Đằng sau quyết định mua lại Pixar của Disney

Khi trở thành giám đốc điều hành của Walt Disney năm 2005, Bob Iger đã có ý tưởng mạo hiểm: Mua lại Pixar. Thời điểm đó, Walt Disney Animation Studios đã “chùn bước”, như cách mà Bob Iger miêu tả trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg hồi tháng 11.

Pixar và Disney từng liên doanh để đồng sản xuất các bộ phim của Pixar, gồm nhiều bom tấn như Toy Story, Monsters, Inc. và Finding Nemo. Nhưng năm 2004, Steve Jobs, người sáng lập Apple và Pixar, tuyên bố rằng mối quan hệ giữa Pixar và Disney đã kết thúc bởi hai công ty không thể thống nhất thỏa thuận phân phối sản phẩm.

Khi đó, Iger nhận thấy rằng Disney Animation “cần một cải tiến lớn”. Và ý định mua lại Pixar nảy ra.

Bob Iger đã kể về trải nghiệm với Steve Jobs khi thương thảo phi vụ này trong cuốn tự truyện The Ride of a Lifetime (tạm dịch: Chuyến đi của cuộc đời), xuất bản năm 2019. Đây là một trong ba cuốn sách kinh doanh hiếm hoi mà tỷ phú Bill Gates đánh giá cao, cũng như trở thành tác phẩm gối đầu giường, được ông giới thiệu.

Cuốn tự truyện The Ride of a Lifetime của Bob Iger. Ảnh: Gate Notes.

“Tôi có ý tưởng điên rồ”

Thời điểm đưa ra quyết định mua lại Pixar, Iger có những băn khoăn của người đảm nhận vị trí CEO. Ông viết trong tự truyện rằng bản thân luôn lo lắng không đủ thời gian để làm việc. Mỗi ngày, ở vị trí CEO, Iger phải lập kế hoạch tăng trưởng với các nhà đầu tư, xem xét thiết kế mới, đánh giá ghi chú thô của những bộ phim mới, thỏa thuận biện pháp an ninh và quản trị.

"Mọi thứ đều có khủng hoảng và rủi ro mà bạn sẽ không bao giờ biết rằng mình có chuấn bị đầy đủ hay không”, ông viết trong tự truyện.

Khi đó, khủng hoảng của Bob Iger và Disney là doanh nghiệp chững lại, không tìm được hướng phát triển. Thương hiệu đã tạo dựng được danh tiếng ở mảng hoạt hình với nhiều tác phẩm gây tiếng vang như Bạch Tuyết hay Vua Sư tử. Nhưng thời điểm Iger tiếp quản, Disney trải qua chuỗi dài thất vọng về doanh thu. Thay vì cố gắng xây dựng lại xưởng phim, Iger quyết định mua lại công ty hoạt hình thành công nhất thời điểm đó - Pixar - do Steve Jobs là CEO.

Giám đốc điều hành Apple Steve Jobs (phải) và Giám đốc điều hành Walt Disney Bob Iger trong một sự kiện truyền thông của Apple vào ngày 12/9/2006 tại San Francisco, Mỹ. Ảnh: Justin Sullivan/Getty Image.

Trước khi trở thành thành viên hội đồng quản trị của Disney, Iger phải thuyết phục Jobs. “Ý tưởng mua Pixar nảy ra trong đầu, tôi nghĩ mình phải nói chuyện với Jobs. Tôi thực sự khá lo lắng”, Iger viết.

Ông mở đầu câu chuyện với Jobs qua điện thoại: “Tôi có ý tưởng điên rồ. Tôi vừa nghĩ ra thôi và phải nói với anh ngay”.

Iger tiết lộ, bất kỳ ai từng biết Steve đều hiểu một điều, đó là nếu nói câu “Tôi có một ý tưởng điên rồ”, Jobs ngay lập tức sẽ muốn nghe.

Không nằm ngoài dự đoán, Jobs muốn nghe Iger nói thêm về ý tưởng gây tò mò, ngay qua điện thoại. Nhưng phản ứng của "cha đẻ" Apple dường như không như nhiều người dự đoán.

Khi đó, Jobs đáp lại: “Chà, nó không điên rồ đến mức ấy đâu”. Họ gặp nhau tại trụ sở chính của Apple vài tuần sau cuộc điện thoại để thảo luận về kế hoạch. Họ đã liệt kê ưu, nhược điểm của phương án này trên tấm bảng trắng trong văn phòng của Steve Jobs.

