Cuộc gặp 'dò đường' giữa Mỹ và Trung Quốc

Hội đàm cấp cao Mỹ - Trung diễn ra trong ngày 18 và 29/3 là cuộc gặp quan trọng đầu tiên giữa hai nước dưới thời chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden sau 4 năm quan hệ song phương rơi xuống mức thấp nhất.

Quang cảnh cuộc đối thoại Mỹ - Trung ngày 18/3

Ngay trước thềm cuộc hội đàm, giới chuyên gia đã không đặt nhiều kỳ vọng về việc Mỹ và Trung Quốc sẽ đạt được kết quả nhất định khi hai bên vẫn còn quá nhiều bất đồng cũng như sẽ giữ vững lập trường trong nhiều vấn đề. Trước hết, Mỹ và Trung Quốc có quan điểm khác nhau ngay ở cách định nghĩa về cuộc gặp.

Trong khi người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc gọi đây là đối thoại chiến lược cấp cao thì khi điều trần trước Ủy ban Đối ngoại Hạ viện, Ngoại trưởng Mỹ A.Blinken nhấn mạnh, đây không phải là cuộc đối thoại chiến lược và sẽ không giống như các cuộc đối thoại chiến lược thông thường trước đây giữa Trung Quốc và Mỹ.

Theo ông A.Blinken, cuộc hội đàm là cơ hội để Mỹ bày tỏ quan điểm thẳng thắn đối với những vấn đề của Trung Quốc. Còn ông Dương Khiết Trì và Vương Nghị đều cho rằng, phía Mỹ phải có trách nhiệm trong việc sửa chữa mối quan hệ sau 4 năm cầm quyền của Tổng thống Donald Trump. Hai nhà ngoại giao hàng đầu Trung Quốc cũng cho biết đã thúc đẩy Mỹ tái khởi động các cơ chế đối thoại thường xuyên.

Căng thẳng trong quan hệ Mỹ - Trung Quốc vẫn ở mức cao, nhiều lĩnh vực hợp tác song phương bị xáo trộn đáng kể dưới thời chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong đó phải kể đến việc áp thuế trừng phạt lẫn nhau và những bất đồng từ quốc phòng tới công nghệ.

Cuộc gặp trực tiếp gần nhất giữa các quan chức Washington và Bắc Kinh diễn ra hồi tháng 6/2020 nhưng không mang lại hiệu quả xoa dịu căng thẳng. Tháng 7/2020, Washington thậm chí yêu cầu đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston nhằm bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và thông tin cá nhân. Tuy nhiên, trong đợt hội đàm lần này, dù thừa nhận những khác biệt trong nhiều vấn đề và hai bên không đưa ra tuyên bố chung sau cuộc hội đàm, song cả Mỹ và Trung Quốc đều bỏ ngỏ cơ hội có thể hợp tác trong tương lai.

Mỹ khẳng định hai nước có lợi ích chung về vấn đề Iran, Triều Tiên, Afghanistan và biến đổi khí hậu, trong khi Trung Quốc thông báo cuộc hội đàm diễn ra thẳng thắn, mang tính xây dựng và có lợi, đồng thời cho rằng hai bên nên thực hiện chính sách “không xung đột” để định hướng quan hệ theo một quỹ đạo lành mạnh và ổn định trong tương lai.

Đánh giá về kết quả này, truyền thông Trung Quốc nhận định cuộc gặp quan chức cấp cao tại Alaska sẽ mở đường cho các vòng đối thoại tiếp theo hợp lý và thực tiễn hơn giữa hai bên. Mặc dù Mỹ và Trung Quốc chắc chắn sẽ còn nhiều việc phải làm trong thời gian tới, song cuộc gặp đã một lần nữa khẳng định rằng đối thoại nên là lựa chọn ưu tiên cho mối quan hệ luôn căng thẳng giữa hai nước.

Cuộc gặp này có thể mở đường để khởi động lại các cuộc đối thoại cấp chuyên viên về những vấn đề gây tranh cãi, nối lại các vòng đối thoại chiến lược cấp cao, cũng như để hai bên đánh giá và định hình lại phản ứng thực tế đối với những mối lo ngại và tôn trọng lợi ích cốt lõi của nhau. Như vậy, dù mang tính chất “dò đường”, cuộc gặp vẫn đem lại hy vọng quan hệ Trung-Mỹ có thể tan băng.

Hoài Anh (t.h)

1,399