GÓC NHÌN ĐẠI BIỂU: NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG, HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG BỘ MÁY NHÀ NƯỚC THÔNG QUA PHIẾU TÍN NHIỆM

Có hiệu lực từ tháng 7/2023

Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 5. Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2023. Như vậy, Nghị quyết số 85/2014/QH13 của Quốc hội về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn hết hiệu lực kể từ ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành.

Theo Nghị quyết, Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ các chức vụ: Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước; Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội; Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, các thành viên khác của Chính phủ; Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng Kiểm toán nhà nước;

Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ các chức vụ: Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Trưởng Ban của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện; Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân, các Ủy viên Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện.

Các đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV

Nghị quyết nêu rõ, Quốc hội, Hội đồng nhân dân bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn trong các trường hợp quy định tại Điều 13 của Nghị quyết này. Trường hợp một người đồng thời giữ nhiều chức vụ quy định tại khoản 1 hoặc khoản 2 Điều này, thì việc lấy phiếu tín nhiệm được thực hiện một lần đối với tất cả các chức vụ đó. Không lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này đã có thông báo nghỉ công tác chờ nghỉ hưu hoặc được bổ nhiệm, bầu cử trong năm lấy phiếu tín nhiệm.

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát

Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội, việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân. Việc này cũng nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước; góp phần đánh giá uy tín và kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao của người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm.

Việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm giúp họ thấy được mức độ tín nhiệm của mình để tiếp tục phấn đấu, rèn luyện, nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác; làm cơ sở để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xem xét quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội cho rằng, việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm là bảo đảm quyền và đề cao trách nhiệm của đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân trong việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm; bảo đảm quyền báo cáo, giải trình của người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm. Đồng thời, bảo đảm dân chủ, khách quan, công tâm, công khai, minh bạch; đánh giá đúng thực chất kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn và phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội

Việc Quốc hội thông qua Nghị quyết về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 5 vừa qua là một bước tiến mới để cụ thể hóa chủ trương của Đảng về công tác cán bộ, giúp đảm bảo sự minh bạch và trách nhiệm trong công việc của các đại biểu Quốc hội, tăng cường sự độc lập và tính chuyên nghiệp của các cơ quan Nhà nước, đồng thời thể hiện quan điểm đặt lợi ích của người dân và đất nước được đặt lên hàng đầu.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho rằng, điều này sẽ giúp đánh giá hiệu quả công việc ở các vị trí chủ chốt và cũng là dịp lắng nghe ý kiến của cử tri, rà soát công tác cán bộ, từ đó, thúc đẩy tinh thần trách nhiệm đối với những vị trí này... Sau mỗi lần lấy phiếu tín nhiệm, ý thức trách nhiệm và tinh thần phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ được giao càng được thể hiện rõ ràng hơn, nhờ vậy, chẳng những hình ảnh, uy tín bản thân của các chức vụ được bầu được củng cố mà công việc chung của đơn vị, ngành, và cả đất nước cũng được lợi rất nhiều.

“Đây cũng là thông điệp mạnh mẽ của Quốc hội trong vai trò làm gương để xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân trên cơ sở xây dựng hệ thống pháp luật đầy đủ, kịp thời, đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, ổn định, lấy quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, doanh nghiệp làm trọng tâm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, bảo đảm yêu cầu phát triển nhanh, bền vững”, PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội nhấn mạnh.

Ủy viên Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương Nguyễn Thị Việt Nga

Đánh giá cao việc Quốc hội thông qua Nghị quyết này, Ủy viên Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, lấy phiếu tín nhiệm là việc Quốc hội, Hội đồng nhân dân thực hiện quyền giám sát, đánh giá mức độ tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn để làm cơ sở xem xét đánh giá cán bộ. Còn bỏ phiếu tín nhiệm là việc Quốc hội, Hội đồng nhân dân thực hiện quyền giám sát, đánh giá tín nhiệm hoặc không tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn để làm cơ sở cho việc miễn nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm người không được Quốc hội, Hội đồng nhân dân tín nhiệm.

Việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân. Đồng thời, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy Nhà nước, góp phần đánh giá uy tín và kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao của người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm giúp họ thấy được mức độ tín nhiệm của mình để tiếp tục phấn đấu, rèn luyện, nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác, làm cơ sở để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xem xét quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ.

“Chúng ta đang ở thời điểm giữa nhiệm kỳ đại hội mà theo định kỳ phải lấy phiếu tín nhiệm. Thời điểm lấy phiếu là cuối năm thứ 3 để xem xét đánh giá mức độ thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao của những người được cơ quan dân cử bầu. Việc lấy phiếu không phải bây giờ mới làm mà chúng ta đã 2 lần lấy phiếu tín nhiệm. Tuy nhiên bây giờ phải sửa đổi để thống nhất với Quy định số 96-QĐ/TW của Bộ Chính trị về việc lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị.”, Ủy viên Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương Nguyễn Thị Việt Nga cho biết.

Hiện nay đang là thời điểm giữa nhiệm kỳ nên cần sự nhìn nhận lại, đánh giá việc thực hiện chức trách nhiệm vụ trong nửa nhiệm kỳ qua, đặc biệt là những người giữ chức vụ do cơ quan dân cử bầu để xem họ thực hiện chức năng nhiệm vụ như thế nào? gắn với việc kết quả thực hiện phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian qua ra sao? Vì thế thời điểm này ban hành Nghị quyết về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn (sửa đổi) là vô cùng cần thiết.

Việc bỏ phiếu tín nhiệm là để đánh giá đối với những cán bộ không còn đủ năng lực, uy tín. Việc bỏ phiếu tín nhiệm để tránh tình trạng người giữ chức vụ được bầu cứ giữ mãi chức vụ mà không có sự nhìn nhận đánh giá nào. Bỏ phiếu là để đánh giá cán bộ trong quá trình thực hiện chức năng nhiệm vụ. Nếu không đạt được số phiếu cần thiết thì sẽ cho thôi chức vụ. Đây là cách đánh giá dứt khoát và công bằng để cán bộ lãnh đạo được bầu có ý thức trách nhiệm hơn với công việc của mình.

Việc lấy phiếu và bỏ phiếu tín nhiệm cũng thể hiện niềm tin rất lớn của nhân dân và cử tri cả nước vào các cơ quan dân cử. Thể hiện trách nhiệm của cơ quan dân cử trong việc đã bầu ra những người giữ các chức vụ đó thì cũng phải có sự đánh giá trong quá trình người ta giữ chức vụ và thực hiện chức trách được giao như thế nào.

Lấy phiếu tín nhiệm là một kênh giám sát quan trọng của Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Kết quả lấy phiếu tín nhiệm được sử dụng để đánh giá cán bộ, làm cơ sở cho công tác quy hoạch, điều động, bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử, miễn nhiệm và thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ. Rõ ràng cần xem xét ngay chứ không chờ đến hết nhiệm kỳ. Như vậy là nghiêm khắc, đảm bảo sự công bằng và tính răn đe.

Ủy viên Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương Nguyễn Thị Việt Nga nhấn mạnh, lấy phiếu tín nhiệm là một kênh giám sát quan trọng của Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Kết quả lấy phiếu tín nhiệm được sử dụng để đánh giá cán bộ, làm cơ sở cho công tác quy hoạch, điều động, bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử, miễn nhiệm và thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ. Rõ ràng cần xem xét ngay chứ không chờ đến hết nhiệm kỳ. Như vậy là nghiêm khắc, đảm bảo sự công bằng và tính răn đe./.

Thu Phương