Đề xuất bổ sung hiến mô, tạng từ người chết tim vào luật

Ngày 29/2, Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia tổ chức Hội thảo “Hiến mô, tạng từ người chết tim tại Việt Nam” với hi vọng có thêm nguồn hiến tạng cứu hàng nghìn người bệnh đang lay lắng sống chờ ghép tạng.

Chia sẻ tại hội thảo, PGS.TS Đồng Văn Hệ, Phó Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Giám đốc Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia cho biết, thế giới tận dụng các nguồn hiến tạng có thể để ghép cho người bệnh. Có 2 nguồn từ người sống và người chết. Với người chết có hai nguồn là nguồn chết tim và chết não. Việt Nam đã có Luật Hiến ghép mô tạng và các văn bản, quy định hướng dẫn về chẩn đoán chết não, nhưng luật chưa đề cập đến chết tim.

TS.BS Dư Thị Ngọc Thu, Trưởng đơn vị điều phối ghép các bộ phận cơ thể người, Bệnh viện Chợ Rẫy phát biểu tại hội thảo.

Hơn 10 năm qua, nguồn hiến tạng từ người chết tim đã được nhiều nước quan tâm, tỷ lệ hiến tạng từ những người này rất lớn. Như vậy, nguồn hiến tạng, hiến mô từ người chết tim phải được quan tâm, cụ thể hóa để đưa vào Luật Hiến ghép mô tạng và xây dựng quy trình cụ thể.

PGS.TS Đồng Văn Hệ cũng cho biết thêm, Việt Nam đã có Luật Hiến ghép mô tạng năm 2006 nhưng chỉ đề cập hiến mô tạng từ người chết não, chưa đề cập hiến mô tạng từ người chết tim. Trong 20 năm vừa qua, nhiều nước trên thế giới phát triển nhanh, tăng nguồn hiến mô tạng từ người chết tim. Nguồn hiến từ người chết tim tiềm năng tại Việt Nam rất nhiều.

Vì vậy, Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia tổ chức hội thảo về hiến mô tạng từ người chết tim, nhằm xin ý kiến các nhà khoa học, các chuyên gia để: “Đề xuất bổ sung chết tim và hiến mô tạng từ người chết tim” vào luật sửa đổi tới đây.

Mục đích của việc sửa đổi này nhằm giúp người bệnh bị suy mô tạng được tiếp thêm hy vọng vượt qua căn bệnh hiểm nghèo và gia tăng tỷ lệ hiến mô, tạng sau chết não và chết tim trên cả nước trong thời gian tới.

Theo chia sẻ của PGS.TS Nguyễn Quang Nghĩa, Giám đốc Trung tâm ghép tạng, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, trên thực tế, có nhiều người đồng ý hiến tạng nhưng trong quá trình đánh giá chết não, bệnh nhân bất ngờ ngừng tuần hoàn, theo đó bệnh nhận không thể hiến tạng (do không được quy định trong luật) nên gia đình bệnh nhân xin về, đồng nghĩa mất đi một nguồn hiến tạng cứu người quý giá, rất lãng phí. Do vậy, việc xây dựng quy định về hiến tạng từ người chết tim là cần thiết để mở rộng thêm cơ hội nhận tạng hiến cho người bệnh nặng.

Tại Việt Nam hiện nay, hàng chục nghìn người vẫn đang giành giật sự sống từng ngày để chờ đợi được ghép gan, thận, tim… Những ca ghép mô, tạng từ người chết não, ngừng tim, hiến tặng thời gian qua đã mở ra một hướng đi đúng đắn, đem lại lợi ích và ý nghĩa cho xã hội. Tuy nhiên, với những đặc thù về văn hóa, truyền thống nên nguồn tạng được hiến từ người chết não ở Việt Nam thuộc dạng thấp trên thế giới.

TS.BS Dư Thị Ngọc Thu, Trưởng đơn vị điều phối ghép các bộ phận cơ thể người, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết: Muốn ghép tạng trước tiên phải có người hiến. Nguồn tạng hiến hiện chỉ có thể từ người hiến sống, người chết não, hay tim ngừng đập hoặc hiến tạng sau khi chết tuần hoàn. Ghép tạng từ người hiến ngừng tim hoặc ngừng tuần hoàn là một dạng hiến tạng mở rộng nhằm tận dụng tối đa những mô tạng còn chức năng để ghép. Trên thế giới, nguồn hiến từ người chết não hay chết tim đã tăng cao.

Mấu chốt quan trọng trong ghép tạng từ người hiến chết tim là thời điểm chẩn đoán tử vong. Với chẩn đoán chết để hiến tạng ngoài chẩn đoán thông thường trên bệnh nhân hồi sức, nếu người này có chỉ định hiến tạng ngoài dấu hiệu lâm sàng cần các bằng chứng khác để xác định bệnh nhân không hồi phục.

Ca ghép phổi tại Bệnh viện Phổi Trung ương cứu sống nữ sinh viên 21 tuổi vào chiều 30 Tết vừa qua.

Theo BS Thu, biện pháp chặn nạn mua bán tạng phải tận dụng nguồn mô, tạng hiến từ người chết não, chết tim trong nước. Vì vậy, cần đề xuất bổ sung nguồn hiến từ người chết tim vào luật với việc xây dựng hoàn chỉnh chặt chẽ các quy định về pháp lý, hành chính, tiêu chuẩn y khoa, tài chính là cơ sở để phát triển hệ thống hiến, điều phối, ghép mô-tạng bảo đảm tính minh bạch, công bằng.

Để có đầy đủ hành lang pháp lý đưa người hiến mô, tạng từ chết tim vào luật, TS. Dương Đức Hùng, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đề xuất: "Theo tôi, quy trình xác định chết tim cần làm nghiêm túc. Làm thế nào để xây dựng bộ tiêu chí chẩn đoán chết tim của Việt Nam trong khi thế giới đã làm rồi? Nên chăng chúng ta tham khảo và áp dụng bộ tiêu chí chuẩn đã áp dụng trên thế giới".

Còn theo ông Hà Trường Giang, chuyên viên Vụ Pháp chế, Bộ Y tế, hoàn toàn có cơ sở để tăng cường nguồn tạng từ người cho chết tim xuất phát từ quy định có trong Hiến pháp và Luật hiến ghép mô tạng. Cần xây dựng quy trình và tiêu chuẩn chẩn đoán chết tim thành 1 chương, mục trong luật để tạo tiền đề và hành lang vững chắc đề xuất trong tương lai.

Trần Hằng