Diego Maradona - trái tim Argentina và tâm hồn Napoli

Diego Armando Maradona, cầu thủ Argentina vĩ đại nhất lịch sử, "Cậu bé vàng", niềm cảm hứng của biết bao thế hệ người hâm mộ túc cầu giáo đã ra đi ở tuổi 60 vào ngày 25/11.

Điều gì định nghĩa được Diego Maradona? Danh hiệu, bàn thắng hay hàng triệu khoảnh khắc bất tử với túc cầu giáo? Tất cả đều không đủ. Maradona ở rất nhiều khía cạnh, chính là bóng đá.

Maradona là Argentina

Không một cầu thủ Argentina trong lịch sử đủ mang tính đại diện cho cả quốc gia lớn như Maradona.

Đó không đơn thuần đến từ mùa hè vĩ đại tại Mexico 1986, nơi Maradona một mình kéo Argentina tới ngôi vô địch World Cup. Hay những trận cầu bất khuất tại Italy 90, nơi những giọt nước mắt của Diego rơi sau trận chung kết với người Đức đã chạm tới trái tim của biết bao thế hệ.

Maradona là người hùng số một lịch sử Argentina. Ảnh: Getty.

Lớn lên trong một gia đình nghèo tại khu ổ chuột ở ngoại ô Buenos Aires, Maradona bị ám ảnh bởi những ngày tháng ông bố kiệt sức sau giờ làm việc nằm vật xuống cạnh cậu con trai duy nhất và 4 chị gái.

Trong tiềm thức của cậu bé Diego Maradona, một ngôi nhà mới là giấc mơ. Cậu không bao giờ muốn quay trở lại khu ổ chuột Villa Fiorito.

Ở tuổi 17, Maradona đã làm được điều đó khi ký hợp đồng với Argentinos Juniors. CLB cấp cho gia đình Maradona một ngôi nhà. Trong mắt chàng trai 17 tuổi ánh lên sự tự hào. Bóng đá đưa Maradona thoát khỏi nghèo đói, và biến giấc mơ của cậu thành sự thật.

Song để đổi lại hào quang và vinh quang từ bóng đá, Maradona phải trở thành con người khác.

Fernando Signorini, HLV thể lực riêng của Maradona, người gắn bó với "Cậu bé vàng" từ những ngày đầu tiên sự nghiệp, tiết lộ trong bộ phim tài liệu về Maradona về cá tính thật của huyền thoại người Argentina.

"Tôi hiểu được rằng có hai bản thể, Diego và Maradona. Diego là cậu bé luôn bất an, một chàng trai tuyệt vời. Maradona là bản thể phải xuất hiện để đối đầu với ngành công nghiệp bóng đá và truyền thông. Maradona không thể để lộ bất kỳ khuyết điểm nào", Signorini chia sẻ.

"Một ngày tôi nói với cậu ấy rằng: 'Tôi sẵn sàng đi cùng Diego tới tận cùng thế giới, nhưng Maradona thì một bước cũng không'. Cậu ấy đáp:" Ừ, nhưng nếu không không phải nhờ Maradona, thì giờ này chúng ta vẫn ở Villa Fiorito".

Bóng đá ở Argentina không đơn thuần là thể thao. Sau nhiều thập kỷ, bóng đá vượt qua những ý nghĩa cơ bản, được nâng tầm thành một công cụ phản ánh xã hội, một thứ tôn giáo với cả triệu tín đồ cuồng tín.

Để leo lên trên bậc thang xã hội tại Argentina, Maradona đã đi đến tận cùng của "bản thể Maradona". Tài năng của "Cậu bé vàng" là không thể phủ nhận, nhưng những điều gây tranh cãi mà Maradona đã làm trong suốt những năm tháng đỉnh cao biến anh thành biểu tượng mạnh mẽ và thuần túy nhất của dân tộc Argentina.

"Nếu muốn hiểu trọn vẹn Maradona, chỉ cần lấy trận đấu với Anh tại World Cup 1986 là đủ", Daniel Arucci, nhà báo gạo cội của Argentina nhấn mạnh.

"Bàn đầu tiên bằng tay, và bàn thứ hai khi đi bóng qua mọi cầu thủ đối phương, chứa đựng toàn bộ lý do vì sao Maradona được yêu đến điên dại, và cũng bị ghét đến thậm tệ. Một chút gian manh, nhưng quá nhiều phẩm chất thiên tài".

Người Argentina phát điên vì Maradona, bởi họ nhìn thấy chính thực tại khắc nghiệt lẫn cả những giấc mơ hoang đường nhất trong hình bóng "Cậu bé vàng". Đó là một đứa trẻ con lớn lên ở khu ổ chuột, đổi đời nhờ bóng đá, sẵn sàng gian lận để mang về vinh quang cho tổ quốc, và thực sự làm được điều đó bằng tài năng vô song.

