Được trải thảm đỏ ở nhiều quốc gia, vì sao Elon Musk không xây thêm siêu nhà máy?

Elon Musk và Thủ tướng Ấn Độ Modi gặp nhau vào ngày 20 tháng 6 tại New York. Nguồn: Cục Thông tin Báo chí, Chính phủ Ấn Độ.

Mới đây, Elon Musk đã gặp Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, người đã yêu cầu Giám đốc điều hành Tesla xây dựng một nhà máy ở đất nước ông.

Tờ Wall Street Journal đưa tin rằng Ả Rập Saudi và Tesla cũng đang đàm phán về một cơ sở sản xuất ở vương quốc này.

Tân thủ tướng Thái Lan cũng nói với Bloomberg rằng Tesla nằm trong số các công ty Mỹ mà ông đang kêu gọi đầu tư.

Gần đây nhất, Reuters đưa tin Tesla đã vạch ra kế hoạch sản xuất hệ thống lưu trữ pin ở Ấn Độ.

Không chỉ thế, một cuộc thảo luận về các nhà máy Tesla tiềm năng được đưa ra khi Musk gặp Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol vào hồi tháng 4, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron vào tháng 5 và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi vào tháng 6. Các quốc gia khác được đề cập trong năm nay bao gồm Indonesia, Mông Cổ, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.

Phản ứng của Musk trước tất cả những thông tin này rất “đa dạng”. Musk đã nói với ông Erdogan, Yoon, Macron và Modi rằng các quốc gia của họ đang “hòa nhập” khi Tesla xem xét đầu tư trong tương lai. Musk đã không ngần ngại bác bỏ thông tin về Ả Rập Saudi, gọi nó là “hoàn toàn sai sự thật”. Tesla cũng được cho là rất tức giận khi các cuộc đàm phán giữa họ với Tây Ban Nha bị rò rỉ và có thể khiến quốc gia này bị loại khỏi vòng “xem xét” xây dựng nhà máy.

Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu Musk quyết định Tesla có đủ năng lực sản xuất ô tô vào lúc này?

Ý tưởng này có vẻ như sẽ gây nhiều tranh cãi khi xét đến tham vọng to lớn của Tesla là bán được 20 triệu xe điện mỗi năm vào cuối thập kỷ này. Bốn nhà máy ô tô mà công ty đang vận hành hiện có thể sản xuất hơn 2 triệu xe mỗi năm. Ngay cả sau khi mở rộng quy mô các cơ sở đó, cộng với nhà máy thứ năm ở Mexico, Tesla sẽ cần thêm khá nhiều nhà máy nữa để đạt được mức sản lượng mà hãng hướng tới chỉ sau 7 năm kể từ bây giờ.

Musk có những toan tính riêng ở thời điểm hiện tại dù nhiều quốc gia mong muốn Tesla vào đầu tư nhà máy.

Tuy nhiên, một số dấu hiệu cảnh báo cho thấy rằng Musk không vội vàng thực hiện các dự định của mình.

Trong Diễn đàn CEO Bloomberg ở Jakarta, một quan chức cấp cao của chính phủ Indonesia đã kể lại cuộc gặp kéo dài hàng giờ giữa ông và Musk vài tuần trước đó.

Luhut Pandjaitan, Bộ trưởng điều phối các vấn đề hàng hải của Indonesia, cho biết vào ngày 6 tháng 9: “Ông ấy đưa ra một thông điệp rất rõ ràng về những gì đã xảy ra với nền kinh tế toàn cầu, cũng như mối lo ngại về tình trạng dư thừa công suất hiện nay và trong một hoặc hai năm tới”.

Musk “rất thẳng thắn với chúng tôi”, Pandjaitan nói thêm, đồng thời cho biết Musk ám chỉ việc không muốn phá sản như General Motors và Chrysler đã làm vào năm 2009.

Cùng ngày với hội nghị của Bloomberg, tờ Reforma của Mexico đưa tin rằng Tesla đã gây áp lực với các nhà sản xuất phụ tùng họ đang gây áp lực để đặt trụ sở gần nhà máy ô tô mà hãng đang xây dựng ở Monterrey. Một nguồn tin giấu tên tại một nhà cung cấp Trung Quốc nói rằng hai hoặc ba tháng trước đó đã có “một đợt gấp rút” và một tháng sau, Tesla đã yêu cầu nhà cung cấp này phải chờ đợi.

Tesla đã giảm giá cả năm để tăng lượng giao hàng, trong khi Musk liên tục chỉ trích các ngân hàng trung ương Mỹ về việc tăng lãi suất. Sau khi nói với các nhà đầu tư vào tháng 1 rằng công ty có tiềm năng sản xuất 2 triệu ô tô vào năm 2023, CEO Tesla đã cảnh báo trong cuộc họp báo thu nhập quý cuối cùng của Tesla vào tháng 7 rằng công ty sẽ bám sát mục tiêu 1,8 triệu.

Nhà máy của Tesla ở Thượng Hải, Trung Quốc.

Gần một thập kỷ trước, Tesla đã tổ chức một cuộc thử nghiệm ở Mỹ để xác định nơi sẽ xây dựng một nhà máy sản xuất pin khổng lồ, khiến nhiều bang phải đối đầu nhau trước khi quyết định chọn địa điểm ở Nevada.

Giờ đây, sự thành công của Tesla mang tính toàn cầu, điều này phù hợp với sự nổi lên của Tesla như một thế lực ô tô đáng gờm.

Nhưng trước những thách thức mà công ty đang gặp phải khi bán được số lượng xe mà các nhà máy hiện tại của họ có đủ khả năng sản xuất, khó mong đợi Musk sẽ có hành động đột phá nào khác ở thời điểm hiện tại như việc xây thêm nhà máy.

Còn nhớ năm 2022, các nhà máy sản xuất ô tô mới của Tesla ở Texas và Berlin đã “mất hàng tỷ USD” khi họ phải vật lộn để tăng sản lượng vì thiếu pin và các vấn đề về cảng Trung Quốc. Thậm chí Tesla có kế hoạch đình chỉ hầu hết hoạt động sản xuất tại nhà máy ở Thượng Hải trong hai tuần đầu tiên của tháng 7/2022 để tiến hành nâng cấp địa điểm này nhằm tăng sản lượng. Thậm chí, đã có lúc Musk phải nói mối quan tâm lớn nhất của Tesla là "làm cách nào để chúng tôi duy trì hoạt động của các nhà máy để có thể trả lương cho mọi người và không bị phá sản?". Có lẽ chính những yếu tố này đã khiến Musk đắn đo trong các quyết định có mở rộng thêm các nhà máy mới hay không.

Trong khi người lái xe ở Mỹ hiện có khoảng 50 loại ô tô điện để lựa chọn thì số lượng ô tô điện ở châu Âu gần như gấp đôi và ở Trung Quốc là gần gấp ba. Sự đa dạng đó có nghĩa là có nhiều lựa chọn vừa và nhỏ hơn. Do đó, Tesla chắc chắn chẳng dại gì khi đổ ra một số tiền lớn để xây nhà máy mà không tính toán đến sự cạnh tranh dù nhận được các ưu đãi từ nhiều quốc gia.

Nam Nguyễn