Hà Nội ô nhiễm không khí top đầu thế giới: Nguyên nhân do đâu?

Bầu trời mù mịt, các tòa nhà cao tầng như ẩn hiện trong "lớp sương" trắng đục, tầm nhìn bị hạn chế. Đó là tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng tại Hà Nội trong nhiều ngày trở lại đây.

Thậm chí, ngày 10/12, dù Hà Nội hửng nắng nhưng bầu trời vẫn mù mịt do bị bao phủ bởi lớp sương mù và bụi mịn dày đặc. Thành phố có chỉ số ô nhiễm không khí xếp thứ 5 thế giới vào thời điểm giữa trưa.

Các ứng dụng theo dõi chất lượng không khí, chỉ số chất lượng không khí (AQI) của Hà Nội trong tuần qua luôn ở mức có hại (đỏ) và mức rất có hại (tím). Một vài nơi còn hiển thị mức độ ô nhiễm ngưỡng nguy hại – mức cao nhất và nguy hiểm nhất do ô nhiễm không khí.

Theo thông tin từ ứng dụng Air Visual (theo dõi chất lượng không khí trên toàn thế giới), chất lượng không khí (IQA) của TP Hà Nội ở ngưỡng 213, xếp thứ 5 trên toàn thế giới. Đây là mức rất không tốt, có hại cho sức khỏe.

Lý giải ô nhiễm không khí ở Hà Nội thuộc tốp đầu thế giới, ông Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam cho hay có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Trong đó, một phần là nguồn thải mà chúng ta không kiểm soát được.

Cụ thể, từ các cơ sở sản xuất, phương tiện giao thông cá nhân, đốt rác, bụi đường, công trình xây dựng… chưa kiểm soát tốt nên ô nhiễm không giảm.

Theo thống kê, Hà Nội có 7,8 triệu phương tiện, trong đó ôtô hơn 1 triệu, xe máy hơn 6,6 triệu. Chưa kể khoảng 1,2 triệu xe từ các tỉnh, thành tham gia giao thông tại Thủ đô.

"Theo quy luật, ô nhiễm không khí nghiêm trọng thường xuất hiện vào mùa đông, khi thời điểm này có nhiều yếu tố gia tăng ô nhiễm như gió lặng, nhiệt độ thấp, ít mưa… Những yếu tố này sẽ làm giảm khuếch tán của không khí khiến các chất ô nhiễm lưu cữu ở tầm thấp thay vì thoát lên cao hoặc tỏa rộng ra các vùng khác.

Ví dụ, thời tiết mưa, gió sẽ làm giảm mức độ phát tán bụi mịn PM2.5, làm nồng độ bụi mịn giảm xuống, chất lượng không khí tốt lên. Hôm nào trời ẩm thấp, gió lặng bụi mịn PM2.5 không phát tán được, luẩn quẩn nên ô nhiễm nghiêm trọng hơn. Tuy nhiên, nguyên nhân chính vẫn do các hoạt động sản xuất, giao thông, đốt rác", ông Tùng nêu.

Một góc Hà Nội lúc 8h ngày 10/12, chụp từ tầng 28 chung cư ở Cầu Giấy (Ảnh: H.Hải).

Trước tình trạng Hà Nội ô nhiễm không khí, các chuyên gia khuyến cáo người dân cần theo dõi thường xuyên chất lượng không khí để bố trí lịch làm việc, vui chơi hợp lý. Người dân nên thường xuyên sử dụng khẩu trang, kính che mắt khi đi đường hoặc tiếp xúc với môi trường nhiều khói, bụi; hạn chế lưu thông qua các khu vực nhiều khói công nghiệp, chú ý bảo vệ sức khỏe trong điều kiện ô nhiễm đặc thù này.

"Hà Nội ô nhiễm không khí ảnh hưởng sức khỏe có thể thấy rõ. Những ngày gần đây có rất nhiều người mỏi mệt, tỉ lệ đi khám ở bệnh viện liên quan đến đường hô hấp tăng cao, bụi mịn PM2.5 ảnh hưởng sức khỏe bởi bụi nhỏ hơn sợi tóc đến 30 lần, chui sâu vào phổi…

Đối với trẻ em, các bậc phụ huynh cần hạn chế cho các con ra đường vào thời điểm tan tầm, sử dụng khẩu trang lọc bụi mịn, giữ ấm mũi, họng, cổ, tránh các hoạt động ngoài trời quá lâu và không cần thiết", ông Tùng chia sẻ.

Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam cũng khuyến cáo, đối với người ở nhà, cần hạn chế mở cửa sổ, cửa ra vào vào thời điểm chất lượng không khí xấu, đặc biệt là các nhà ở gần đường giao thông hoặc điểm ô nhiễm.

Người mắc các bệnh về hô hấp cũng được các chuyên gia khuyến cáo không nên ra đường vào các thời điểm chỉ số AQI lên cao. Ngoài ra các gia đình nếu có điều kiện nên mua máy lọc không khí sẽ làm giảm mức độ ô nhiễm phần nào.

Thúy Ngà