Em thấy không, tất cả đã xa rồi…

Nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm.

Bây giờ, Hà Nội cũng đang ở cữ tháng 4. Những con phố thân quen với thi sĩ Hoàng Nhuận Cầm vẫn thế, chỉ vắng bước chân liêu xiêu của nhà thơ.

Bạn bè vẫn thế, nhắc nhớ tới Hoàng Nhuận Cầm mỗi khi có dịp tụ lại đâu đó. Và thơ Hoàng Nhuận Cầm vẫn vang lên, chỉ khác là không phải bằng cái giọng đọc mãnh liệt của chính người viết ra những câu thơ máu thịt ấy.

Hoàng Nhuận Cầm là con trai nhạc sĩ Hoàng Giác. Cái tên “Hoàng Nhuận Cầm” được ông nội đặt cho, có nghĩa là “Cây đàn vàng”, như một sự gửi gắm mong ước ông sẽ trở thành nhạc sĩ giống cha. Thế nhưng, thi ca đã có sức hấp dẫn riêng, và trái tim thi sĩ của Hoàng Nhuận Cầm đã neo đậu ở “bến thơ”.

Cũng có thể, những năm tháng học khoa Văn (khóa 15) của Đại học Tổng hợp Hà Nội, nhất là thời gian nhập ngũ, chiến đấu ở mặt trận Quảng Trị… đã khiến Hoàng Nhuận Cầm muốn dùng thi ca để tỏ bày những cảm xúc, những câu chuyện của đời mình…

Sau này, có lần Hoàng Nhuận Cầm quả quyết: “Tôi mê thơ đến muốn chết và say điện ảnh đến phát mệt. Cả hai tạo thành tình yêu cuộc sống, có lẽ đó là tất cả quá trình cống hiến văn học của tôi”.

Nhà thơ Nguyễn Sỹ Đại từng nhận xét: “Tôi nể phục Hoàng Nhuận Cầm là một người lao động. Đọc và viết, viết và đọc... không ngừng. Làm việc đến kiệt lực. Tâm hồn anh là một tấm pha lê trong suốt, không có gì ngoài tình yêu Tổ quốc và thơ ca. Và thơ ca cũng là Tổ quốc của Cầm. Tôi cho rằng, trong thời kỳ hiện đại, đây là một người Hà Nội nhất trong thơ, Hà Nội trong sự cao sang trong trẻo, như mặt nước Hồ Gươm chưa vấy đục bao giờ”.

Trong những tập thơ Hoàng Nhuận Cầm đã viết và đã xuất bản, có nhiều bài thơ hay, được học sinh, sinh viên chép vào sổ tay. Đó là những bài thơ gắn với những kỷ niệm của tuổi trẻ, tình yêu với một giọng thơ trẻ trung, sôi nổi: “Chiếc lá đầu tiên”, “Vào mặt trận lúc mùa ve đang kêu”, “Hò hẹn mãi cuối cùng em cũng đến”, “Viên xúc xắc mùa thu”… Nhân kỷ niệm 3 năm ngày mất của thi sĩ Hoàng Nhuận Cầm, cùng đọc lại những vần thơ của anh được nhiều người nhớ.

Chiếc lá đầu tiên

Em thấy không, tất cả đã xa rồi

Trong tiếng thở của thời gian rất khẽ

Tuổi thơ kia ra đi cao ngạo thế

Hoa súng tím vào trong mắt lắm mê say

Chùm phượng hồng yêu dấu ấy rời tay

Tiếng ve trong veo xé đôi hồ nước

Con ve tiên tri vô tâm báo trước

Có lẽ một người cũng bắt đầu yêu

Muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bao nhiêu

Lời hát đầu xin hát về trường cũ

Một lớp học buâng khuâng màu xanh rủ

Sân trường đêm - rụng xuống trái bàng đêm

Nỗi nhớ đầu anh nhớ về em

Nỗi nhớ trong tim em nhớ về với mẹ

Nỗi nhớ chẳng bao giờ nhớ thế

Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi

"Có một nàng Bạch Tuyết các bạn ơi

Với lại bảy chú lùn rất quấy!"

Mười chú chứ, nhìn xem, trong lớp ấy

(Ôi những trận cười trong sáng đó lao xao)

Những chuyện năm nao, những chuyện năm nào

Cứ xúc động, cứ xôn xao biết mấy

Mùa hoa mơ rồi đến mùa hoa phượng cháy

Trên trán thầy, tóc chớ bạc thêm

Thôi đã hết thời bím tóc trắng ngủ quên

Hết thời cầm dao khắc lăng nhăng lên bàn ghế cũ

Quả đã ngọt trên mấy cành đu đủ

Hoa đã vàng, hoa mướp của ta ơi

Em đã yêu anh, anh đã xa rồi

Cây bàng hẹn hò chìa tay vẫy mãi

Anh nhớ quá, mà chỉ lo ngoảnh lại

Không thấy trên sân trường chiếc lá buổi đầu tiên.

