Hà Tĩnh đề nghị định đoạt 'số phận' dự án hơn 14.500 tỷ

Từ tháng 8/2011 đến nay, dự án dừng triển khai thực hiện

Ngày 3/10/2023, Bộ Kế hoạch và Đầu tư gửi UBND tỉnh Hà Tĩnh văn bản số 8176/BKHĐT-PTHTĐT về việc xử lý khó khăn, vướng mắc đã tồn tại nhiều năm của các dự án quan trọng quốc gia, các dự án trọng điểm không hiệu quả, chậm tiến độ.

Tiếp nhận văn bản của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã giao Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Tĩnh chủ trì, phối hợp các cơ quan, đơn vị liên quan rà soát, tổng hợp báo cáo các dự án quan trọng quốc gia, các dự án trọng điểm không hiệu quả, chậm tiến độ. Theo đó, những vấn đề liên quan dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê được các cơ quan chức năng tỉnh Hà Tĩnh đánh giá cụ thể.

Những bất cập của dự án này, được nêu ra trong báo cáo gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư như: Trình tự, thủ tục đầu tư, xây dựng, khai thác mỏ; mức độ nghiên cứu điều kiện về địa chất thủy văn, địa chất công trình; công nghệ khai thác, công nghệ chế biến chưa phù hợp với đặc thù địa chất mỏ, chưa đảm bảo độ tin cậy, thiếu tính khả thi. Dự án tiềm ẩn nhiều rủi ro, mất an toàn và sự cố môi trường có thể xảy ra trong quá trình thực hiện.

Ngoài ra, các vấn đề khác của dự án cũng các cơ quan chức năng tỉnh Hà Tĩnh, phân tích rõ như: Phương thức vận chuyển quặng khó khả thi, hiệu quả thấp, ảnh hưởng lớn đến hệ thống hạ tầng giao thông của tỉnh; thị trường tiêu thụ quặng sắt chưa chắc chắn; quá trình thực hiện dự án đã để lại nhiều hệ lụy. Đặc biệt, nếu thực hiện, dự án sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hàng chục nghìn lao động vùng mỏ và lân cận liên quan đến vấn đề mất việc, thu nhập, ảnh hưởng tới kinh tế - xã hội của các địa phương.

Vì vậy, các cơ quan chức năng của tỉnh Hà Tĩnh cho rằng, việc chấm dứt dự án sẽ đảm bảo được vấn đề môi trường, nhất là môi trường dọc dải ven biển miền Trung. Đồng thời, sẽ không đặt ra các vấn đề rủi ro, hệ lụy về môi trường, thảm họa thiên tai có thể đe dọa nghiêm trọng đến đời sống, môi trường đầu tư, môi trường biển; bảo vệ nguồn tài nguyên đến khi đủ điều kiện khai thác hiệu quả.

Trên cơ sở đánh giá toàn diện, khách quan, cân nhắc nhiều mặt cả về trước mắt và lâu dài, Hà Tĩnh đề nghị Bộ Chính trị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương sớm xem xét chấm dứt Dự án khai thác và tuyển quặng sắt Thạch Khê để khắc phục các ảnh hưởng, hệ lụy để lại sau 12 năm tạm dừng triển khai dự án.

Dự án khai thác và tuyển quặng sắt Thạch Khê do Công ty Cổ phần sắt Thạch Khê làm chủ đầu tư. Dự án nằm trên địa phận 5 xã thuộc huyện Thạch Hà (Thạch Hải, Thạch Khê, Đỉnh Bàn, Thạch Trị và Thạch Lạc). Trữ lượng, tài nguyên mỏ là 554 triệu tấn. Được đánh giá là mỏ sắt lớn nhất Đông Nam Á.

Tổng mức đầu tư sau điều chỉnh: 14.517,2 tỷ đồng. Tổng diện tích sử dụng đất: 4.821ha, gồm 3.898ha trong đất liền và 923ha lấn biển. Diện tích Công ty Cổ phần sắt Thạch Khê đã ký hợp đồng thuê đất là 552ha.

Tháng 12/2008, Công ty Cổ phần sắt Thạch Khê đã thực hiện bóc đất thử nghiệm công nghệ với khối lượng 1,5 triệu m3 và định hướng công nghệ thi công. Tháng 3/2009, Công ty Cổ phần sắt Thạch Khê tiếp tục bóc đất tầng phủ đến độ sâu -34m, với khối lượng tính đến tháng 7/2011 là 12,7 triệu m3, thu hồi được 3 nghìn tấn quặng sắt.

Công ty Cổ phần sắt Thạch Khê cũng đã phối hợp với UBND tỉnh Hà Tĩnh xây dựng khu tái định cư, nghĩa trang, một số công trình hạ tầng liên vùng, giải phóng mặt bằng, xây dựng một số công trình (nhà ở, nhà xưởng, cung cấp điện, thoát nước, bảo vệ môi trường, rà phá bom mìn), mua sắm một số thiết bị, điều tra khảo sát bổ sung tài liệu địa chất mỏ. Tuy nhiên, từ tháng 8/2011 đến nay, dự án dừng triển khai thực hiện.

Nhiều nhà dân di dời đến khu tái định cư để nhường đất cho dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Thạch Khê.

Liên quan đến "số phận" dự án trên ngày 3/7 vừa qua, Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam đã có buổi làm việc với tỉnh Hà Tĩnh để bàn về giải pháp thực hiện phương án trung gian là khai thác với độ sâu âm 145 m so với mực nước biển để báo cáo Chính phủ, Bộ Chính trị.

Báo cáo tại buổi làm việc, ông Đặng Thanh Hải, Tổng giám đốc, Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam cho biết, thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 10/02/2022.

Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam chỉ đạo Công ty cổ phần sắt Thạch Khê xây dựng (Phương án trung gian) khai thác mỏ sắt Thạch Khê mức âm 145 m so với mực nước biển. Dự kiến khai thác 41,8 triệu tấn quặng, đất đá bóc 121,3 triệu m3, tổng mức đầu tư trước thuế hơn 5.000 tỷ đồng. Tổng nộp ngân sách hơn 17.000 tỷ đồng, thời gian thực hiện phương án là 10 năm.

Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam cũng đề xuất với tỉnh Hà Tĩnh cùng có phương án tháo gỡ khó khăn như: đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường dừng thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với Công ty cổ phần sắt Thạch Khê trong thời gian Công ty cổ phần sắt Thạch Khê phải tạm dừng dự án.

Cục Thuế Hà Tĩnh dừng cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế và phong tỏa hóa đơn, tài khoản ngân hàng của Công ty cổ phần sắt Thạch Khê và Cục Thi hành án dân sự Hà Tĩnh dừng thi hành án đối với Công ty cổ phần sắt Thạch Khê.

Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam đề xuất tỉnh Hà Tĩnh cho phép đơn vị tiếp tục đầu tư hạ tầng bãi tập kết than tại Khu Kinh tế Vũng Áng nhằm phục vụ than cho các nhà máy nhiệt điện tại đây.

Tại buổi làm việc, lãnh đạo đạo các sở, ngành, huyện Thạch Hà tỉnh Hà Tĩnh và các chuyên gia đều không đồng tình với phương án trung gian và đề xuất dừng việc khai thác mỏ sắt Thạch Khê do nhiều hệ lụy.

Nguyễn Thuấn