Freelancer - xu hướng chọn việc làm mới

Anh Nguyễn Quang Dương (SN 1996) ở thị trấn Nham Biền (Yên Dũng) là thợ chụp ảnh tự do. Sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh, anh từng là nhân viên quay, dựng phim cho một đơn vị truyền thông khoảng 1 năm. Anh Dương chia sẻ, bản thân cảm thấy môi trường công sở 8 tiếng/ngày không phù hợp với tính chất công việc sáng tạo của anh. Do đó, anh quyết định làm thợ chụp ảnh tự do vừa để thử sức, vừa có thời gian để đầu tư, sáng tác những tác phẩm nghệ thuật phục vụ khách hàng.

Anh Nguyễn Quang Dương (đứng giữa), thị trấn Nham Biền (Yên Dũng) và cộng sự trao đổi kỹ năng chụp ảnh.

Vừa tốt nghiệp chuyên ngành Marketing - Sales, Trường Cao đẳng FPT, chị Nguyễn Thị Chinh (SN 2003) ở phường Dĩnh Kế (TP Bắc Giang) không lựa chọn xin việc vào DN hay một cơ quan nào. Với tính tự lập, ham học hỏi, ngay từ khi còn là sinh viên, chị đã thường xuyên tham gia vào các nhóm tuyển cộng tác viên digital marketing (tiếp thị số) để tìm kiếm công việc online.

Nhờ vậy, chị ngày càng trau dồi thêm nhiều kỹ năng về chuyên ngành học. Đến nay, chị là một freelancer chuyên chạy ads (quảng cáo) trên Facebook, hỗ trợ kênh tài khoản Tiktok người dùng, lên kế hoạch nội dung cho fanpage, website kinh doanh của các DN. Hiện tại, mức thu nhập của chị Chinh khá ổn định so với các sinh viên mới ra trường (khoảng 15-20 triệu đồng/tháng); có những tháng nhiều hợp đồng có thể lên tới 30 triệu đồng. Chị cũng tìm hiểu để tự chi trả bảo hiểm xã hội cho bản thân.

Chị Chinh chia sẻ: “Tôi cảm thấy freelancer rất thoải mái, bản thân khá linh hoạt trong giờ giấc làm việc, mặc dù có những lúc đến hạn phải nộp sản phẩm, công việc quá dồn dập nên tôi phải thức đến 2-3 giờ sáng để hoàn thiện. Dù công việc có thu nhập tốt nhưng gia đình tôi thực sự vẫn chưa hài lòng. Mọi người quan niệm, phải làm tại công ty hay tổ chức nào đó mới là công việc ổn định”.

Freelancer là từ dùng để chỉ những người làm công việc tự do, không bị giới hạn về môi trường, địa điểm và thời gian làm việc. Các freelancer được trả thu nhập dựa vào việc thực hiện các công việc cho một hay nhiều khách hàng. Tuy nhiên, các hợp đồng này chỉ kéo dài một khoảng thời gian không cố định, tùy vào sự trao đổi của hai bên.

Thời đại công nghệ thông tin phát triển, chỉ cần thao tác trên máy tính, điện thoại thông minh, người trẻ dễ dàng có thể tìm kiếm các cơ hội kiếm tiền. Thị trường việc làm freelancer đa dạng với các công việc như: Sáng tạo nội dung; quay, dựng video, audio; chụp ảnh; thiết kế đồ họa; livestream…

Bên cạnh đó, một số mô hình kinh doanh được khá nhiều bạn trẻ sử dụng như: Kinh doanh thời trang, đồ ăn uống, săn vé máy bay, bán tour du lịch. Theo nghiên cứu của Công ty truyền thông toàn cầu Edelman Intelligence tiến hành trên nền tảng Upwork (nơi kết nối các công ty và freelancer) cho thấy, lực lượng lao động tự do ngày càng trẻ hóa. Trong đó, độ tuổi từ 18 - 22 chiếm hơn 50%, độ tuổi từ 23-38 chiếm 44% đang làm việc tự do.

Bên cạnh những cơ hội, công việc tự do đặt ra nhiều thách thức nếu người trẻ không đủ khả năng cân bằng. Đơn cử như vấn đề không quản lý được thời gian, sự cạnh tranh giữa các đối thủ, mất định hướng, không đủ thu nhập, không được hưởng các khoản phúc lợi... từ các tổ chức, đơn vị, cơ quan, DN.

Anh Lê Duy Hoàng (SN 1995) ở phường Bích Động (thị xã Việt Yên) từng là một freelancer trong lĩnh vực quản lý kênh Youtube cho một công ty cách đây 2 năm. Thời điểm nghỉ việc, anh Hoàng tự tin để theo đuổi công việc livestream sự kiện mà anh rất đam mê. Tuy nhiên, công việc không như anh nghĩ.

Anh chia sẻ: “Ban đầu, tôi kỳ vọng công việc sẽ mang lại thu nhập ổn định song thực tế khốc liệt hơn nhiều do sự cạnh tranh, mối quan hệ, thương hiệu cá nhân của các đơn vị khác. Bên cạnh đó, khách hàng cũng mặc cả rất nhiều về giá”. Từ đầu năm 2023, anh Hoàng quay lại làm truyền thông cho một đơn vị trên địa bàn huyện, tranh thủ thời gian rảnh vẫn nhận livestream sự kiện. Anh cũng cho biết thêm, làm việc trong môi trường công sở sẽ giúp bản thân những ràng buộc về hợp đồng lao động, nguồn thu nhập ổn định.

Có thể thấy, công việc tự do có những ưu, nhược điểm riêng. Kinh nghiệm của các freelancer thành công là người trẻ cần có kiến thức chuyên sâu ở một lĩnh vực nhất định, đồng thời, không ngừng trau dồi kiến thức, kỹ năng để khẳng định bản thân và cạnh tranh với các freelancer khác.

Để có lựa chọn an toàn, trước khi quyết định chuyển hướng sang công việc tự do cần cho bản thân cơ hội trải nghiệm song song giữa nghề nghiệp cố định và tự do. Bên cạnh đó, cần phải biết quản lý thời gian, lên kế hoạch làm việc hợp lý để bảo đảm công việc và sức khỏe. Tốt nhất, các bạn trẻ chỉ nên lựa chọn công việc tự do khi đã có đầy đủ kiến thức, kinh nghiệm, trải nghiệm và các mối quan hệ xã hội nhất định.

Thu Thủy