ExxonMobil tham vọng trở thành nhà sản xuất lithium hàng đầu cho pin xe điện

ExxonMobil đặt mục tiêu trở thành nhà sản xuất lithium hàng đầu ở Mỹ vào năm 2030. Ảnh: Catalys Thunter

Đầu tuần này, Exxon thông báo đã bắt đầu triển khai hoạt động khai thác nước muối cô đặc chứa lithium từ dưới lòng đất ở bang Arkansas, miền nam nước Mỹ. Trước đó, Exxon được cho là chi hơn 100 triệu đô la để mua tổng cộng gần 50.000 hecta tại Smackover, một khu vực địa chất giàu lithium ở bang Arkansas, từ Công ty thăm dò và phát triển năng lượng Galvanic Energy.

Exxon cho biết đang thảo luận bán lithium cho các khách hàng tiềm năng bao gồm các hãng xe như Tesla, Ford và các hãng pin. Động thái khai thác lithium của Exxon diễn ra trong bối cảnh các công ty dầu mỏ lớn đang chịu áp lực giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu. Trong khi Shell và BP tập trung vào năng lượng tái tạo như gió và mặt trời, Exxon có kế hoạch đầu tư 17 tỉ đô la đến năm 2027 để giảm lượng khí thải, tập trung vào thu hồi carbon, sản xuất nhiên liệu hydro và nhiên liệu sinh học.

Dan Ammann, Chủ tịch phụ trách mảng kinh doanh giải pháp carbon thấp của Exxon, nói với CNBC rằng việc tăng cường sản xuất lithium ở Mỹ là rất quan trọng đối với quá trình chuyển đổi năng lượng. Ammann nhấn mạnh, công ty ông coi lithium là khoản đầu tư kéo dài hàng thập niên với tiềm năng tăng trưởng cao khi người dân Mỹ chuyển sang sử dụng xe điện.

“Chúng tôi muốn nhập cuộc sớm. Chúng tôi muốn dẫn đầu về sản xuất lithium ở Mỹ”, ông nói và cho biết Exxon sẽ cạnh tranh với những đấu thủ lớn nhất trong ngành.

Dù nắm giữ một số trữ lượng lithium lớn nhất thế giới, Mỹ phụ thuộc rất nhiều vào lithium nhập khẩu từ Argentina và Chile, theo Cơ quan Khảo sát địa chất Mỹ. Mỹ hiện chỉ có một cơ sở sản xuất lithium quy mô thương mại ở bang Nevada.

Theo một báo cáo hồi tháng 2 của Li-Bridge, một liên minh công tư thúc đẩy phát triển chuỗi cung ứng lithium ở Mỹ, nhu cầu về pin lithium-ion dự kiến tăng gấp sáu lần ở Mỹ vào năm 2030. Hãng tư vấn Cox Automotive cho biết, doanh số xe điện ở Mỹ trong trong quí 3 tăng 50% so với cùng kỳ năm ngoái. Hiện tại, chỉ 1% số phương tiện giao thông ở Mỹ là xe điện.

Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) dự đoán, mức tiêu thụ lithium toàn cầu có thể tăng hơn 40 lần trong giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2040, nhờ nhu cầu pin lithium-ion cần thiết cho xe điện và lưu trữ năng lượng tăng nhanh.

Exxon đang triển khai các kỹ thuật khoan dùng trong khai thác dầu khí để tiếp cận các hồ chứa nước mặn giàu lithium nằm ở độ sâu hơn 3 km dưới mặt đất. Theo Exxon, lithium được tách ra khỏi nước mặn và được chế biến thành vật liệu pin tại chỗ. Exxon đang đặt cược rằng chuyên môn về khoan, bơm và chế biến dầu khí sẽ mang lại cho công ty lợi thế cạnh tranh trong hoạt động sản xuất lithium từ nước muối cô đặc.

Trong cuộc trao đổi gần đây với các nhà phân tích, Darren Woods, CEO của Exxon, nói: “Sản xuất lithium từ nước muối thực sự là sự mở rộng nhiều năng lực hiện tại mà chúng tôi có ở thượng nguồn của ngành dầu khí”.

Lợi nhuận từ các dự án lithium cũng cao hơn năng lượng tái tạo và ngang bằng với dầu khí. Hầu hết lithium ngày nay được khai thác từ đá chứa quặng lithium, chủ yếu ở Úc, hoặc bằng cách bơm nước muối cô đặc ra khỏi các hồ chứa dưới lòng đất và sử dụng các ao lớn để tách lithium thông qua quá trình bay hơi, phần lớn ở Nam Mỹ.

Exxon không cho biết chính xác sẽ đầu tư bao nhiêu vào hoạt động kinh doanh mới, nhưng ông Amman tiết lộ khoản đầu tư này sẽ “tăng lên hàng tỉ đô la theo thời gian”.

Pin lithium-ion được phát minh bởi một nhà khoa học nghiên cứu của Exxon vào thập niên năm 1970 nhưng người khổng lồ dầu mỏ cuối cùng không theo đuổi công nghệ này vì cho rằng thị trường còn quá nhỏ.

Exxon là công ty dầu mỏ lớn đầu tiên đặt cược lithium. Một số công ty dầu mỏ khác như Occidental Petroleum của Mỹ và Equinor của Na Uy đang cân nhắc tìm cách nhảy vào lĩnh vực này.

Theo phân tích của Reuters, động thái mở rộng sang lĩnh vực sản xuất lithium của Exxon sẽ dựa vào một hoặc nhiều nhóm công nghệ khai thác lithium trực tiếp (DLE) chưa được chứng minh ở quy mô lớn nhằm tách khoáng chất lithium màu trắng bạc ra khỏi hỗn hợp muối. Hiện tại, lithium trong nước muối đặc ở Nam Mỹ được chiết xuất thông qua các ao bốc hơi có tác dụng loại bỏ mọi nguyên tố ngoài lithium. Công nghệ DLE làm điều ngược lại: lọc lithium trực tiếp từ nước muối.

Ngân hàng Goldman Sachs nhận định đó là một “công nghệ có khả năng thay đổi cuộc chơi”. Công nghệ này có thể giúp tăng tốc độ khai thác lithium từ vài tháng xuống còn vài ngày, với tỷ lệ thu hồi lithium trung bình từ 60-80% so với 40-60% đối với các ao bốc hơi.

Exxon đang đàm phán với một loạt nhà cung cấp công nghệ DLE, bao gồm International Battery Metals và EnergySource Minerals.

Giá lithium đã giảm trong những tháng gần đây do nguồn cung mới có sẵn ở nhiều nước và tốc độ tăng trưởng của xe điện đã chậm lại ở Trung Quốc, châu Âu và Mỹ. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia năng lượng dự kiến nguồn cung kim loại đó sẽ thiếu hụt vào cuối thập niên này, có thể dẫn đến giá cao hơn.

Theo CNBC, Financial Times, Reuters

Lê Linh