Khi mới bắt đầu sự nghiệp và tạo dựng tiếng vang trong màu áo Boca Juniors, Maradona đã sớm bị so sánh với Pele. Sự ganh đua giữa hai quốc gia láng giềng đã luôn đặt sức ép lên vai Maradona, nhưng trong một cuộc phỏng vấn khi còn rất trẻ với truyền thông quê nhà, Maradona nhấn mạnh: "Tôi không muốn trở thành Pele hay bất kỳ ai, tôi muốn là Diego Maradona".

Maradona là biểu tượng trọn vẹn nhất của dân tộc Argentina. Ảnh: FaB.

Maradona đã làm được. Sự nghiệp và cuộc đời anh đầy rẫy những scandal, nhưng được che phủ bởi vinh quang vô tiền khoáng hậu và những lời tán dương của người dân Argentina.

Vì sao Lionel Messi giành 6 Quả bóng Vàng nhưng không bao giờ chiếm được tình yêu của người Argentina như Maradona? Bởi trong Lionel Messi không có bản ngã Maradona. Messi không bao giờ có đủ những mặt đối lập như Maradona.

Cuối tháng 10 vừa qua, Maradona nhận được câu hỏi từ France Football về việc muốn gì trong sinh nhật tuổi 60. "Tôi muốn ghi lại bàn thắng đó vào lưới Anh. Lần này sẽ là bằng tay phải", Maradona đáp.

Đó là Diego Maradona.

Mặt Trời của người Napoli

"Tất cả đang chờ đợi chúng tôi ư? Từ ngữ nào đủ để mô tả nỗi đau này đây? Hãy để chúng tôi khóc trước". Trang chủ của Napoli đưa ra bản tin vỏn vẹn từng đấy chữ để nói về sự ra đi của Diego Maradona.

Nếu có nơi nào đó trên trái đất chịu ảnh hưởng của Maradona nhiều hơn Argentina, đó là Napoli.

"CLB đến từ vùng đất nghèo nhất Italy đang chuẩn bị chiêu mộ cầu thủ đắt giá nhất thế giới", một kênh truyền hình Pháp nói vào tháng 6/1984.

Thành phố Naples ngày đó là vùng đất nghèo nhất Italy. Những CĐV của các đại gia miền bắc như Juventus, Inter hay Milan chế ra những bản nhạc riêng để nhạo báng Napoli.

Nhiều CĐV đã tuyệt thực, tự trói mình vào hàng rào CLB để thúc giục BLĐ Napoli chiêu mộ Maradona. Ảnh: Getty.

Vậy mà đội Napoli nghèo khó ấy đã có được Maradona từ Barca vào mùa hè 1984. "Bình yên", Maradona đáp. "Sự tôn trọng nữa. Đó là thứ tôi không có tại Barcelona, và tôi kỳ vọng Napoli sẽ cho mình điều đó".

Maradona thực ra chẳng biết gì về Napoli hay Italy vào thời điểm nhận lời tới đất nước hình chiếc ủng. Điều Maradona muốn là rời Barca, và chỉ Napoli chấp nhận chi tiền để có một cầu thủ mới hồi phục từ chấn thương gãy chân như El Pibe.

Với Maradona, Napoli là mảnh đất trong bóng đêm. Nhưng với thành phố Naples, Maradona là mặt trời từ xứ sở Tango. Ngày 5/7/1984, Maradona bước từ một chiếc trực thăng xuống sân San Paolo khi đó được lấp kín bởi 70.000 khán giả. Tất cả đều chấp nhận bỏ 1.000 lire (khoản tiền rất lớn ngày đó) mỗi người để được tận mắt thấy Maradona bằng xương bằng thịt.

Trong phòng họp báo tại sân San Paolo, Maradona ngơ ngác nghe những tiếng hét "Diego, Diego" từ trên mặt sân hất xuống. Khung cảnh anh bước ra sân San Paolo đến giờ vẫn khiến không ít người kinh ngạc. Hàng chục nghìn khán giả hò reo tên Diego.

"Tại Napoli, họ chẳng quan tâm mình ăn gì, sống thế nào. Tất cả sống vì ngày chủ nhật, với sân bóng và Maradona", Gennaro Montuori, CĐV của Napoli ngày đó nhớ lại.

Sau mùa đầu tiên thích nghi tại Italy, Maradona đã bắt đầu tạo ra ảnh hưởng. Anh không chấp nhận CLB mình cống hiến chỉ thi đấu nhằm tránh xuống hạng. "Năm nay mọi chuyện phải khác", Maradona nói trước mùa giải 1985/86.

