Giấc mơ vụn vỡ ở những dự án căn hộ chưa hoàn thiện của Trung Quốc

Shi Tieniu, ngồi bên trong căn hộ chưa hoàn thiện của anh ở dự án Gaotie Wellness City ở Đồng Xuyên, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc. Ảnh: Reuters

Shi Tieniu, công nhân làm việc trong ngành xây dựng, đã mua một căn hộ bán trước tại thành phố Đồng Xuyên ở tỉnh Thiểm Tây, phía tây bắc Trung Quốc.

Tám năm sau, Gaotie Wellness City, dự án chung cư nơi có căn hộ mà Shi mua vẫn chỉ là một bộ khung với phần bên trong chưa hoàn thiện. Mỗi đêm, Shi leo 20 tầng cầu thang để ngủ trong một căn phòng xơ xác không có nước, máy sưởi hay điện.

“Tôi gần như không bao giờ uống nước, rửa mặt hay đánh răng ở đây. Tôi muốn căn hộ được hoàn thiện càng sớm càng tốt, để bố mẹ già của tôi có nơi tá túc những năm cuối đời… Tôi đã cạn tiền và đã bán căn nhà của gia đình tôi. Tất cả những gì còn lại căn hộ ở tòa nhà thi công dang dở này”, Shi, 39 tuổi, người dọn đến sống đến khu phức hợp Gaotie Wellness City hồi tháng 5, chia sẻ.

Shi và vài chục người mua nhà đang sống trong cảnh tuyệt vọng ở khu chung cư Gaotie Wellness City như là một phần của chiến dịch toàn quốc nhằm gây áp lực để chính quyết giải quyết tình trạng của những căn hộ “mục nát” hoặc chưa hoàn thiện ngày càng trở nên phổ biến hơn trong thời kỳ suy thoái bất động sản. Cú sụp đô của thị trường nhà ở khiến hàng loạt công ty phát triển bất động sản ở Trung Quốc phá sản hoặc chìm ngập trong nợ nần trong những năm qua.

Thị trường vẫn có rất ít dấu hiệu khởi sắc dù gần đây Bắc Kinh tung ra hàng loạt biện pháp hỗ trợ. Ngân hàng UBS dự đoán, doanh số bán bất động sản và hoạt động xây dựng ở Trung Quốc sẽ chỉ ổn định ở mức 50-60% so với mức đỉnh đạt được trong giai đoạn 2020-2021. Sự suy giảm này một phần do dân số giảm và tốc độ đô thị hóa chậm lại.

Shi mua căn hộ trên vào năm 2015 với giá 276.000 nhân dân tệ (38.000 đô la), hai năm sau khi nhà phát triển Tongchuan New District Qianjinfang Real Estate, bắt đầu triển khai dự án với 12 dãy nhà. Công ty này quảng bá đây là khu phức hợp cao cấp với “dịch vụ cấp cao tiêu chuẩn CEO”.

Dù sau đó, hoạt động thi công liên tục bị đình trệ nhưng các căn hộ ở đây vẫn tiếp tục được bán cho đến năm 2020. Tên của nhà phát triển và dự án đã thay đổi nhiều lần.

Khách mua đã tổ chức nhiều cuộc biểu tình phản đối chính quyền thành phố kể từ năm 2019. Năm 2020, các quan chức Đồng Xuyên cho biết đã thành một ủy ban để giải quyết vấn đề. Nhưng rốt cục, dự án tiếp tục “đắp chiếu”.

Nhiều người hàng xóm của Shi là những người về hưu mua căn hộ ở Gaotie Wellness City cho con trai chưa lập gia đình hoặc những người lao động không đủ khả năng thuê nhà ở nơi khác.

Để vào khu phức hợp, cư dân phải đi qua một cánh đồng cỏ mọc um tùm và những máy móc xây dựng bị bỏ hoang, rồi chui qua một lỗ trên bức tường.

Bên trong các căn hộ, những chiếc đèn năng lượng mặt trời chiếu sáng những bức tường và sàn bê tông trần phủ đầy bụi và sỏi. Cư dân nấu ăn trong bếp chung ở tầng một với một bếp gas duy nhất.

Và nhà vệ sinh chung nằm trong chiếc lán tạm bợ bằng thép.

