Hiệu quả quan trắc, cảnh báo môi trường trong nuôi thủy sản

Tỉnh Lào Cai có điều kiện thuận lợi để phát triển nuôi thủy sản, với hơn 18.000 ha mặt nước, trong đó hơn 2.300 ha ao, hồ nhỏ; 100.000 m3 thể tích nuôi cá nước lạnh; 1.100 ha hồ chứa và hàng trăm ha ruộng canh tác hiệu quả thấp có thể chuyển đổi sang nuôi thủy sản. Giá trị sản xuất ngành thủy sản năm 2023 đạt hơn 800 tỷ đồng, góp phần quan trọng trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo việc làm cho khoảng 10.000 lao động và phát triển thủy sản gắn với du lịch.

Bên cạnh những kết quả đạt được, phát triển thủy sản của tỉnh cũng đang đối mặt với một số vấn đề về môi trường, dịch bệnh, như nguồn nước ngày càng suy giảm về lưu lượng, chất lượng; ảnh hưởng của nước thải sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp, dẫn đến động vật thủy sản thường xuyên bị nhiễm bệnh.

Những năm gần đây, do ảnh hưởng của môi trường nước, trên địa bàn tỉnh xảy ra một số bệnh ở thủy sản, như hoại tử cơ quan tạo máu, tỷ lệ chết có thể lên đến 90% đàn cá, đặc biệt ở các trại cá giống, tỷ lệ nhiễm và chết có thể lên đến 100%; hoại tử tuyến tụy, tỷ lệ chết 70% ở cá hồi con (giai đoạn cá giống), với tỷ lệ tử vong tích lũy từ 10% đến 90% đàn cá; nấm, nhiễm khuẩn, ký sinh trùng, gây chết rải rác, chết nhiều ở mức độ nặng ở tất cả giai đoạn cá giống và cá thương phẩm trong suốt quá trình nuôi.

Để đồng hành với người nuôi thủy sản, UBND tỉnh xây dựng phương án quan trắc, cảnh báo môi trường nước giai đoạn 2021 - 2025. Theo đó, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh phối hợp với phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn, phòng kinh tế các huyện, thị xã, thành phố và các cơ sở nuôi thủy sản định kỳ lấy mẫu để đánh giá. Năm 2023, đã lấy 276 mẫu, 1.432 chỉ tiêu phân tích (trong đó: 72 mẫu môi trường nước, 729 chỉ tiêu phân tích; 204 mẫu cá, 703 chỉ tiêu phân tích). Địa điểm lấy mẫu tại các xã: Phú Nhuận và Phong Hải (huyện Bảo Thắng), Quang Kim (huyện Bát Xát), Cốc Ly (huyện Bắc Hà), Ngũ Chỉ Sơn và Ô Quý Hồ (thị xã Sa Pa).

Căn cứ kết quả xét nghiệm định kỳ hằng tháng, ngành nông nghiệp đã thông báo, khuyến cáo, cảnh báo cho người nuôi thủy sản về tình hình dịch bệnh, môi trường nước trong ao nuôi; hướng dẫn kỹ thuật từng thời điểm nuôi và điều trị thủy sản mắc bệnh, góp phần nâng cao chất lượng, sản lượng thủy sản. Năm 2023, sản lượng thủy sản toàn tỉnh đạt 12.300 tấn (cá truyền thống và loài có giá trị kinh tế đạt 11.400 tấn, cá nước lạnh đạt 900 tấn), đạt 100,8% so với kế hoạch năm.

Ông Nguyễn Văn Hợp, hộ nuôi thủy sản tại thị trấn Nông trường Phong Hải (Bảo Thắng) cho biết: Vào đầu mùa nắng nóng, chúng tôi được cơ quan chức năng cảnh báo nguồn nước tại các ao nuôi trong thôn có hiện tượng ô nhiễm hữu cơ, nguy cơ gây ngạt cho cá. Gia đình đã sử dụng sản phẩm xử lý môi trường trong nuôi thủy sản theo hướng dẫn của cán bộ thú y để phòng, trị bệnh cho cá; thường xuyên theo dõi, điều chỉnh lượng thức ăn, tránh dư thừa gây ô nhiễm môi trường; duy trì mật độ nuôi thích hợp, tăng cường máy quạt nước, sục khí kết hợp sử dụng chế phẩm sinh học để làm sạch môi trường nước.