Dân số Trung Quốc giảm năm thứ hai liên tiếp, lo ngại về xu hướng già hóa

Người dân Trung Quốc đón chào năm mới. Ảnh: AP

Theo thống kê, số người chết tăng từ 690.000 lên 11,1 triệu, cao hơn gấp đôi mức tăng của năm ngoái. Các nhà nhân khẩu học đã dự đoán số ca tử vong sẽ tăng mạnh do đợt bùng phát Covid-19 bắt đầu vào cuối năm 2022 và tiếp tục kéo dài đến tháng 2.2023. Tổng dân số giữ ở mức 1,4 tỷ, Tổng cục thống kê cho biết.

Trong khi đó, số ca sinh giảm năm thứ 7 liên tiếp, phản ánh tỷ lệ sinh có xu hướng giảm sút. Đây là một trong những thách thức kinh tế và xã hội lớn và lâu dài đối với Trung Quốc. Dân số đang già đi đều đặn, điều này có thể làm chậm tốc độ tăng trưởng kinh tế theo thời gian và thách thức khả năng của quốc gia trong việc cung cấp cho lượng dân số già lớn hơn với ít lao động hơn.

Trung Quốc, quốc gia từng tìm cách kiểm soát tăng dân số bằng chính sách một con, giờ đây đang phải đối mặt với vấn đề ngược lại. Chính phủ đã tìm cách khuyến khích sinh con kể từ khi nới lỏng dần chính sách trong giai đoạn 2014-2016, cho phép sinh con thứ hai. Sau đó, vào năm 2021, nước này cho phép sinh con thứ ba, nhưng cho đến nay chính sách khuyến sinh vẫn chưa có mang lại hiệu quả. Theo ước tính của Liên Hợp Quốc, Trung Quốc, vốn là quốc gia đông dân nhất thế giới, đã tụt xuống vị trí thứ hai sau Ấn Độ vào năm tháng 4.2023.

Người dân Trung Quốc có xu hướng kết hôn muộn hơn và đôi khi chọn không sinh con. Những gia đình thường cũng chỉ chọn sinh một con vì chi phí giáo dục trẻ em ở các thành phố tương đối tốn kém. Số lượng phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ cũng giảm.

Trong buổi nói chuyện với Hội Liên hiệp phụ nữ Trung Quốc vào tháng 10 năm ngoái, Chủ tịch Tập Cận Bình đã yêu cầu tăng cường hướng dẫn cho giới trẻ về hôn nhân, gia đình; đồng thời thúc đẩy các chính sách hỗ trợ sinh con và tích cực ứng phó với tình trạng già hóa dân số.

Ông nói: “Chúng ta phải kể những câu chuyện hay về phong tục gia đình, hướng dẫn phụ nữ đóng vai trò đặc biệt trong việc phát huy những đức tính truyền thống của dân tộc Trung Hoa và thiết lập những phong tục gia đình tốt đẹp, đồng thời tạo ra một nền văn hóa mới về văn minh gia đình”.

Dân số trong độ tuổi lao động, được xác định là những người từ 16 đến 59 tuổi, giảm xuống còn 61% tổng dân số, và có xu hướng tiếp tục giảm dần. Tỷ trọng người từ 60 tuổi trở lên lên chiếm tới 21%. Tuổi nghỉ hưu chính thức ở Trung Quốc là 60 tuổi đối với nam và 50 hoặc 55 tuổi đối với nữ.

Năm 2024, theo lịch âm ở một số nước châu Á là năm con rồng, và được coi là năm tốt lành để sinh con và Trung Quốc kỳ vọng sẽ có một thế hệ trẻ em được sinh trong năm nay. Tuy nhiên, ông Yuan Xin, giáo sư tại Đại học Nam Kinh đồng thời là Phó chủ tịch Hiệp hội Dân số Trung Quốc, cho thêm rằng “xu hướng giảm tổng dân số Trung Quốc chắc chắn sẽ kéo dài và trở thành một đặc điểm cố hữu”.

Quỳnh Vũ