Timeonetheball tiết lộ Maradona đã tìm gặp chủ tịch Napoli khi ấy và nói: "Mua 3-4 cầu thủ đi, và bán những người bị khán giả la ó. Đó nên là thước đo của ông. Nếu không hãy bán tôi đi. Tôi không thể ở lại đây mãi như thế này”.

Tháng 11/1985, Napoli thắng Juventus 1-0 tại San Paolo với bàn duy nhất do công của Maradona từ chấm đá phạt trực tiếp. Những khán giả phát điên trên đường ăn mừng. 5 người bị thương, và 2 người phải nhập viện đột ngột vì đau tim.

"Hầu hết người tại Napoli đều treo poster của Maradona trong nhà. Rất nhiều trong số này treo chúng trên đầu giường", Montuori quả quyết.

Năm đó, Napoli về đích thứ ba tại Serie A sau thay đổi ở cả lực lượng và băng ghế huấn luyện theo ý Maradona. Tầm ảnh hưởng của Maradona lúc này tại Naples là vô song.

Trong cuốn Calcio: A History of Italian Football (Calcio: Một lịch sử bóng đá Italy), John Foot tiết lộ 25% đứa trẻ mới sinh tại thành phố miền Nam Italy được đặt tên "Diego", 86% số khán giả ở sân San Paolo là những người mua vé cả mùa.

Thời khắc vĩ đại của Maradona cuối cùng cũng đến vào mùa giải 1986/87. Bất chấp những lùm xùm về cậu con trai ngoài giá thú, Maradona đưa Napoli đứng đầu bảng Serie A tới vòng cuối cùng của mùa giải bằng phong độ thăng hoa.

"Maradona thay đổi tư duy của cả đội. Ngày trước Napoli không bao giờ nghĩ mình đủ mạnh để thắng Milan hay Juventus. Giờ chúng tôi thắng tất", Ciro Ferrara hồi tưởng.

Ngày 10/5/1987. Napoli hòa Fiorentina 1-1, vừa đủ điểm để giành chức vô địch. Cả thành phố Naples vỡ òa.

"Đây là khoảnh khắc tuyệt nhất trong sự nghiệp của tôi", Maradona nói mà như khóc ngay trên sân. "Tôi đã vô địch một vài danh hiệu...". "Anh là nhà vô địch thế giới đấy", phóng viên chen ngang.

"Không. Vấn đề là tôi không giành được nó trên quê hương mình. Anh hiểu chứ? Họ không cho tôi vào đội hình vô địch World Cup 1978 tại Argentina. Vì thế đây là màn ăn mừng quan trọng nhất cuộc đời tôi", Maradona giải thích. "Napoli có ý nghĩa thế nào đối với anh?", phóng viên hỏi tiếp. "Đây là nhà tôi".

Maradona cùng Napoli giành 2 chức vô địch Serie A, 1 UEFA Cup, và thay đổi hoàn toàn lịch sử đội bóng miền Nam Italy. Ảnh: Getty.

Sau cuộc phỏng vấn này, Maradona hòa vào hàng chục nghìn người tràn xuống sân San Paolo. Bộ đồ của anh bị xé nát thành từng mảnh nhỏ.

Xe buýt tại Naples ngừng chạy. Những tang lễ giả cho Juventus và Milan được tổ chức, có cả quan tài. John Foot gọi đó là “lễ ăn mừng lớn nhất trong lịch sử bóng đá Italy”. Trong cuộc bầu cử địa phương diễn ra sau đó, 20.000 cử tri đã viết “Hoan hô Maradona” (Viva Diego) lên lá phiếu, khiến phiếu không hợp lệ.

Một trăm con lừa đã được chuyển tới từ Sardinia để chuẩn bị cho bữa tiệc lớn và trên những bức tường của nghĩa trang thành phố, người ta sơn lên dòng chữ: “Các người không biết mình đã bỏ lỡ điều gì đâu!” (E non sanno che se so perso!)".

Những bữa tiệc ăn mừng kéo dài liên tục trong hai tháng. "Với Napoli, vô địch Serie A giống như vô địch World Cup vậy", Maradona nhớ lại. "Và giờ những kẻ chỉ trích tôi sẽ phải thừa nhận Maradona là số một".

Chúng tôi đã xây dựng Napoli từ hoang tàn”, Maradona viết tiếp. “Scudetto thuộc về cả thành phố, và mọi người bắt đầu nhận ra không có gì phải sợ hãi, rằng những kẻ có tiền không thắng mãi, mà những ai chiến đấu, khát khao nhất sẽ chiến thắng. Tôi là thuyền trưởng của con tàu đó, là ngọn cờ. Đơn giản vậy thôi. Tôi coi mình là một người con của Naples”

Hào quang của Maradona đưa Napoli vô địch Coppa Italia chỉ vài ngày sau đó. Mùa 1988/89, Napoli vô địch tiếp cúp UEFA. Từ một đội bóng hạng bét tại Italy, Maradona đã lèo lái Napoli trở thành thế lực thực sự tại châu Âu.

