Củng cố hợp tác trong khác biệt

Động lực cho sự ổn định

Trong cuộc họp đầu tuần với đồng cấp New Zealand Winston Peters, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị cho biết, Trung Quốc sẵn sàng làm việc cùng New Zealand để làm sâu rộng hơn các mối quan hệ thương mại, kinh tế và giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu. Cuộc gặp được diễn ra trong bối cảnh hai nước kỷ niệm 10 năm thiết lập Quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện. Thời điểm của chuyến thăm trùng với cột mốc này thể hiện tầm quan trọng của sự kiện, cho thấy nỗ lực phối hợp nhằm nâng cao quan hệ song phương.

Nguồn: VCG

Thỏa thuận chiến lược trên được ký kết trong chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Wellington vào tháng 11.2014, đánh dấu sự khởi đầu của những ngày thịnh vượng cho thương mại song phương. Kể từ đó, giá trị xuất khẩu của New Zealand sang Trung Quốc đã tăng gần gấp đôi, đạt khoảng 21 tỷ NZD mỗi năm. Nhập khẩu không kém xa, nhưng vẫn thặng dư thương mại khoảng 3 tỷ NZD nghiêng về New Zealand (1 USD hiện tương đương khoảng 0,6 NZD).

Là quan chức cao nhất của Trung Quốc đến thăm New Zealand kể từ năm 2017, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị mô tả mối quan hệ của Trung Quốc với New Zealand như là "một động lực cho sự ổn định", nhấn mạnh sự cần thiết phải thúc đẩy các điều kiện tốt hơn cho các hoạt động giao lưu bao gồm các chương trình giáo dục, du lịch và thanh niên. Ông nhấn mạnh, chuyến công du này là dịp để thúc đẩy hơn nữa quan hệ ngoại giao giữa hai nước, cũng như tăng cường liên lạc về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm. Theo đó, Trung Quốc sẽ hợp tác với New Zealand duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực và trên thế giới.

Trong chuyến thăm, Bộ trưởng Vương Nghị cũng có cuộc gặp với Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon. Nhân dịp này, ông nhấn mạnh rằng, kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, hai bên đã lập nhiều kỷ lục về “những lần đầu tiên”, đưa quan hệ song phương này lên dẫn đầu trong quan hệ của Trung Quốc với các nước phát triển khác, theo trang web của Bộ Ngoại giao Trung Quốc. Trung Quốc vui mừng khi thấy New Zealand tiếp tục tham gia hợp tác Sáng kiến Vành đai và Con đường, đồng thời mong muốn được hợp tác với New Zealand để khám phá các lĩnh vực hợp tác tăng trưởng mới như khoa học và công nghệ, công nghệ xanh và đổi mới, đồng thời tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực truyền thống. Được biết, Thủ tướng Christopher Luxon sẽ thăm Trung Quốc trong những tháng tới. Và đây sẽ là chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên của ông kể từ khi được bầu là Thủ tướng vào tháng 10 năm ngoái.

Tập trung thúc đẩy thương mại

Giới phân tích cho rằng, chuyến thăm của Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị tới New Zealand tập trung chủ yếu vào lĩnh vực thương mại trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc đang có dấu hiệu chậm lại. Hiện Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của New Zealand, chủ yếu nhập khẩu các sản phẩm thịt, rượu, sữa và gỗ từ quốc gia châu Đại dương này. Kim ngạch trao đổi hàng hóa và dịch vụ hai chiều trong năm tính đến tháng 9.2023 đạt 38,67 tỷ NZD (tương đương 23,55 tỷ USD). Trung Quốc đã trở thành là đối tác thương mại hàng đầu của New Zealand.

Cũng trong khuôn khổ chuyến thăm, trong cuộc gặp Bộ trưởng Thương mại New Zealand McClay, ông Vương Nghị đã bày tỏ sự sẵn sàng của Trung Quốc nhằm nâng cao hợp tác song phương bằng cách nâng cấp hiệp định thương mại tự do hiện có. Về phần mình, ông McClay đã lặp lại quan điểm tương tự, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cấp FTA Trung Quốc - New Zealand trước rào cản thương mại ngày càng tăng và những bất ổn toàn cầu, coi đây là ví dụ quan trọng về việc mở rộng quan hệ đối tác trao đổi kinh tế, thương mại cùng có lợi.

Thực tế, New Zealand là quốc gia phát triển đầu tiên trên thế giới ký thỏa thuận thương mại song phương với Trung Quốc vào năm 2008, và được mở rộng hơn nữa vào năm 2022. New Zealand là nước phương Tây đầu tiên ủng hộ việc Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới và cũng là nước phương Tây đầu tiên quyết định gia nhập Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á.

Ông Vương Nghị cho biết, cánh cửa của Trung Quốc với thế giới sẽ còn mở rộng hơn nữa, đồng thời cam kết tăng cường hợp tác chặt chẽ hơn với New Zealand trong thập kỷ tới, cũng như nhấn mạnh vào sự cần thiết phải bảo vệ thương mại tự do. New Zealand là nước phương Tây đầu tiên ủng hộ việc Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới và là nước phương Tây đầu tiên quyết định gia nhập Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á. Vào tháng 3.2017, New Zealand cũng trở thành quốc gia phát triển phương Tây đầu tiên ký thỏa thuận hợp tác với Trung Quốc về Sáng kiến Vành đai và Con đường.

Liên quan đến vấn đề an ninh, trong 5 quốc gia thành viên của mạng lưới chia sẻ thông tin tình báo Ngũ Nhãn cùng Mỹ, Anh, Canada và Australia, New Zealand cũng là quốc gia có mối quan hệ ít sóng gió nhất với Trung Quốc. Tuy nhiên, dường như mối quan hệ này đang bắt đầu có dấu hiệu thay đổi kể từ khi New Zealand có chính quyền mới vào tháng 11.2023. Tuy vậy, Bộ trưởng Ngoại giao New Zealand Winston Peters vẫn hy vọng, việc nước này quan tâm đến việc chia sẻ công nghệ quốc phòng với Australia, Anh và Mỹ trong khuôn khổ AUKUS sẽ “không tạo ra rủi ro cho mối quan hệ thương mại quan trọng nhất của nước này” với Trung Quốc.

Chuyến thăm của Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị tới New Zealand vừa qua được giới quan sát đánh giá là bước đi tiền trạm, mở ra hướng hợp tác mới và tạo tiền đề cho chuyến thăm của Chủ tịch Tập Cận Bình tới quốc đảo vào cuối năm 2024.

Ngọc Minh