“Jobs nói rằng anh ấy thích các ý tưởng, kế hoạch trên bảng trắng bởi nó sẽ hiển thị toàn bộ tầm nhìn, bao gồm cả suy nghĩ, thiết kế và tính toán được vẽ ra”, Iger viết trong cuốn tự truyện.

Trong sách, Iger cũng nói về những khuyết điểm mà Jobs đưa ra khi sáp nhập. Chẳng hạn, “văn hóa của Disney sẽ phá hủy Pixar”, “sự tích cực sẽ giết chết sức sáng tạo của Pixar”… Cuối buổi thảo luận, Jobs nói với Iger: “Một vài ưu điểm là mạnh hơn hàng tá khuyết điểm rồi”.

"Văn hóa của Pixar là điều mọi doanh nghiệp sáng tạo đều khao khát"

Chuyến ghé thăm trụ sở chính của Apple đã ảnh hưởng sâu sắc tới Iger. “Những gì được thấy ngày hôm đó thực sự khiến tôi khó thở. Bởi, tôi choáng ngợp trước độ tài năng và tham vọng sáng tạo, cam kết chất lượng, sự khéo léo trong cách kể chuyện, công nghệ, cơ cấu lãnh đạo và không khí làm việc nhiệt tình tại đây”, cựu CEO của Disney viết trong tự truyện.

Ông không tiếc mỹ từ khi nói về văn hóa của Apple và Pixar. Iger gọi đây là “nền văn hóa mà bất kỳ ai trong doanh nghiệp nào của ngành sáng tạo cũng đều khao khát”. Theo Iger, tầm nhìn của Jobs là chìa khóa để thuyết phục hội đồng quản trị.

Trong cuốn tự truyện, Iger sẽ đưa người đọc qua tất cả khúc quanh của cuộc đàm phán với Jobs. Một số người cho rằng mức giá cộng thêm hơn 7 tỷ USD mà họ quyết định là quá cao. Nhưng với Iger, đó là cách duy nhất để mang đến cuộc cách mạng cho Disney.

Chi tiết đắt giá và cũng cho thấy con người của Steve Jobs cũng được Iger tiết lộ vào cuối chương chuyện về thương vụ. Chỉ 30 phút trước cuộc họp báo công bố cho cú bắt tay lịch sử của hai thương hiệu, Steve Jobs quay sang nói với Iger tin tức quan trọng. Ông tiết lộ tin tức mà chỉ có vợ và các bác sĩ riêng biết.

Trước khi lễ ký kết thỏa thuận giữa Disney và Pixar, Steve Jobs tiết lộ bí ẩn về sức khỏe của mình với Iger Bob. Ảnh: Getty Image.

“Sau nhiều năm điều trị, bệnh ung thư tuyến tụy của anh ấy đã tái phát và di căn sang gan. Jobs nói với tôi rằng: ‘Tôi sắp trở thành cổ đông lớn nhất trong hội đồng quản trị của bạn. Và tôi cho rằng tôi nợ bạn quyền rút lui khỏi thỏa thuận'”, Iger viết.

Ngay trước khi họ bước vào thương vụ, Jobs đã nói về bí mật của ông, để bản thân Iger tự có quyết định cho riêng mình. Cựu CEO của Disney đã quyết định bỏ qua nó. Ông chọn Pixar, Steve Jobs và tin tưởng vào bạn, vào lựa chọn mạo hiểm của mình.

Hóa ra, đó là quyết định đúng đắn. Disney mua lại Pixar với giá 7,4 tỷ USD vào năm 2006. Jobs là cổ đông lớn nhất trong thành viên hội đồng quản trị của Disney. Khi Jobs qua đời vì ung thư tuyến tụy năm 2011, vợ ông, bà Laurene Powell Jobs, thừa kế 138 triệu cổ phiếu Disney mà chồng sở hữu.

Sau khi mua lại Pixar, Iger nhanh chóng tái thiết lập Disney và chiếm lĩnh vị trí tiên phong trong ngành sản xuất phim hoạt hình. Đầu năm 2020, Iger tuyên bố rời ghế giám đốc điều hành của Disney sau 15 năm. Ông cũng chia sẻ bản thân có kế hoạch nghỉ hưu hoàn toàn vào năm 2021.

Thiên Nhan