Hết thời miễn phí, các Big Tech chạy đua tìm mọi cách tính phí người dùng

Vào đầu kỷ nguyên công nghệ hiện đại, Google đã làm nên tên tuổi của mình không chỉ nhờ có công cụ tìm kiếm tốt nhất mà còn bằng cách cung cấp cho người dùng email miễn phí với dung lượng lưu trữ lớn hơn bất kỳ đối thủ cạnh tranh nào khác. Tương tự, Dropbox cung cấp dịch vụ lưu trữ đám mây miễn phí, Amazon cung cấp dịch vụ vận chuyển miễn phí cho các đơn hàng trên 25 USD và Uber với Lyft đua nhau trở thành dịch vụ gọi xe rẻ nhất.

Bây giờ, bữa tiệc âm nhạc đã kết thúc. Chính trị toàn cầu bất ổn, lạm phát, lãi suất tăng cao và hàng triệu yếu tố khác cùng ập đến, đã dẫn đến một cuộc thắt lưng buộc bụng lớn trên khắp Thung lũng Silicon. Kết quả là sa thải nhân viên, hủy bỏ các dòng sản phẩm, giảm chi tiêu và thậm chí là thoái vốn khỏi các thương vụ mua lại từng được đánh giá cao.

Cuối cùng, cái gì đến cũng đến. Kỷ nguyên hòa bình, tình yêu và quà tặng của công nghệ kết thúc. Từ Netflix đến Reddit đến Twitter và hơn thế nữa, tất cả đều thể hiện thời kỳ hào phóng của giới công nghệ vốn có vẻ như không giới hạn đang nhanh chóng chấm dứt.

Thay vào đó, chúng ta đang chứng kiến sự trỗi dậy của một xu hướng mới, những gã khổng lồ công nghệ tìm cách tính phí những thứ từng là miễn phí, tăng giá và nói chung là kiếm được nhiều tiền hơn từ khách hàng hiện tại của họ một cách nhanh chóng.

NETFLIX CHẤM DỨT THỜI KỲ CHO PHÉP NGƯỜI DÙNG CHIA SẺ MẬT KHẨU

Cuộc tranh cãi xoay quanh cuộc đàn áp chia sẻ mật khẩu của Netflix có lẽ là ví dụ rõ ràng nhất về cách công nghệ đang bị siết chặt và sau đó bị siết chặt.

Toàn bộ mục tiêu của Netflix, khi ra mắt vào năm 1997, là không giống như Blockbuster và các cửa hàng video khác, Netflix không tính phí trả chậm. Một thập kỷ sau, Netflix cung cấp tính năng Xem tức thì, phiên bản đầu tiên của mô hình phát trực tuyến hiện đại - và nhắm mắt làm ngơ một cách có ý thức đối với việc chia sẻ mật khẩu, để người dùng thoải mái cấp quyền truy cập vào tài khoản của họ cho bất kỳ ai họ muốn.

Cho đến năm ngoái, năm đặc biệt khó khăn đối với gã khổng lồ phát trực tuyến, lượng thuê bao giảm mạnh trong bối cảnh cạnh tranh gia tăng, nền kinh tế khó khăn hơn và thế giới quay trở lại văn phòng làm việc nên có ít thời gian hơn để xem TV. Vì vậy, vào tháng 2 năm nay, Netflix bắt đầu làm điều không tưởng với trước đây, đó là bắt đầu tính phí đối với các tài khoản được sử dụng trong nhiều hộ gia đình. Công ty đã theo đuổi sát sao những kẻ “ăn chung”, chia sẻ mật khẩu ở Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Canada và New Zealand, và vài tháng sau đó đã mở rộng hoạt động sang Hoa Kỳ.

Bất chấp mọi lời phàn nàn, số lượng đăng ký Netflix đã tăng vọt ngay sau cuộc đàn áp. Công ty đã vắt kiệt khách hàng của mình một cách nhẹ nhàng nhưng kiên quyết và đã giành chiến thắng.

META, TWITTER TÍNH PHÍ TÍCH XANH

Mặc dù hoạt động kinh doanh rất khác so với Netflix, nhưng kiểu suy nghĩ này cũng tồn tại trong các động thái gần đây của Meta và Twitter, đó là tính phí người dùng muốn có “tích xanh”, một vật trang trí kỹ thuật số từng miễn phí nhưng chỉ dành cho một số người dùng nhất định.

