEAN vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Người đứng đầu ngành ngoại giao Indonesia - quốc gia giữ chức Chủ tịch ASEAN năm 2023 - khẳng định: “Giờ đây, mối quan hệ đối tác của chúng ta càng trở nên quan trọng hơn trong bối cảnh các thách thức đang ngày càng gia tăng”.
Theo thống kê chính thức, Trung Quốc và ASEAN hiện là đối tác thương mại lớn nhất của nhau với kim ngạch trao đổi 2 chiều đạt 975 tỷ USD vào năm 2022. Trung Quốc là nguồn đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn thứ 4 ở Đông Nam Á với tổng giá trị đạt 13,8 tỷ USD vào năm 2021.
Bà Retno nhận định rằng, ASEAN và Trung Quốc đã đạt được những cột mốc quan trọng trong quan hệ song phương trong năm nay với việc hoàn tất Hướng dẫn đẩy nhanh đàm phán COC hiệu quả và thực chất, cũng như dự thảo lần thứ 2 Văn bản đàm phán COC duy nhất. Hai bên cũng kỷ niệm 20 năm Trung Quốc gia nhập Hiệp ước Thân thiện và hợp tác ở Đông Nam Á (TAC).
Ngoại trưởng Retno nhấn mạnh: “Những thành tựu này cần tiếp tục tạo động lực tích cực để thúc đẩy quan hệ đối tác theo mô hình bao trùm và cởi mở, tôn trọng luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), đồng thời thúc đẩy thói quen đối thoại và hợp tác”.
Bà Retno kêu gọi Trung Quốc trở thành đối tác chân thành của ASEAN trong việc duy trì một cấu trúc khu vực cởi mở và bao trùm nhằm đạt được hợp tác cùng có lợi vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng chung ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Ngoại trưởng Retno tìm kiếm sự ủng hộ của Trung Quốc đối với việc triển khai Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP), trong đó có kế hoạch tổ chức Diễn đàn ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AIPF) vào tháng 9 tới.
Bà Retno nhắc lại tuyên bố chung của Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 42 hồi tháng 5 vừa qua tại TT.Labuan Bajo của Indonesia, trong đó nêu bật một số khía cạnh, bao gồm tầm quan trọng của việc tuân thủ TAC, thông qua bản Hướng dẫn đẩy nhanh đàm phán COC, hỗ trợ triển khai AOIP, hợp tác kinh tế, tăng cường khả năng phục hồi y tế và giao lưu nhân dân.
Về phần mình, Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Công tác đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Vương Nghị bày tỏ ủng hộ đối với TAC và vai trò trung tâm của ASEAN trong việc phát triển một cấu trúc khu vực bao trùm, đồng thời nêu bật một số lĩnh vực hợp tác ưu tiên như: nông nghiệp, phát triển xe điện, kinh tế biển xanh và giao lưu nhân dân.
Tại hội nghị, hai bên khuyến khích tăng cường hợp tác kinh tế, trong đó có việc kết thúc đàm phán Hiệp định Thương mại tự do (FTA) phiên bản 3.0 nhằm tăng cường quan hệ thương mại và chuỗi cung ứng khu vực. Cả hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khôi phục kết nối sau đại dịch, trong đó có việc thực hiện cam kết của Trung Quốc về phát triển cơ sở hạ tầng khu vực.
Hội nghị hoan nghênh những tiến bộ đạt được trong các cuộc đàm phán về COC và thúc đẩy các nỗ lực toàn diện để đảm bảo an ninh lương thực trong khu vực, phát triển năng lượng mới và năng lượng tái tạo để giải quyết các tác động bất lợi của biến đổi khí hậu.