Nhưng ngay sau chức vô địch cúp UEFA, Maradona công khai ý định ra đi. Anh đổ vấy trách nhiệm cho chủ tịch. "Không đời nào tôi bán Maradona. Cậu ấy phải ở lại Naples bằng mọi giá", ông Ferlaino nói.

Trên sóng truyền hình, nhà báo Paolo Garimberti của La Repubblica nhấn mạnh: "Maradona có thể làm mọi điều mà anh ta muốn. Nhưng nếu là cầu thủ Napoli, tôi sẽ đá vào mông anh ta chứ không phải quả bóng đâu".

Maradona tạo chia rẽ vào đầu mùa giải, nhưng đến cuối mùa mọi chuyện lại đâu vào đấy. Bởi Maradona đưa Napoli vô địch Serie A một lần nữa, mặc kệ những đồn đoán về việc anh sử dụng cocaine và chơi thân như anh em với nhà Giuliano, băng đảng mafia khét tiếng nhất miền Nam Italy.

Tháng 5/1991, Maradona rời Napoli sau những mâu thuẫn không thể hàn gắn với cơ quan doping và thuế vụ Italy mà đỉnh điểm là án phạt treo giò 15 tháng cho anh.

Quan trọng hơn cả là việc Maradona cùng đội tuyển Argentina đánh bại Italy tại World Cup 1990 trên chính đất nước hình chiếc ủng. John Foot mô tả: "Lớp áo giáp của Maradona bị gỡ bỏ. Maradona không còn được người Italy bảo vệ nữa". Tuttosport thì viết "Maradona là quỷ dữ", sau khi Maradona chia rẽ CĐV Napoli với phần còn lại của Italy.

Song ngay cả vậy, tầm ảnh hưởng của Maradona vẫn không thay đổi. Những bức họa hình ảnh Maradona được in lên hàng trăm bức tường tại thành phố miền Nam Italy.

Năm 2000, Napoli treo vĩnh viễn chiếc áo số 10. TOTB miêu tả “Maradona đã làm được những điều người Naples chưa bao giờ được thấy, giúp CLB giành những danh hiệu chưa bao giờ được có”.

“Nhưng trên tất cả, tôi mang tới cho họ lòng kiêu hãnh”, Maradona viết.

“Lòng kiêu hãnh, vì trước tôi, không ai muốn tới Naples, họ đều sợ hãi. Tôi đã tới với tình yêu khu vịnh tuyệt đẹp nhìn ra Địa Trung Hải và chỉ có vậy. Tuy nhiên, tôi chiến thắng vì tôi đã đối mặt với tất cả. Đó là lý do tại sao ngày nay, người Naples nào cũng có thể nói với bạn: Những đội bóng đó không phải do các giám đốc xây dựng lên. Đó là đội bóng của Maradona”.

Di sản của Maradona

Qua đời ở tuổi 60, Maradona để lại cho hậu bối di sản khổng lồ về niềm cảm hứng, tầm ảnh hưởng của ngôi sao hay nhất lịch sử bóng đá thế giới.

Messi nói Maradona "bất tử" dù đã tạ thế. Cristiano Ronaldo nhấn mạnh Maradona để lại khoảng trống "không thể bị lấp đầy", còn Pele nói thế giới "đã mất đi một tượng đài".

Với Argentina và Napoli, niềm tự hào và lịch sử của cả hai đều đã khuyết đi mảnh lớn. Xứ sở tango vĩnh viễn đánh mất ngôi sao đại diện hoàn hảo nhất cho dân tộc Argentina. Còn Napoli mất đi cầu thủ vĩ đại nhất, người thay đổi hoàn toàn lịch sử CLB.

Túc cầu giáo nói chung vĩnh viễn mất đi biểu tượng lớn bậc nhất, người mang đủ mọi sắc thái hỉ, nộ, ái, ố của trái bóng tròn. Người có vinh quang gắn liền với vực sâu, tài năng song hành cùng bê bối, nhưng chưa bao giờ thôi cuốn hút và khiến tất cả thôi say mê mình.

Vĩnh biệt, Diego.

Người hâm mộ tưởng nhớ Maradona Người dân tại Argentina và Italy có mặt ở nhiều địa điểm công cộng để tưởng nhớ Maradona, sau sự ra đi đột ngột của huyền thoại bóng đá hôm 25/11.

Việt Nhật