Đảng Tiến lên của Thái Lan đứng trước nguy cơ giải thể

Nguy cơ giải thể hiện hữu

Tòa án Hiến pháp Thái Lan đã ra phán quyết vào tuần trước rằng Đảng Tiến lên phải từ bỏ cam kết sửa đổi luật về phỉ báng hoàng gia. 9 thẩm phán của tòa án cho rằng việc MFP ủng hộ thay đổi Điều 112 trong Bộ luật hình sự của đất nước - còn được gọi là luật khi quân - là vi hiến.

Lãnh đạo Đảng Tiến lên, ông Pita Limjaroenrat (áo trắng), phát biểu trước những người ủng hộ tại Bangkok hồi tháng 5 năm ngoái - Ảnh: CNN

Luật này bảo vệ chế độ quân chủ ở Thái Lan khỏi bị chỉ trích bằng cách áp dụng các hình phạt nghiêm khắc đối với những người bị phát hiện vi phạm, bao gồm mức án lên tới 15 năm tù cho mỗi hành vi phạm tội.

Sau phán quyết của tòa án, MFP cũng phải hứng chịu liên tiếp các khiếu nại yêu cầu giải tán và cấm chung thân đối với hàng chục nhà lập pháp về lập trường của đảng đối với luật gây tranh cãi.

Napon Jatusripitak, nhà nghiên cứu chính trị tại Viện ISEAS-Yusof Ishak, một tổ chức nghiên cứu về Đông Nam Á có trụ sở tại Singapore, cho biết việc giải thể Move Forward là một “khả năng thực sự”. Ông nói: “Có khả năng rất thực tế là MFP sẽ bị giải thể. Các kiến nghị đã được gửi tới Ủy ban bầu cử”.

Điều 92 Đạo luật Đảng phái chính trị của Thái Lan quy định rằng nếu tòa án phát hiện một đảng chính trị phạm tội tìm cách lật đổ chế độ quân chủ Thái Lan, ủy ban bầu cử có thể thu thập bằng chứng và kiến nghị Tòa án Hiến pháp xem xét giải tán đảng này và cấm các thành viên của đảng này tham gia bầu cử trong 10 năm.

Move Forward sẽ giống trường hợp của Future Forward?

Khả năng giải tán MFP xuất hiện khoảng 9 tháng sau khi đảng này lần đầu tiên tham gia cuộc tổng tuyển cử năm 2023, hứa hẹn không chỉ sẽ thay đổi luật khi quân mà còn cả những cải cách khác tại Thái Lan.

Nhưng Thượng viện Thái Lan đã ngăn chặn đảng này nắm quyền khi từ chối phê chuẩn lãnh đạo đảng khi đó là Pita Limjaroenrat làm thủ tướng Thái Lan.

Các thượng nghị sĩ cho biết họ phản đối Pita vì ông này có ý định tìm cách cải cách chế độ quân chủ. Điều này đã giúp ứng cử viên Srettha Thavisin của Đảng Pheu Thai, đảng đứng thứ hai trong cuộc bầu cử, được bầu làm Thủ tướng Thái Lan.

Nếu đảng Tiến lên bị giải tán thì đây không phải là trường hợp đầu tiên ở Thái Lan. 5 năm trước, Đảng Tương lai mới (Future Forward - FFP) đã kêu gọi cải cách và tranh cử trong cuộc tổng tuyển cử năm 2019.

Tuy nhiên, lãnh đạo đảng FFP là Thanathorn Juangroongruangkit đã bị loại khỏi tư cách thành viên quốc hội vì cổ phần mà ông sở hữu trong một công ty truyền thông.

Đảng này sau đó đã bị Tòa án Hiến pháp Thái Lan giải tán vì vi phạm luật bầu cử khi nhận một khoản vay bất hợp pháp, và các lãnh đạo đảng sau đó bị cấm hoạt động chính trị trong 10 năm.

Quang Anh (theo DW, CNN)