“Tiền tiết kiệm cả đời của tôi đã tiêu hết ở đây. Con trai tôi vẫn chưa lập gia đình. Tôi đã 60 tuổi rồi, nên vài năm nữa, tôi sẽ không thể leo nhiều cầu thang như vậy”, Gao, một công nhân khai thác than đã nghỉ hưu, than vãn. Gao đã trả 240.000 nhân dân tệ để mua căn hộ ở đây vào năm 2018.

“Bạn không thể trông chờ những ngôi nhà này được hoàn thiện. Hãy nhìn xem hiện tại chúng đã xuống cấp như thế nào và đã phá hủy gia đình tôi như thế nào. Con trai tôi năm nay 36 tuổi. Tôi vay mượn tiền của họ hàng, bạn bè để trả tiền mua nhà. Mấy năm nay, chúng tôi thắt lưng buộc bụng để trả nợ. Nhưng đến đến bây giờ, nhà vẫn chưa hoàn thiện và và con trai tôi cũng chưa có vợ”, Qi Xiaoxia, 65 tuổi, người mua căn hộ ở đây, bức xúc bày tỏ.

Daisy Xu, một kỹ thuật viên phòng thí nghiệm 28 tuổi, bỏ ra 495.000 đô la để mua một căn hộ ở tầng tám ở dự án chung cư Royals Garden tại Thượng Hải

Theo cam kết trong hợp đồng, cô sẽ nhận chìa khóa căn hộ vào tháng 9 năm ngoái và có thể chuyển đến sống đầu năm nay. Nhưng đến nay, dự án cao 16 này vẫn nằm bất động với khung bê cốt thép trơ trọi. Xung quanh dự án là cỏ dại um tùm và xà bần. Bất chấp sự chậm trễ, Xu tiếp tục phải trả hơn 1.300 đô la mỗi tháng để thanh toán khoản thế chấp.

Ở Trung Quốc, khoảng 90% căn hộ được bán trước khi chúng được xây dựng. Mô hình bán trước này cho phép các nhà phát triển huy động tiền mặt nhanh chóng nhưng chuyển phần lớn rủi ro sang những người mua như Xu. Họ phải thanh toán đầy đủ trước khi dự án bắt đầu xây dựng và thường phải vay thế chấp.

Luật yêu cầu tiền bán trước chỉ được sử dụng để xây dựng dự án đó. Nhưng thực tế, do sự giám sát lỏng lẻo, nhiều nhà phát triển sử dụng tiền bán trước bất kỳ mục đích nào họ muốn, bao gồm cả việc mua đất để xây dựng các dự án khác.

Khi giá nhà tăng vọt, chính phủ Trung Quốc thắt chặt hoạt động vay nợ trong lĩnh vực nhà ở. Nhiều nhà phát triển lớn, như China Fortune Land Development, chủ dự án Royals Garden, gánh khoản nợ khổng lồ và phải ngừng hoạt động thi công.

Daisy Xu đang giấu vấn đề này với bố mẹ cô. Cô đến từ một thị trấn nhỏ ở miền nam Trung Quốc và việc sở hữu căn hộ ở Thượng Hải là bằng chứng cho thấy cô thành công trên con đường lập nghiệp.

“Tôi liên tục né tránh những câu hỏi của họ về căn hộ, nhưng tôi không biết có thể tiếp tục làm điều đó được bao lâu nữa?”, Xu nói.

Kể từ khi cuộc khủng hoảng nợ bất động sản nổ ra ở Trung Quốc vào năm 2021, hàng chục nghìn chủ nhà phải trên toàn quốc đối mặt với tình huống tuyệt vọng tương tự như hoàn cảnh của Shi Tieniu và Daisy Xu giữa lúc các nhà phát triển lớn nhỏ đối mặt với vấn đề thanh khoản.

Trên khắp Trung Quốc, thay vì các tòa tháp chung cư hào nhoáng, các công trình bê tông không người sinh sống mọc lên giữ các công trường xây dựng im lìm với cây cối um tùm. Đó là nguyên nhân dẫn đến người mua nhà ở các dự án chưa hoàn thiện ở hơn 100 thành phố tham gia làn sóng tẩy chay thanh toán khoản vay thế chấp hồi năm ngoái.

Theo Reuters, New York Times

Lê Linh