Dân quân xã Cẩm Điền 2 lần bắn rơi máy bay Mỹ

Ông Đào Huy Mực (ngoài cùng bên phải) và vợ chồng ông Tạ Đình Ngừng ôn lại kỷ niệm bắn rơi máy bay Mỹ năm 1972. Ảnh: Bình An

Trúng mục tiêu lần thứ nhất

Trong chiến tranh phá hoại lần thứ nhất của đế quốc Mỹ ra miền Bắc, máy bay Mỹ đã xâm phạm vùng trời Hải Dương nhiều lần, gây thiệt hại về người và tài sản. Thời điểm này, tại xã Cẩm Điền, những thanh niên mới 16-17 tuổi đã tích cực tham gia trung đội dân quân du kích (DQDK) xã, trong đó có bà Lương Thị Đã ở thôn Mậu Tài. Bà Đã là tiểu đội trưởng đội DQDK trực chiến. Đội có 10 người với 4 khẩu đại liên, trực chiến ở bờ sông Mao, cách đường 5 khoảng 500 m.

Vào đêm 11 rạng ngày 12.3.1968 có một tốp máy bay A-6 của hải quân Mỹ từ biển bay vào đánh phá tỉnh Hà Bắc rồi vòng lại Hải Dương. Ngay khi nghe tiếng báo động, bà Đã cùng toàn đội nhanh chóng trở lại vị trí chiến đấu, người mang đạn, người ngắm bắn. Khi máy bay từ biển vào, qua tỉnh ta tiến đến tỉnh Hà Bắc, bà Đã chỉ huy các DQDK xã ngắm bắn ngay nhưng không trúng. “Chúng tôi phải căn cứ loạt đạn bắn lên từ các phía để dự tính xem máy bay đã vào tầm bắn hay chưa vì máy bay đi trước tiếng động theo sau. Nếu đợi nghe thấy tiếng có khi máy bay đã qua đầu mình”, bà Đã nhớ lại.

Khi máy bay từ Hà Bắc trở về, rút kinh nghiệm lần trước, các DQDK xã Cẩm Điền đã ngắm và bắn trúng mục tiêu. “Ngay khi bắn trúng, máy bay xì ra một cột khói. Thấy thế chúng tôi vui mừng reo hò. Trong đêm, tôi và một người khác lội sông, đi bộ về Ban Chỉ huy quân sự huyện cách đó khoảng chục km báo công”, bà Đã nói.

Sáng hôm sau, Ban Chỉ huy quân sự huyện Cẩm Giàng đã về biểu dương Trung đội DQDK xã Cẩm Điền. Bà Đã nhận được huy chương kháng chiến hạng nhì, nhiều DQDK trong đội cũng được cấp trên khen thưởng. Chiến công này góp vào chiến công của dân quân Hải Dương bắn rơi 5 chiếc máy bay trong chiến tranh phá hoại lần thứ nhất của đế quốc Mỹ ra miền Bắc, khích lệ tinh thần chiến đấu của quân và dân ta.

Lập chiến công lần hai

Năm 1972, đế quốc Mỹ tiến hành chiến tranh phá hoại lần thứ 2 ở miền Bắc, DQDK xã Cẩm Điền tiếp nối thành tích trước đó bắn rơi máy bay Mỹ lần thứ 2. Chiến công lần này do phân đội dân quân trực chiến xã Cẩm Điền do ông Đào Huy Mực (sinh năm 1947) ở thôn Mậu Tài chỉ huy. Năm 1965, ông Mực nhập ngũ, nhưng trong thời gian chiến đấu bị nhiễm trùng máu nên phải giải ngũ về quê năm 1968. Dù còn mang đầy thương tích, nhưng khi về địa phương, ông tiếp tục vừa chữa bệnh vừa tham gia lực lượng DQDK ở xã. Ông nắm vững nhiều kiến thức, kỹ năng trong chiến đấu nên trở thành phân đội trưởng phân đội dân quân trực chiến xã Cẩm Điền.

Ông Mực nhớ lại vào tối 15.8.1972, một tốp máy bay A-6 của Mỹ bắn phá khu vực thị xã Hải Dương và huyện Cẩm Giàng. Phân đội của ông Mực có hơn chục người cả nam và nữ với 2 khẩu 14,5 ly 4 nòng đang trực chiến tại Đống Găng, xã Cao An. Do đêm tối nên rất khó quan sát, ông Mực phải căn cứ vào tính toán và phản xạ đã được rèn luyện được để chỉ huy. “Khi dự tính máy bay sắp vào tầm bắn, tôi chỉ huy anh em tất cả quay hướng 12 giờ, chờ lệnh. Đúng tầm ngắm, tôi phất cờ và ra lệnh “Bắn!”. Loạt đạn bay như mưa về phía tốp máy bay A-6. Một chiếc đã trúng đạn, bay được một đoạn thì bốc cháy như lò lửa”, ông Mực chia sẻ.

Ông Tạ Đình Ngừng (sinh năm 1950) ở thôn Mậu Tài, là thành viên của phân đội chiến đấu ngày đó nhớ lại: “Hồi đó chúng tôi thấy máy bay đến là ham bắn lắm. Khi bắn trúng và máy bay bốc cháy, chúng tôi sung sướng, ôm nhau hò hét. Cả đêm đó không ai ngủ được”. Đến khoảng 4-5 giờ sáng, cán bộ Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh đã về gặp gỡ, biểu dương, chúc mừng phân đội lập được chiến công. Ông Mực được nhận huy chương kháng chiến hạng nhất, các DQDK trong đội cũng được cấp trên khen thưởng.

Từ năm 1966 - 1972, quân và dân Hải Dương đã bắn rơi 13 máy bay Mỹ. Trong đó bộ đội địa phương bắn rơi 3 chiếc, dân quân bắn rơi 10 chiếc.
Các đơn vị dân quân đã bắn rơi máy bay Mỹ gồm:

Dân quân các huyện Cẩm Giàng, Kim Thành, Kinh Môn; dân quân các xã Cẩm Điền (Cẩm Giàng), Hiệp Lực (Ninh Giang), Tiên Động (Tứ Kỳ), Cộng Hòa, Cổ Thành (Chí Linh), nữ dân quân xã Tráng Liệt (nay là thị trấn Kẻ Sặt, Bình Giang).

2 đơn vị bộ đội địa phương bắn rơi máy bay Mỹ là Tiểu đoàn 75 và Tiểu đoàn 58 Hải Dương.
Các loại máy bay Mỹ bị bắn rơi tại Hải Dương: A-4D; F-4: A-37; A- 6A; A-6.

Các loại súng bắn rơi máy bay Mỹ tại Hải Dương: 12,7 ly; 14,5 ly; 37 ly và đại liên.

(Theo sách Hải Dương lịch sử kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ 1945-1975)

VIỆT QUỲNH