Hồi chuông cảnh báo nạn buôn người ở Đông Nam Á

Nạn nhân của các hoạt động lừa đảo phải đối mặt với nhiều hành vi vi phạm và lạm dụng nghiêm trọng.

Theo báo cáo do Văn phòng Nhân quyền Liên hợp quốc công bố ngày 29/8, quy mô của hoạt động lừa đảo trực tuyến ở Đông Nam Á rất khó ước tính vì tính chất bí mật và những lỗ hổng trong phản ứng chính thức. Các nguồn tin cậy chỉ ra rằng, ít nhất 120.000 người trên khắp Myanmar và khoảng 100.000 người tại Campuchia có thể đang bị mắc kẹt trong các hoạt động lừa đảo - từ tiền ảo tới đánh bạc trực tuyến - với các doanh nghiệp do tội phạm điều hành ở Lào, Philippines và Thái Lan.

Các quốc gia khác trong khu vực, bao gồm Lào, Philippines và Thái Lan, cũng được xác định là các quốc gia điểm đến hoặc quá cảnh chính, nơi có ít nhất hàng chục nghìn người tham gia.

Nạn nhân phải đối mặt với nhiều hành vi vi phạm và lạm dụng nghiêm trọng, bao gồm cả các mối đe dọa đối với sự an toàn và an ninh của họ; và nhiều người đã bị tra tấn, đối xử hoặc trừng phạt tàn ác, vô nhân đạo và hạ nhục, giam giữ tùy tiện, bạo lực tình dục, lao động cưỡng bức và các hành vi vi phạm nhân quyền khác.

Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc Volker Turk nêu rõ: “Những người bị ép buộc làm việc trong các hoạt động lừa đảo này phải chịu đựng sự đối xử vô nhân đạo trong khi bị buộc phải thực hiện tội ác. Họ là nạn nhân. Họ không phải là tội phạm”.

Do đó, theo ông Volker Turk, “khi tiếp tục kêu gọi công lý cho những người bị lừa gạt thông qua tội phạm trực tuyến, chúng ta không được quên rằng hiện tượng phức tạp này có hai nhóm nạn nhân”.

Báo cáo cho biết thêm, hầu hết những người bị các băng nhóm tội phạm "mua đi bán lại" là nam giới, phần lớn không phải là công dân của các quốc gia nơi xảy ra nạn buôn người. Nhiều nạn nhân có trình độ học vấn cao, đôi khi làm các công việc chuyên môn hoặc có bằng đại học hoặc thậm chí sau đại học, biết sử dụng máy tính và đa ngôn ngữ.

Đây là một trong những báo cáo chi tiết nhất về hiện tượng đã nổi lên sau đại dịch Covid-19, được thúc đẩy bởi việc đóng cửa các sòng bạc dẫn đến việc di chuyển sang các khu vực ít được quản lý hơn ở Đông Nam Á. Báo cáo cho rằng các tụ điểm lừa đảo này đang kiếm chác hàng tỷ USD doanh thu mỗi năm.

Báo cáo nêu rõ, “tất cả các quốc gia bị ảnh hưởng cần huy động ý chí chính trị để thúc đẩy quyền con người, cải thiện quản trị và pháp quyền, bao gồm cả những nỗ lực nghiêm túc và bền vững để giải quyết nạn tham nhũng".

Chỉ có cách tiếp cận toàn diện như vậy "mới có thể phá vỡ vòng luẩn quẩn không bị trừng phạt và đảm bảo sự bảo vệ và công lý cho những người bị lạm dụng khủng khiếp”.

Hồi tháng Sáu vừa qua, Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol) phát cảnh báo về tình trạng hàng nghìn người bị lừa tới các hang ổ phạm tội qua hình thức mời chào "việc nhẹ lương cao" ở Đông Nam Á.

Quan chức Interpol phụ trách đơn vị Chống buôn người và di cư trái phép Isaac Espinoza cho biết các nhóm tội phạm buôn người đang lợi dụng những nạn nhân bị mất việc làm do ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19.

Nhận xét của ông Isaac Espinoza cũng có điểm gần với báo cáo của Văn phòng Nhân quyền Liên hợp quốc khi cho rằng, tình trạng này "thách thức quan niệm trước đây về nạn buôn người rằng nạn nhân chỉ là những người có hoàn cảnh khó khăn". Trên thực tế là các nhóm tội phạm hiện nhắm vào cả những người có trình độ cao, những người có bằng đại học, am hiểu về công nghệ.

Theo Reuters, tình trạng lừa đảo trực tuyến trong khu vực Đông Nam Á gần đây gia tăng, khiến giới chức các nước phải báo động về nạn buôn người, ép buộc thực hiện các hành vi lừa đảo.

Nguyễn Hoàng