Trong cả hai trường hợp, Meta và Twitter đều hứa hẹn những lợi ích mới cho những người đăng ký trả phí dấu tích xanh (hỗ trợ khách hàng tốt hơn cho những người đăng ký được Meta Verified; các tweet có thể chỉnh sửa và ít quảng cáo hơn cho người dùng Twitter Blue). Có lẽ rõ ràng hơn, Twitter đã đi xa đến mức vô hiệu hóa xác thực hai yếu tố SMS của người dùng, một biện pháp bảo mật quan trọng, trừ khi họ trả thêm 8 USD mỗi tháng cho Twitter Blue.

Vẫn còn phải xem liệu kiểu siết chặt này có mang lại hiệu quả cho các công ty truyền thông xã hội cũng như cho Netflix hay không. Với doanh thu quảng cáo khó kiếm hơn và tăng trưởng không như trước đây đối với cả hai công ty, các nguồn doanh thu mới là cần thiết.

Nếu cảm thấy bất bình cho những chính sách tính phí trên, thì hãy nghĩ về lần cuối cùng bạn lên máy bay. Bạn muốn kiểm tra một chiếc túi? Trả thêm tiền. Muốn cái gì để ăn? Thêm tiền. Muốn có chỗ để chân? Thêm tiền.

Và hãy nhớ rằng, khi nói đến các dịch vụ internet dựa trên quảng cáo, bạn đã trả tiền theo cách của mình bằng cách cho phép mình được nhắm mục tiêu bằng quảng cáo.

KHÔNG CHỈ NGƯỜI DÙNG, CÁC NHÀ PHÁT TRIỂN ỨNG DỤNG CŨNG ĐANG BỊ VẮT KIỆT

Một dấu hiệu ít rõ ràng hơn, nhưng được cho là có tác động mạnh mẽ hơn, của sự siết chặt này là những gì đang xảy ra với mối quan hệ giữa các nhà phát triển phần mềm và các dịch vụ như Twitter hoặc Reddit. Cả hai công ty đều khuyến khích các nhà phát triển xây dựng các công cụ nâng cao trải nghiệm người dùng hoặc thậm chí thay thế hoàn toàn các ứng dụng và trang web của riêng họ.

Mối quan hệ của Twitter với các nhà phát triển đã có những thăng trầm trong những năm qua, nhưng nền tảng này từ lâu đã tổ chức một hệ sinh thái ứng dụng phát triển mạnh mẽ như Block Party và Tweetbot. Trong khi đó, người dùng Reddit đã có tùy chọn duyệt trang web thông qua các ứng dụng di động không chính thức như Reddit Is Fun và Apollo, với sự chấp thuận nhân từ của chính Reddit.

Tuy nhiên, trong vài tháng qua, điều đó đã thay đổi đáng kể. Dưới thời Elon Musk, Twitter đã tăng giá đáng kể cho API của mình — viết tắt của giao diện lập trình ứng dụng, trình kết nối cho phép các ứng dụng “nói chuyện” với nhau — và cắt bỏ bậc miễn phí, giết chết toàn bộ hệ sinh thái nhà phát triển của nó. Block Party hoàn toàn rời khỏi hệ sinh thái Twitter, trong khi các ứng dụng phổ biến Twitterrific và Tweetbot hoàn lại tiền cho người dùng (nhưng yêu cầu họ cân nhắc việc không nhận, để giúp trang trải chi phí khi họ ngừng hoạt động).

Reddit đã đi theo một con đường tương tự vào đầu tháng này, thúc đẩy một cuộc nổi dậy kịch tính của người dùng trên trang web vẫn đang diễn ra. Steve Huffman, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của Reddit, đã trích dẫn Musk như một nguồn cảm hứng đằng sau quyết định của công ty về việc đột ngột ngừng cho phép các nhà phát triển khai thác miễn phí API của trang web.

Đáng chú ý, cả Musk và Huffman đều trích dẫn quan điểm rằng các API tương ứng của họ đang được sử dụng để đào tạo A.I. các hệ thống như ChatGPT của OpenAI mà không có thù lao. Cũng đáng chú ý, cả Reddit và Twitter được cho là đã gặp phải tình trạng doanh số bán quảng cáo chậm lại trước các quyết định tương ứng của họ về việc tăng giá API.

Dù bằng cách nào, sự thật vẫn là: Những thứ từng miễn phí giờ đây đều phải trả phí, người dùng và nhà phát triển là những người thực sự cảm thấy bị bóp nghẹt. Lúc này, có vẻ rằng điều duy nhất cần làm là phải quen với những mức phí.

Hoàng Hà