Đàn đá Khánh Sơn là bảo vật quốc gia

Ngày 18/1, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã ký Quyết định số 73/QĐ-TTg công nhận bảo vật quốc gia (đợt 12, năm 2023).

Đứng ở vị trí thứ 3 trong danh sách các hiện vật, nhóm hiện vật được công nhận bảo vật quốc gia đợt này là bộ sưu tập đàn đá Khánh Sơn, đang được lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Khánh Hòa.

Hai bộ đàn đá Khánh Sơn - bảo vật quốc gia. Ảnh: TL

Bộ sưu tập đàn đá Khánh Sơn gồm 2 bộ có ký hiệu A và B với 12 thanh kích thước khác nhau, được gia đình ông Bo Bo Ren (người dân tộc Raglai) tìm thấy ở núi Dốc Gạo, xã Trung Hạp, huyện Khánh Sơn (nay là thị trấn Tô Hạp, huyện Khánh Sơn). Theo các nhà nghiên cứu, đây là bộ đàn đá của người Raglai, có niên đại 2.500-3.000 năm.

Đầu năm 1979, ông Bo Bo Ren đã bàn giao lại 2 bộ đàn đá này cho chính quyền. Ngày 16/3/1979, ông Mai Dương - Chủ tịch UBND tỉnh Phú Khánh lúc đó đã trao 2 bộ đàn đá Khánh Sơn cho nhạc sĩ Lưu Hữu Phước - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Âm nhạc Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng khoa học đàn đá Khánh Sơn.

Trên cơ sở dữ liệu thu thập được về đàn đá, năm 1979, Việt Nam chính thức công bố với thế giới về việc phát hiện bộ đàn đá Khánh Sơn, loại nhạc cụ cổ có giá trị lịch sử, văn hóa nghệ thuật đặc sắc của dân tộc.

Hai bộ đàn đá Khánh Sơn sau đó đã được giới thiệu, biểu diễn ở Hà Nội, TP HCM và được đưa về nghiên cứu, sáng tác, bảo quản tại Phân viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam tại TP HCM.

Đàn đá luôn hiện diện trong các sinh hoạt văn hóa của người Raglai ở Khánh Sơn. Ảnh: KH

Tháng 3/2023, 2 bộ đàn đá Khánh Sơn đã được bàn giao trả lại cho tỉnh Khánh Hòa. Hiện nay, tỉnh Khánh Hòa đang tiến hành phục dựng các bộ đàn đá nguyên bản; chế tác những bộ đàn đá mới và truyền dạy cách sử dụng đàn đá cho thế hệ trẻ nhằm gìn giữ và phát huy giá trị âm nhạc truyền thống của dân tộc Raglai.

Khánh Ngọc