'Con tàu thực vật Noah' gìn giữ hạt giống cho tương lai

2,4 tỷ hạt giống được lưu trữ trong kho tại Ngân hàng Hạt giống Thiên niên kỷ. Ảnh: CNA

Cần ngôi nhà an toàn cho hạt giống quý hiếm

Trong nỗ lực giải quyết vấn đề, Ngân hàng Hạt giống Thiên niên kỷ ở Vương quốc Anh đã xây dựng một bộ sưu tập 2,4 tỷ hạt giống đại diện cho hơn 40.000 loài, với sự đóng góp từ Mozambique, Madagascar và Armenia.

Bộ sưu tập hạt giống thực vật hoang dã khổng lồ từ khắp nơi trên thế giới được cất giữ an toàn dưới lòng đất ở vùng nông thôn Sussex, thuộc Ngân hàng Hạt giống Thiên niên kỷ, ngân hàng lớn nhất thế giới, được quản lý và điều phối bởi Vườn Bách thảo Hoàng gia Kew. Cơ sở này được mở cửa vào năm 2000 và chứa hạt giống của gần 40.000 loài trên khắp thế giới, bao gồm gần như tất cả các loại cây và thực vật bản địa của Vương quốc Anh.

Hạt giống được chụp X-quang, sấy khô, cân và phân loại, sau đó được lưu giữ làm nguồn dự phòng cho các loài thực vật hoang dã trên thế giới. Các giống lưu trữ sẽ được làm lạnh đến âm 20 độ C để ngăn chúng nảy mầm và làm chậm quá trình phân hủy, sau đó được đưa vào hầm chống lũ, cháy và chống phóng xạ. Chúng được lưu giữ cho đến khi một quốc gia cần một mẫu. Lúc đó khoảng 50 hạt giống sẽ được lấy ra, cho vào phong bì và gửi đến bất cứ nơi nào cần đến.

“Việc xây dựng bộ sưu tập nhằm nhiều mục tiêu khác nhau. Có lẽ mục tiêu quan trọng hơn cả là tạo ra những loài thực vật gần giống như Con tàu Noah để nếu có loài nào bị tuyệt chủng thì chúng ta có thể sử dụng hạt giống để đưa chúng trở lại tự nhiên”, Điều phối viên châu Á của Ngân hàng Hạt giống Thiên niên kỷ Kate Hardwick cho biết”.

“Nhưng theo tôi, mục tiêu quan trọng trước mắt là sử dụng hạt giống để nghiên cứu. Vì vậy, đây có thể là nghiên cứu về sản xuất cây trồng, xem xét họ hàng hoang dã của chúng, hoặc có thể là nghiên cứu về các loài quý hiếm để tìm hiểu lý do tại sao chúng lại hiếm và cách nhân giống chúng cũng như cách đưa chúng trở lại tự nhiên”.

Với 2 trong 5 loài thực vật có nguy cơ tuyệt chủng, việc tạo ra một ngôi nhà an toàn cho một số loài thực vật bị đe dọa nhất trên thế giới là mối quan tâm cấp bách. Các loài thực vật đang chết đi nhanh hơn khoảng 500 lần so với trước khi bắt đầu hình thành thế giới. Một trong những nguyên nhân chính là biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và những thay đổi trong cách sử dụng đất.

Mặc dù đây có thể coi là bộ sưu tập toàn diện nhất so với bất kỳ đâu trên thế giới nhưng thực tế, Ngân hàng Thiên niên kỷ cũng vẫn chỉ lưu trữ khoảng 10% các loài thực vật trên thế giới. Tuy nhiên, bộ sưu tập đã được sử dụng để cung cấp hạt giống bản địa cho các dự án phục hồi và đảm bảo sự an toàn cho các loài đã tuyệt chủng trong tự nhiên.

Nhân rộng mô hình ngân hàng hạt giống

Cùng với việc xây dựng mạng lưới các đối tác, Ngân hàng Hạt giống Thiên niên kỷ đã giúp nhiều quốc gia xây dựng bộ ngân hàng hạt giống quốc gia của riêng mình, trong đó, có Thái Lan. Tại cơ sở ở Vương Quốc Anh, hàng trăm loài hạt giống đang được chuẩn bị để đưa trở lại quốc gia Đông Nam Á.

“Chúng được bảo quản trong các túi giấy bạc, được hút chân không, hàn kín bằng nhiệt, vì vậy đó là một bộ sưu tập kín khí, được sấy khô. Các hạt giống được đóng gói khá an toàn và ổn định”.

Ở mỗi khoang lưu trữ hạt giống trên mặt đất, sẽ có cây được trồng từ hạt giống trong ngân hàng. Đó là một cách để xác minh hạt giống thực sự là loài được ghi trên bao bì và để đảm bảo rằng chúng có khả năng sống được.

"Chúng tôi có một câu ngạn ngữ cổ rằng công nghệ sẽ khiến không có một loài nào phải tuyệt chủng. Chúng tôi biết cách giữ cho những hạt giống quý hiếm tồn tại. Chúng tôi biết cách đưa chúng vào một nơi an toàn. Và đó là điều thúc đẩy những người như chúng tôi, các ngân hàng hạt giống có thể làm điều gì đó vì sự đa dạng sinh học và vì môi trường sống", Điều phối viên tại Ngân hàng Tim Pearce cho biết.

Quỳnh Vũ