Họa sĩ nhí tài năng người dân tộc Tày được vinh danh tại Giải thưởng Dế Mèn 2023

Ban Tổ chức trao Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần 4 cho các tác giả đoạt giải (họa sĩ nhí Hoàng Nhật Quang đứng thứ 6 từ phải qua). Ảnh: Thủy Lê

Bộc lộ năng khiếu từ nhỏ

Từ nhỏ, cậu bé Hoàng Nhật Quang đã được tiếp xúc với hội họa, do bố em là họa sĩ Hoàng Văn Điểm và họa sĩ Cao Thanh Sơn có xưởng vẽ chung, nên cậu thường đến xưởng vẽ chơi. Vốn có tính tò mò, thích khám phá, nên cậu thường cầm cọ và màu lên để vẽ. Khi mới 4 tuổi, Quang đã hoàn thành những bức tranh đầu tiên trên giá vẽ.

Lúc đó, gia đình chỉ nghĩ Quang vẽ cho vui, nên cũng không để ý nhiều. Dần dà, cậu bé bắt đầu say sưa vẽ nhiều tranh màu sáp trên giấy. Để khuyến khích con, họa sĩ Hoàng Văn Điểm đã mua lại mỗi bức tranh con vẽ hoàn chỉnh với giá 10.000 đồng, xem như tiền thưởng quà vặt cho cậu bé thích vẽ tranh mỗi ngày.

Đến năm 9 tuổi, Quang bắt đầu vẽ những bức tranh khổ lớn hơn bằng chất liệu acrylic và đến nay, cậu bé đã vẽ được khoảng 40 tranh hoàn chỉnh, trong đó có nhiều tranh khổ lớn. Hiểu được bản tính hiếu kỳ và có chút ngang bướng của con, họa sĩ Hoàng Văn Điểm đã đặt thêm thử thách qua mỗi bức vẽ cho con trai.

Thật lạ là, dù kích thước tranh to dần, thử thách cứ tăng dần lên, thì Hoàng Nhật Quang vẫn vẽ rất nhẹ nhàng, như đang dạo chơi với cây cọ, không có cảm giác choáng ngợp trước khổ tranh lớn, thậm chí còn yêu cầu bố tăng thêm khổ tranh. Gia đình thấy con còn nhỏ phải đứng trên ghế, trèo lên thang để hoàn thành những bức tranh 4 mét vuông thì cũng rất nghi ngại cho sự an toàn của con, nhưng thấy Quang quá đam mê với hội họa, nên đành chiều theo và nhắc nhở cậu phải cẩn thận.

Có một điểm kỳ lạ nữa là, Hoàng Nhật Quang sáng tạo hoàn toàn theo cảm hứng, không có sự chuẩn bị ý tưởng hoặc phác thảo trước. Có lúc, đang chơi cùng đám bạn trong xóm, chợt nảy ra ý tưởng gì đó, cậu bé hùng hục chạy về, đứng lên ghế vẽ hình bằng màu luôn, không cần dùng bút chì, tẩy để phác họa. Song điều bất ngờ là tất cả các bức tranh của Quang được vẽ một cách tự do, bột phát ngay tại thời điểm vẽ hầu như rất ít phải chỉnh sửa.

Chủ đề trong tranh của Quang cũng rất tự do, phóng khoáng, không có định hướng, cậu thích cái gì thì vẽ cái đó. Thi thoảng lên hình xong, thấy không ưng ý, Hoàng Nhật Quang lại dùng màu xóa toàn bộ, xong rồi lại vẽ cái mới. Cách dùng màu của Quang lúc đầu cũng theo bản năng, dùng rất nhiều màu, nhưng sau khi được bố góp ý về màu sắc và hướng dẫn kỹ thuật vẽ acrylic, cậu đã biết sử dụng ít màu hơn, theo gam màu nóng lạnh rõ ràng, kỹ năng tô màu và đi nét cảm cũng hợp lý hơn.

“Tất cả sinh vật đều có linh hồn”

Khi xem tranh của Hoàng Nhật Quang, có thể nhận ra, cậu bé luôn muốn nhân hóa mọi thứ, muốn đưa tiếng nói vào các vật thể vô tri. Cho dù vẽ tĩnh vật hoặc những vật vô tri khác, Quang thường vẽ thêm mắt mũi, chân tay cho sinh động. Có những bức thì mắt, mũi, miệng, tai, tay, chân, thân... vẽ cho giống người, nhưng cũng có những bức thì không.

