ExxonMobil cân nhắc tăng sản xuất hóa chất khi xe điện đe dọa nhu cầu xăng

Nhà máy lọc dầu Esso Fawley của ExxonMobil ở Fawley, Anh. Ảnh: Bloomberg

Từ lâu, ExxonMobil theo đuổi chiến lược nâng cấp các nhà máy lọc dầu để mở rộng sản xuất và tạo ra các sản phẩm có giá trị cao hơn từ dầu thô như dầu nhờn và nguyên liệu nhựa. Giờ đây, tập đoàn nhận thấy những dự án đó có khả năng giúp giảm sự phụ thuộc doanh thu vào nhiên liệu truyền thống, với nhu cầu được dự báo có thể suy yếu trong những thập niên tới.

Trong tuần qua, chiến lược trên được các lãnh đạo của ExxonMobil thảo luận tại buổi thuyết trình với các nhà đầu tư và giới truyền thông. Động thái đó cho thấy Exxon, một trong những công ty hàng đầu ủng hộ nhiên liệu hóa thạch, đang buộc phải tính toán cho một tương lai trong đó xe điện bào mòn đáng kể nhu cầu xăng.

Exxon đã giảm sản lượng dầu mazut và xăng dầu có hàm lượng lưu huỳnh cao tại các nhà máy lọc dầu ở Singapore và Anh. Theo thời gian, Exxon có khả năng cắt giảm sản lượng xăng, trọng tâm trong hoạt động kinh doanh lọc dầu của tập đoàn kể từ khi Henry Ford, người sáng lập Ford Motor giới thiệu mẫu xe Model T gần 100 năm trước. Mục tiêu của Exxon là sản xuất nhiều hóa chất hơn, bao gồm những sản phẩm đa dạng từ sơn đến nhựa, vốn có rất ít giải pháp thay thế có hàm lượng carbon thấp.

“Chúng tôi đang lên kế hoạch điều chỉnh một phần sản lượng xăng sang sản phẩm chưng cất và nguyên liệu hóa chất. Chúng tôi có những dự án có thể thực hiện kế hoạch đó”, Jack Williams, Phó chủ tịch cấp cao của Exxon, nói hôm 20-9.

Exxon kiếm phần lớn thu nhập từ sản xuất dầu thô và khí đốt tự nhiên nhưng hoạt động lọc dầu luôn nằm trong trọng tâm kinh doanh của tập đoàn, ngay từ khi Exxon còn là một phần của Công ty dầu mỏ Standard Oil do nhà tài phiệt John D. Rockefeller thành lập vào thế kỷ 19.

Hoạt động tinh chế dầu thô cho phép Exxon kiếm tiền từ chuỗi cung ứng nhiên liệu hóa thạch. Nhưng trong bối cảnh nhu cầu của các loại nhiên liệu truyền thống như xăng đang bị đe dọa bởi sự trỗi dậy của xe điện, các nhà máy lọc dầu trên toàn thế giới buộc phải thích ứng nhanh chóng. Một số nhà máy ở châu Âu đóng cửa trong thời kỳ đại dịch Covid-19, trong khi những nhà máy khác ở Mỹ chuyển sang sản xuất dầu diesel sinh học.

Exxon muốn thực hiện một cách tiếp cận linh hoạt hơn bằng cách nâng cấp cơ sở vật chất để chuyển đổi giữa các sản phẩm tùy theo nhu cầu. Lấy một ví dụ, một nhà máy lọc dầu Exxon ở Singapore từng sản xuất dầu mazut, có giá bán thấp hơn giá dầu thô Brent 10 đô la mỗi thùng. Nhưng sau lần nâng cấp gần đây, cơ sở này sản xuất nguyên liệu cho dầu nhờn có giá bán cao hơn giá dầu Brent 50 đô la mỗi thùng.

Exxon cũng đã nâng cấp các nhà máy lọc dầu tại Fawley (Anh) và Beaumont, Texas (Mỹ) để sản xuất nhiều dầu diesel hơn, đáp ứng nhu cầu của các phương tiện vận tải hạng nặng và ít bị xe điện đe dọa hơn.

Công suất lọc dầu và sản xuất hóa chất của Exxon cao gấp đôi so với các đối thủ toàn cầu khác. Vì vậy, mảng kinh doanh này có khả năng khiến Exxon dễ bị tổn thương hơn trước quá trình chuyển đổi năng lượng nhanh chóng, đặc biệt là sự trỗi dậy của xe điện. Nhưng ban lãnh đạo của Exxon tin rằng, với tiềm năng tái điều chỉnh cấu hình sản xuất lớn hơn nhiều so với các công ty cùng ngành, tập đoàn vẫn có cơ hội kiếm lợi nhuận trong một tương lai ít carbon.

“Điều này thực sự cho phép chúng tôi xoay trục giữa các sản phẩm khi nhu cầu phát triển”, Karen McKee, Chủ tịch bộ phận giải pháp sản phẩm của Exxon, nói

Neil Hansen, Phó chủ tịch cấp cao bộ giải pháp sản phẩm của Exxon đánh giá, dầu diesel sinh học đặc biệt hấp dẫn đối với Exxon vì việc tái cấu trúc các nhà máy lọc dầu hiện tại của tập đoàn chỉ tốn khoảng một nửa chi phí xây dựng một nhà máy mới.

Ông cho biết, nhu cầu về dầu diesel sinh học, được sản xuất từ dầu thực vật hoặc dầu mỡ tái chế từ các nhà hàng, dự kiến tăng gấp 4 lần lên 9 triệu thùng/ngày vào năm 2050.

Exxon sẽ chỉ vận hành 13 nhà máy lọc dầu trên toàn thế giới vào cuối năm 2023 sau khi bán 5 nhà máy trong 4 năm qua để tập trung vào các hoạt động lớn nhất và có chi phí thấp nhất.

Hóa chất sẽ là chìa khóa thành công trong chiến lược hiện tại của Exxon. Tập đoàn dự báo mức tăng trưởng nhu cầu đối với hóa chất hiệu suất cao khoảng 7% mỗi năm, trái ngược hoàn toàn với xăng, dự kiến chứng kiến nhu cầu đạt đỉnh trên toàn cầu vào cuối thập niên này. Để đáp ứng nhu cầu này, Exxon có kế hoạch cứ sau 4-7 năm, xây dựng một nhà máy sản xuất hóa chất chuyên dụng mới.

Williams cho biết, các nhà máy lọc dầu của Exxon cung cấp cơ sở bổ sung để sản xuất hóa chất, nhưng tập đoàn sẽ tập trung vào việc đáp ứng xu hướng nhu cầu của người tiêu dùng thay vì đặt cược lớn vào bất kỳ sản phẩm cụ thể nào.

“Chúng tôi sẽ chỉ điều chỉnh sản xuất vào thời điểm khi xu hướng nhu cầu rõ ràng và khách hàng không cần xăng nữa”, Williams nói.

Theo Bloomberg

Lê Linh