Danh thắng Kim Sơn bị 'bức tử'

Các mỏ đá đang “bức tử” quần thể di tích, danh thắng Kim Sơn. Ảnh: Nguyễn Chung.

Phá vỡ không gian danh thắng

Quần thể di tích, danh thắng núi Kim Sơn nằm trên dãy núi đá vôi với 29 ngọn núi có chiều dài khoảng 3.000m, chiều cao hơn 500m, thuộc huyện Vĩnh Lộc. Trong lòng danh thắng này còn có một hệ thống hang động tuyệt đẹp dài khoảng 2km được người dân phát hiện vào năm 1919. Trong một số động còn lưu giữ nhiều tấm bia có bút tích Hán Nôm ca ngợi cảnh đẹp của động Ngọc Kiều và động Kim Sơn. Ngoài ra, có động Tiên Sơn thuộc núi Thung Vịnh với những khối đá thạch nhũ màu sắc lung linh, hình ảnh kỳ thú.

Tuy nhiên, trong nhiều năm qua, danh thắng này đang bị “bức tử”, xâm hại nghiêm trọng bởi tình trạng nổ mìn phá đá và ô nhiễm môi trường do tình trạng khai thác đá gây ra. Các mỏ khai thác đá lân cận đang làm ảnh hưởng trực tiếp đến cảnh quan, không gian, môi trường tự nhiên khu danh thắng này, khiến dư luận rất bức xúc. Dọc tuyến đường đi vào khu danh thắng Kim Sơn, hiện có 4 đơn vị được cấp phép khai thác và 15 xưởng chế biến đá, một phần tuyến đường vào khu danh thắng dài khoảng 600m đã xuống cấp với nhiều ổ trâu, ổ voi khắp nơi… gây nguy hiểm cho người dân và du khách.

Theo người dân ở quanh khu danh thắng Kim Sơn, việc nổ mìn khai thác đá của các mỏ ở đây không tuân theo một quy định thời gian cụ thể nào. Mìn phá đá có thể nổ vào buổi trưa hoặc buổi chiều. Hàng ngày, việc khai thác đá hoạt động gây tiếng ồn, tiếng rung do nổ mìn khiến người dân và du khách rất lo lắng, bất an.

Đại đức Thích Tĩnh Hải - Trụ trì chùa Linh Ứng (thuộc quần thể danh lam thắng cảnh quốc gia Kim Sơn) lo lắng: “Mỗi khi chủ các mỏ đá cho nổ mìn phá đá, nhà chùa cảm nhận rất rõ sự rung lắc mạnh của núi Hang (trong khu vực cấm xâm hại). Để bảo vệ sự tôn nghiêm và không gian tâm linh của nhà chùa nói riêng và khu quần thể di tích, danh thắng Kim Sơn nói chung, rất mong ngành chức năng tỉnh Thanh Hóa quy hoạch khai thác đá hợp lý để đảm bảo an toàn cho người dân và du khách khi đến danh thắng vãn cảnh”.

Phù hợp để cấp mỏ?

Được biết, quanh khu vực Danh thắng Kim Sơn hiện có 7 mỏ đá đang khai thác. Những mỏ này được UBND tỉnh Thanh Hóa cấp phép trên 14 năm. Mỏ gần nhất chỉ cách ranh giới khoanh vùng bảo vệ khu quần thể di tích, danh thắng quốc gia Kim Sơn là 50m, xa nhất là 550m. Rõ ràng, việc UBND tỉnh Thanh Hóa cấp phép cho các doanh nghiệp khai thác khoáng sản ngay sát với danh thắng là điều cần phải xem xét lại.

Nói về vấn đề này, ông Nguyễn Thế Hùng - Trưởng phòng Tài nguyên khoáng sản, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thanh Hóa cho biết: Trước khi tham mưu cho UBND tỉnh cấp phép cho các mỏ khai thác đá, Sở đã có văn bản tham vấn của các ngành và đặc biệt là Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL). Đồng thời, khu vực quy hoạch mỏ xung quanh danh thắng không thuộc khu vực cấm, tạm cấm hoạt động khoáng sản, phù hợp với quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản đá làm vật liệu xây dựng của tỉnh. Hiện nay các đơn vị khai thác chủ yếu bằng phương pháp cắt dây, chỉ có 2 đơn vị khai thác bằng phương pháp nổ mìn phá đá là Công ty CP Đầu tư Xây dựng Tân Sơn và Tổng Công ty Đầu tư Hà Thanh.

“Việc khai thác đá hoạt động gây tiếng ồn, tiếng rung do nổ mìn như phản ánh của người dân là có cơ sở. Chúng tôi đã có văn bản yêu cầu các đơn vị khai thác đúng phạm vi được cấp phép, thực hiện đảm bảo các quy định khác về môi trường, an ninh trật tự trên địa bàn, vận chuyển đúng tải trọng, thường xuyên tưới nước, tu sửa đường vận chuyển, quản lý và sử dụng vật liệu nổ công nghiệp theo đúng phương án đã được thẩm định, phê duyệt, tránh làm ảnh hưởng đến khu quần thể, di tích, danh thắng Kim Sơn và đời sống của người dân xung quanh” - ông Hùng nói.

Theo ông Hùng, Sở Tài nguyên và Môi trường đã đề nghị UBND huyện Vĩnh Lộc chỉ đạo các phòng, ban liên quan và các xã Vĩnh An, Minh Tân khẩn trương chỉ đạo các đơn vị liên quan sửa chữa các vị trí hư hỏng của tuyến đường đi vào khu di tích, đẩy nhanh tiến độ di dời 15 xưởng chế biến đá trên tuyến đường đi vào khu quần thể di tích, danh thắng Kim Sơn vào Cụm công nghiệp Minh Tân, đảm bảo cảnh quan, môi trường xung quanh khu danh thắng. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương có trách nhiệm giám sát quá trình hoạt động của các đơn vị trên địa bàn, chủ động xử lý các hành vi vi phạm (nếu có) hoặc báo cáo những vấn đề vượt quá thẩm quyền, chức năng để được hướng dẫn, giải quyết.

Được biết, trước đó, liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản xung quanh khu quần thể di tích, danh thắng quốc gia Kim Sơn, Sở VHTTDL tỉnh Thanh Hóa cũng đã có nhiều văn bản đánh giá về mức độ ô nhiễm và sự ảnh hưởng của việc khai thác đá quanh danh thắng quốc gia Kim Sơn. Theo Sở VHTTDL tỉnh Thanh Hóa, hoạt động khai thác của các mỏ đá; vận chuyển, sản xuất, chế biến đá đã ảnh hưởng trực tiếp đến cảnh quan, không gian, môi trường tự nhiên khu vực, gây mất an toàn giao thông tuyến QL217- một những tuyến đường quan trọng, nối các điểm du lịch nổi tiếng của tỉnh Thanh Hóa.

Nguyễn Chung