Các bức tranh của Hoàng Nhật Quang gây ấn tượng bởi sự phối màu mạnh mẽ nhưng rất hài hòa, hợp lý. Ảnh: Thủy Lê

Khi vẽ người, Quang cũng tự thêm vào tay chân, nếu thấy thích. Có lúc, cậu còn kết hợp tay người với tay rô-bốt, đôi khi kết hợp thêm những ký hiệu riêng biệt. Hoàng Nhật Quang tâm sự: "Đối với con, tất cả các sinh vật đều có linh hồn, ngay trong những thực thể sống, mỗi bộ phận nhỏ cũng sẽ có tiếng nói riêng".

Họa sĩ Hoàng Văn Điểm cho biết: "Là họa sĩ, tôi cũng muốn gợi ý cho con nhiều ý tưởng, nhưng sau vài lần thấy con có tư tưởng khác, độc lập, thì tôi hiểu rằng, không thể áp đặt suy nghĩ, cách nhìn của mình cho con được. Và trong hội họa cần ưu tiên sự sáng tạo nên tôi cứ để Quang nuôi dưỡng ý tưởng một cách tự nhiên như vậy”.

Lần đầu tiên được tham gia Giải thưởng Dế Mèn, Quang không giấu được niềm vui và sự phấn khởi. “Con rất yêu những con vật trong tự nhiên, nên thường lựa chọn những con vật đáng yêu này để tái hiện qua những gam màu con lựa chọn. Sau cuộc thi, con sẽ tiếp tục vẽ tranh, với các chủ đề tĩnh vật và sinh hoạt đời sống của con người” - Quang cho biết.

Chia sẻ về họa sĩ nhí người dân tộc Tày đầy tài năng này ngay tại lễ trao giải, họa sĩ Thành Chương, thành viên Hội đồng Giám khảo bày tỏ: "Khi xem chùm tranh của Hoàng Nhật Quang, tôi thực sự "choáng". Bởi tôi từng vẽ từ những ngày bé thơ, thậm chí bé hơn cháu Quang bây giờ. Cho nên tôi hiểu rõ bước đi của một người từ lúc bé cầm cọ đến sau này trở thành họa sĩ chuyên nghiệp. Tôi cũng từng chấm nhiều giải tranh thiếu nhi, nên có thể khẳng định, Hoàng Nhật Quang là một hiện tượng đặc biệt trong một quá trình dài của các hoạt động tranh vẽ thiếu nhi".

"Tranh của Hoàng Nhật Quang có những nét hồn nhiên đúng chất trẻ thơ, nhưng đồng thời cũng có những ý niệm, suy nghĩ rất già dặn, rất hoành tráng của một nghệ sĩ thực thụ chứ không phải chỉ là một đứa trẻ con. Đó là điều làm cho tôi và nhiều người giật mình trước tác phẩm của cháu. Bằng một sức lực lao động với những bức tranh khổ lớn, số lượng nhiều, ngoài sự đam mê, ở Hoàng Nhật Quang chắc chắn phải có tài năng. Quả thực, đây có thể coi là một hiện tượng mở ra khả năng phát triển lâu dài và sự hi vọng. Ở đó, qua Giải Dế Mèn phát hiện ra được một họa sĩ sau này có thể trở thành một tài năng của hội họa Việt Nam" - họa sĩ Thành Chương nhấn mạnh.

Còn nhà thơ Trần Đăng Khoa nhận xét: "Tranh Nhật Quang lạ, hình họa bố cục chắc chắn. Ý tưởng sáng tác tốt. Lấy ý "vạn vật hữu linh" để có mạch sáng tác rõ ràng. Hòa sắc phối màu đều ấn tượng và tương đối tốt. Bố cục có nhiều bức chặt chẽ, còn lại thì thoải mái không thấy bị già hay "giả". Các hình tượng trong tranh cũng phong phú không gượng ép. Nhiều bức màu đẹp, sinh động, biến hóa".

Thủy Lê