Viên xúc xắc mùa thu

Tình yêu đến trong đời không báo động

Trái tim anh chưa lỗi hẹn bao giờ

Viên xúc xắc mùa thu ru trong cỏ

Mắt anh nhìn sáu mặt bão mưa giăng

Anh đi qua những thành phố bọc vàng

Những thị trấn mẹ ôm con trên cỏ

Qua ánh nắng bẩy mầu, qua ngọn đèn hạt đỗ

Qua bao cuộc đời tan vỡ lại hồi sinh.

Anh đi qua những đôi mắt lặng thinh

Những đôi mắt nhìn anh như họng súng

Anh đi qua tổ chim non mới dựng

Qua tro tàn thành quách mấy triệu năm

Anh đi qua tất cả mối tình câm

Mối tình nói rồi mối tình bỏ dở

Đôi tay kẻ ăn xin, đôi môi hồng trẻ nhỏ

Đất nước đau buồn chưa hết Mỵ Châu ơi!

Lông ngỗng bay như số phận giữa trời

Trọng Thủy đứng suốt đời không hết lạ

Vệt lông ngỗng con đường tình trắng xóa

Có ai hay thăm thẳm giếng không cùng.

Nhưng chính anh không hay số phận lại điệp trùng

Khi mở mắt Mỵ Châu em ngồi đó

Toa thứ ba ôm cặp ai nức nở

Suốt đời anh mang tội với con tàu.

Sẽ tan đi những thành phố bẩy màu

Đôi trái cấm trong vườn đời em, anh làm vỡ

Nhưng giọt mực thứ ba em ơi không thể lỡ

Xin trải lòng ta đón chấm xanh rơi.

Giọt mực em thong thả đến trong đời

Không giấu được trong lòng tay nhỏ bé

Viên xúc xắc xoay tròn trong gió xé

Sáu mặt đời lắc cắc tiếng thơ anh.

Nỗi buồn để sống

Tôi có đủ nỗi buồn để sống

Như sáng nay ra ngồi mép sông Hồng

Bãi ngô non vẫn còn nguyên vẹn đó

Ai biết mình vừa mất mát gì không.

Tôi có đủ nỗi buồn để sống

Như trưa nay bất chợt trận mưa rào

Những giọt mưa không làm tôi ướt áo

Chỉ ướt sũng hồn - chả biết tại vì sao.

Tôi có đủ nỗi buồn để sống

Như chiều nay thảng thốt gọi một người

Một người bạn đã lâu rồi mới gặp

Đứng bên đường - như kẻ dại nhìn tôi.

Tôi có đủ nỗi buồn để sống

Như tối nay tìm đến giữa sân trường

Con bướm trắng đã về nơi chín suối

Cỏ chọi gà ngơ ngác một mùi hương.

Tôi có đủ nỗi buồn để sống

Như đêm nay - mình đọc lại thơ mình

Những câu thơ viết trong thời trận mạc

Thêm một lần - thấm thía nghĩa hy sinh.

Tôi có đủ nỗi buồn để sống

Như sáng mai lại thêm một nỗi buồn

Một nỗi buồn lẽ ra không nên có

Nhưng nếu không buồn

có lẽ

lại buồn hơn...

Hò hẹn mãi cuối cùng em cũng đến

Hò hẹn mãi cuối cùng em cũng đến

Chỉ tiếc mùa thu vừa mới đi rồi

Còn sót lại trên bàn bông cúc tím

Bốn cành tàn, ba cánh sắp sửa rơi

Hò hẹn mãi cuối cùng em đã tới

Như cánh chim trong mắt của chân trời

Ta đã chán lời vu vơ, giả dối

Hót lên! dù đau xót một lần thôi.

Chần chừ mãi cuối cùng em cũng nói

Rằng bồ câu không chết trẻ bao giờ

Anh sợ hãi bây giờ anh mới nhớ

Em hay là cơn bão tự ngàn xa.

Quả tim anh như căn nhà bé nhỏ

Gió em vào - nếu chán - gió lại ra

Hò hẹn mãi cuối cùng em đứng đó

Dẫu mùa thu, hoa cúc cướp anh rồi...

Cho phượng năm xưa

Một buổi chiều không có người để yêu

Một buổi chiều không có người để ghét

Một đám ma không biết ai vừa chết

Nhiều buổi chiều ta đã mất tên nhau.

Một đám mây trong suốt đến không màu

Một đám cháy không thấy hình ngọn lửa

Một ngôi nhà chưa bao giờ khép cửa

Một con đường ta biết với em thôi.

Và bài ca không cần hát ra lời

Tiếng chim hót ngay trên nòng đại bác

Một ánh mắt không thể nào đổi khác

Phượng vẫn hồng như máu những năm xưa...

THƯ HOÀNG