'Con đường' dẫn tới nhà nghi phạm rò rỉ tài liệu mật của Mỹ

Ảnh: iStock/Reuters/Independents.

Cho đến khi Jack Teixeira xuất hiện tại tòa án liên bang vào sáng 14/4, các cơ quan thực thi pháp luật khá kín tiếng về cuộc điều tra vụ rò rỉ tài liệu quân sự mật trên mạng xã hội. Điều này khiến hành trình vạch mặt nghi phạm trở thành điểm bí ẩn và gây tò mò.

FBI đã làm gì?

FBI dường như đã theo dõi Teixeira, ít nhất là theo các tài liệu của tòa án được công bố hôm 14/4 nêu chi tiết về đơn kiện hình sự chống lại anh ta.

Bản khai vụ bắt giữ, do đặc vụ FBI Patrick Lueckenhoff ký, không tiết lộ về bất kỳ chi tiết nào giúp họ tìm ra Teixeira - thành viên của Vệ binh Quốc gia Không quân Mỹ, theo Guardian.

Jack Douglas Teixeira, thành viên lực lượng Vệ binh Quốc gia Không quân Mỹ, bị bắt giữ ngày 13/4. Ảnh: WCVB-TV/Reuters.

Nó cũng không tiết lộ vai trò của những cá nhân hoặc tổ chức khác không thuộc cơ quan thực thi pháp luật trong cuộc điều tra.

Bản tóm tắt bằng chứng và hoàn cảnh của vụ bắt giữ trích dẫn các cuộc trò chuyện giữa FBI và một người dùng khác trong nhóm trò chuyện Thug Shaker Central trên Discord vào ngày 10/4, trong đó người dùng cho biết Teixeira đăng tài liệu mật vào đầu tháng 12/2022.

Theo yêu cầu của FBI, Discord đã cung cấp chi tiết tài khoản của Teixeira, xác định rằng Teixeira sử dụng tên và địa chỉ của chính mình làm thông tin thanh toán.

Bản tóm tắt vụ bắt giữ cũng tiết lộ rằng một “cơ quan chính phủ thứ hai của Mỹ” có quyền giám sát việc tìm kiếm các tài liệu mật đã phát hiện Teixeira sử dụng máy tính của chính phủ mà anh được cấp để tìm kiếm từ “rò rỉ” vào ngày 6/4.

Vai trò của Bellingcat và New York Times

Trong số những nhóm đóng vai trò lớn có nhóm điều tra trực tuyến Bellingcat. Nhóm này vào ngày 9/4 đã công khai nhóm Discord riêng tư nơi Teixeira được cho là đã đăng các tài liệu mật.

Báo New York Times, đã ghép nối các hình ảnh để xác định căn bếp của gia đình Teixeira, nơi mà nghi phạm 21 tuổi đã chụp ảnh các giấy tờ tuyệt mật và tung lên mạng xã hội.

Jack Teixeira đang ngồi trên hiên nhà và đọc sách khi các đặc vụ liên bang ập đến bắt giữ. Ảnh: WCVB.

Tờ báo này cũng khẳng định rằng trước khi một nhóm gồm 6 đặc vụ liên bang đến và xông vào nhà của Teixeira ở Dighton, Massachusetts, các nhà báo của họ đã tập trung tại đó ngay sau khi tìm ra và công bố danh tính của nghi phạm hôm 13/4.

Trong bài viết Twitter được đăng vào ngày 14/4 ngay sau khi Teixeira hầu tòa, Aric Toler, Giám đốc nghiên cứu và đào tạo của Bellingcat, cho biết FBI đã đi trước trong việc xác định danh tính của Teixeira.

“Bài viết của chúng tôi về việc chỉ ra danh tính của người tiết lộ tài liệu Lầu Năm Góc trên Discord không giúp cơ quan liên bang tìm ra anh ta. Họ biết ít nhất một ngày trước khi chúng tôi xác định được anh ta”, ông Toler viết.

Tuy nhiên, Bellingcat và New York Times đã cho thấy được việc chia sẻ các tài liệu mật của chính phủ đã trở nên phổ biến như thế nào trên mạng. Họ cũng chỉ ra những sơ suất rõ ràng của Teixeira khi để lại rất nhiều mẩu tin kỹ thuật số dẫn đến việc danh tính của anh ta bị tiết lộ.

Ngoài nhóm Thug Shaker Central, hình ảnh một số tài liệu cũng xuất hiện trên một nhóm Discord của YouTuber có tài khoản tên Wow Mao. Rất có thể chính Teixeira đã chia sẻ trong nhóm này, nhưng cũng có khả năng là người dùng khác đã lưu và chia sẻ lại.

