Để nội lực trở thành nội sinh

Phát triển các ngành công nghệ hướng đến xuất khẩu

Phát huy năng lực nội sinh, tự bản thân nó đã trở thành động lực để phát triển kinh tế - xã hội. Việc phát triển kinh tế - xã hội bảo đảm sự cân bằng trong tỉ trọng phát triển kinh tế là một trong những yếu tố quan trọng phát triển bền vững. Các yếu tố nội sinh được khuyến khích, trong đó yếu tố sáng tạo quan trọng nhất. Sức sáng tạo trong sản xuất kinh doanh của thời đại ngày nay là phát triển công nghệ, nhất là công nghệ điện tử, công nghệ thông tin. Do vậy, cần có những chính sách, cơ chế phát triển các ngành công nghệ hướng đến xuất khẩu, đó chính là sự bảo đảm cho phát triển bền vững của kinh tế - xã hội trong tương lai.

Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Lào Cai khảo sát trung tâm dịch vụ thủ tục thông quan khu Kinh tế cửa khẩu Quốc tế Lào Cai. Ảnh: N. Quyền

Các khu công nghiệp, khu kinh tế - cửa khẩu đã góp phần rất lớn trong việc định hướng nền kinh tế quốc gia hòa nhập với xu hướng kinh tế thế giới. Lào Cai là tỉnh biên giới phía bắc, việc phát triển kinh tế cửa khẩu góp phần quan trọng phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Là một địa phương giàu tiềm năng về khoáng sản của cả nước, Lào Cai đã phát triển công nghiệp khai khoáng gắn với công nghiệp chế biến. Việc đẩy mạnh phát triển kinh tế công nghiêp, kinh tế cửa khẩu đã góp phần tạo đà cho tỉnh phục hồi kinh tế nhanh sau đại dịch. Sự gắn kết khai khoáng với chế biến và xuất khẩu đem lại cho tỉnh sự phát triển cân đối kinh tế - xã hội phát triển theo hướng bền vững.

Với thế mạnh là tỉnh có nhiều khoáng sản, năm 2022, giá trị sản xuất của ngành khai khoáng đạt trên 3 nghìn tỷ đồng, giá trị công nghiệp chế biến đạt trên 28 nghìn tỷ đồng. Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ XVI đã xác định sản xuất công nghiệp, chế biến và kinh tế cửa khẩu là 2 trong 4 trụ cột kinh tế của tỉnh giai đoạn 2020 - 2025. Hoạt động của khu kinh tế và cửa khẩu Lào Cai những năm qua thực sự đã trở thành một cực tăng trưởng quan trọng của tỉnh.

Xác định tầm quan trọng trong sản xuất và xuất nhập khẩu, tỉnh Lào Cai chú trọng phát triển hệ thống tập trung vào đầu tư thực hiện quy hoạch và xây dựng hệ thống hạ tầng, phát triển các dự án logistics tại khu kinh tế cửa khẩu. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2023, Khu kinh tế cửa khẩu và các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã thu hút được khoảng 190 dự án đầu tư với tổng số vốn đăng ký đầu tư đạt trên 31.000 tỷ đồng. Tạo việc làm ổn định cho 8.875 lao động trong các KCN với mức lương trung bình từ 7 - 8 triệu đồng/người/tháng. Tổng trị giá hàng hóa xuất - nhập khẩu qua các cửa khẩu tính đến hết 31.5.2023 đạt 542,06 triệu USD.

Chú trọng phát triển công nghiệp chế biến

Tuy nhiên, bên cạnh những yếu tố khách quan như: Ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, chính sách biên mậu, xuất nhập khẩu của mỗi quốc gia... việc phát triển khu kinh tế công nghiệp, khu kinh tế cửa khẩu vẫn còn những khó khăn, vướng mắc, như: việc phân cấp, ủy quyền, phân định trách nhiệm cho Ban Quản lý khu kinh tế và khu kinh tế cửa khẩu còn chưa rõ ràng từ phạm vi, ranh giới đến thẩm quyền giải quyết. Do vậy, dẫn đến còn chồng chéo chức năng, nhiệm vụ và trách nhiệm giải quyết giữa các ngành với ban quản lý; cơ chế thu và để lại phát triển khu kinh tế, khu kinh tế cửa khẩu, khu công nghiệp chưa thống nhất trong phạm vi toàn quốc. Do vậy, để phát huy năng lực nội sinh của các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế cửa khẩu cần có những giải pháp căn cơ đồng bộ trên phạm vi toàn quốc.

Trước hết, cần xây dựng đồng bộ luật về Khu kinh tế, khu kinh tế cửa khẩu với các luật có quy định về khu chế xuất, khu công nghiệp, khu kinh tế - cửa khẩu cần phải hoàn thiện và đồng bộ, bảo đảm phân cấp cho các khu vực này thẩm quyền quyết định những vấn đề trong phạm vi giải quyết của các ban quản lý; phân định rạch ròi giữa nhiệm vụ của các ngành, các cấp với nhiệm vụ của các ban quản lý; cần có quy định về tỉ lệ % để lại đầu tư phát triển hạ tầng khu vực cửa khẩu trong tổng mức thu của cửa khẩu, nhằm tạo động lực cho phát triển khu vực kinh tế năng động này. Việc phát triển bền vững cần chú trọng phát triển công nghiệp chế biến, công nghiệp sản xuất, đặc biệt có chính sách ưu tiên khuyến khích phát triển các ngành công nghệ, giảm tỷ lệ gia công trong tỷ trọng sản xuất công nghiệp...