Điều này đã đưa tài liệu mật vượt ra ngoài nhóm riêng tư ban đầu chỉ gồm khoảng 20 thành viên, đến nhóm lớn hơn và bắt đầu được lan truyền.

Chúng tiếp tục được tiết lộ trên bảng tin trực tuyến cánh hữu 4chan và các nhóm nhỏ hơn trên Telegram. Một số hình ảnh đã bị chỉnh sửa và những con số trong đó không thực sự chính xác.

Nghi phạm Jack Douglas Teixeira, 21 tuổi. Ảnh: Reuters.

New York Times lần đầu đưa tin về các tài liệu bị rò rỉ vào ngày 7/4, đề cập đến vai trò của Bellingcat trong việc phát hiện một loạt tài liệu được chia sẻ vào tháng 3 trên Discord.

Một số hãng tin của Mỹ, bao gồm cả New York Times và Washington Post, đã phỏng vấn người dùng trong các nhóm Discord trên, trước khi quan chức Mỹ bắt giữ Teixeira vào ngày 13/4.

Không rõ liệu New York Times và Bellingcat có thông báo cho quan chức liên bang về những phát hiện của họ trong quá trình tìm hiểu và đưa tin hay không, và nếu có thì khi nào.

Nguyên nhân sâu xa của vụ rò rỉ

Theresa Payton, chuyên gia an ninh mạng và cựu Giám đốc thông tin của Nhà Trắng, nói rằng sự việc bộc lộ thiếu sót lớn trong việc quản lý thông tin mật của chính phủ Mỹ.

“Mọi người nên coi đây là hồi chuông cảnh tỉnh”, bà nói, đồng thời kêu gọi đánh giá lại các cơ quan liên quan, “bởi điều này sẽ tiếp tục xảy ra nếu chúng ta không thực sự tìm ra nguyên nhân gốc rễ”.

Vụ rò rỉ đã làm nổi bật mối lo ngại về hệ thống quản lý thông tin của Mỹ. Các chuyên gia cảnh báo cơ sở hạ tầng mạng của quốc gia này đã lỗi thời.

Phác họa cảnh Jack Teixeira hầu tòa về cáo buộc rò rỉ thông tin mật của Lầu Năm Góc. Ảnh: Reuters.

Các tài liệu mà Teixeira truy cập được lưu trữ trên cái được gọi là Hệ thống Liên lạc Tình báo Chung Toàn cầu, hệ thống 30 năm tuổi ban đầu xử lý các tài liệu tình báo để phân phối cho cơ quan nhỏ hơn của Bộ Quốc phòng.

Nhưng kể từ đó, hệ thống này đã mở rộng.

Chuyên gia cho biết cơ quan quản lý đang tụt hậu trong khả năng hiện đại hóa các hệ thống như Hệ thống Liên lạc Tình báo Chung Toàn cầu, đặc biệt là khi khối lượng tài liệu mà họ nắm giữ đã tăng theo cấp số nhân.

Những thách thức mà cộng đồng tình báo đang phải đối mặt về việc quản lý và bảo mật thông tin là một phần trong những khó khăn lớn hơn mà chính phủ Mỹ phải đối mặt trong việc hiện đại hóa các hệ thống của mình, bao gồm cả trong các lĩnh vực khác như dịch vụ xã hội.

Chính phủ đã làm gì để khắc phục?

Một phần của vấn đề là nhân sự. Kể từ năm 2016, chính phủ đã cố gắng tăng cường nhân sự về an ninh mạng. Bộ An ninh Nội địa tuyển dụng hàng trăm người mới trong năm qua, nhưng các chuyên gia nói rằng như vậy là chưa đủ. Bộ cũng đã kêu gọi thêm hàng nghìn nhân viên.

Chính quyền Tổng thống Joe Biden đã cố gắng giải quyết điểm yếu này bằng khoản tài trợ 26,2 tỷ USD được công bố hồi tháng 3, nhưng những lo ngại vẫn tiếp diễn.

FBI áp giải nghi phạm vụ rò rỉ tài liệu mật ở Massachusetts Jack Douglas Teixeira, thành viên lực lượng Vệ binh Quốc gia Không quân Mỹ, bị bắt giữ ngày 13/4. Anh đứng đầu một nhóm thanh thiếu niên 20-30 người chia sẻ về súng đạn trực tuyến.

Hồng Ngọc