Còn dư địa kiểm soát lạm phát từ nay đến cuối năm

Thị trường hàng hóa tương đối ổn định những tháng đầu năm

Sáng 24/4, Ban Chỉ đạo điều hành giá họp đánh giá kết quả công tác quản lý, điều hành giá quý I/2024, định hướng công tác điều hành giá những tháng còn lại năm 2024. Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái - Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá, chủ trì cuộc họp

Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi báo cáo tại cuộc họp. Ảnh: Đức Minh.

Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, từ đầu năm đến nay, tình hình kinh tế thế giới vẫn trong giai đoạn khó khăn khi tăng trưởng chậm. Nhiều nền kinh tế lớn vẫn duy trì lãi suất ở mức cao và có thể kéo dài hơn dự kiến. Xung đột lợi ích và cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, xung đột quân sự Nga - Ukraine và tại dải Gaza kéo dài, bất ổn leo thang trên Biển Đỏ... Các yếu tố đó tác động làm gia tăng chi phí vận tải và các rủi ro về an ninh năng lượng, lương thực, lạm phát và chuỗi cung ứng toàn cầu. Giá xăng dầu, vàng và các nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất có biến động khó lường.

Theo nhận định của Bộ Tài chính - cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo, từ đầu năm đến nay, thị trường hàng hóa tương đối ổn định. Nhu cầu tiêu dùng đối với các mặt hàng lương thực, thực phẩm, hàng may mặc, đồ dùng, dụng cụ, trang thiết bị gia đình tăng trong tháng 1 và tháng 2, do trùng với thời điểm tháng cuối năm và tháng có Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024. Giá gạo trong nước tăng theo giá gạo xuất khẩu, giá xăng dầu, giá gas tăng theo giá nhiên liệu thế giới là nguyên nhân chính làm cho chỉ số giá tiêu dùng (CPI) 2 tháng đầu năm tăng.

Sang tháng 3, nhu cầu mua sắm tiêu dùng của người dân giảm sau tết. Bên cạnh đó, yếu tố thời tiết ổn định thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp, nguồn cung rau, quả dồi dào khiến mặt bằng giá giảm theo quy luật sau tết. Tháng 4 năm 2024 so với tháng trước, giá các mặt hàng cơ bản ổn định, nguồn cung dồi dào trong khi nhu cầu của người dân không cao.

Một số mặt hàng thiết yếu có biến động về giá như: giá thóc gạo tại miền Nam có xu hướng tăng; giá thịt lợn hơi tăng nhẹ do ảnh hưởng của dịch tả lợn châu Phi; giá LPG giảm, giá xăng dầu trong nước tăng theo giá thế giới.

Tuy nhiên, công tác điều hành giá quý I/2024 được điều hành chủ động, linh hoạt, nhịp nhàng, chỉ số giá tiêu dùng nằm trong kịch bản điều hành.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng một số tháng đầu năm 2024 so với tháng trước: tháng 1 tăng 0,31%, tháng 2 tăng 1,04%; tháng 3 giảm 0,23%. Bình quân quý I năm 2024, CPI tăng 3,77% so với cùng kỳ năm 2023.

Về lạm phát cơ bản bình quân 3 tháng đầu năm 2024 tăng 2,81% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức tăng của lạm phát tổng thể bình quân (tăng 3,77%) chủ yếu do giá lương thực, xăng dầu, giá dịch vụ y tế và giá dịch vụ giáo dục là yếu tố tác động tăng CPI nhưng thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính toán lạm phát cơ bản.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng những tháng đầu năm 2024 so với tháng trước:

Tháng 1 tăng 0,31%, tháng 2 tăng 1,04%; tháng 3 giảm 0,23%. Bình quân quý I năm 2024, CPI tăng 3,77% so với cùng kỳ năm 2023.

Theo Bộ Tài chính, một số yếu tố gây áp lực lên mặt bằng giá trong những tháng còn lại của năm 2024 được dự báo, như: Giá các nhóm mặt hàng nguyên vật liệu, hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng thiết yếu, như giá xăng dầu dự báo tiếp tục diễn biến khó lường. Giá dầu Brent trung bình 6 tháng cuối năm trong khoảng 80 - 90 USD/thùng.

Dự báo xuất khẩu gạo của Việt Nam vẫn có nhiều thuận lợi. Giá lúa gạo có thể sớm ổn định và tăng trở lại khi các doanh nghiệp đẩy mạnh mua vào để thực hiện các hợp đồng xuất khẩu.

“Giá nguyên vật liệu đầu vào thế giới đang ở mức cao trong khi tình hình kinh tế, chính trị trên thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp. Việt Nam là nước nhập khẩu nhiều nguyên liệu phục vụ sản xuất nên biến động của giá hàng hóa trên thế giới sẽ ảnh hưởng đến chi phí, giá thành, tạo áp lực cho sản xuất của doanh nghiệp và từ đó đẩy giá hàng hóa tiêu dùng trong nước tăng lên. Bên cạnh đó, tỷ giá giữa VND/USD tăng cao làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên nhiên vật liệu, gây sức ép lên mặt bằng giá hàng hóa trong nước” - báo cáo của Bộ Tài chính gửi đến cuộc họp Ban Chỉ đạo nêu rõ.

Ngoài ra, Bộ Tài chính lo ngại, giá dịch vụ vận chuyển hàng hóa bằng đường biển và phụ thu đối với hàng hóa container tại cảng biển đang tăng mạnh gây áp lực đến chi phí của doanh nghiệp.

Việc thực hiện lộ trình giá thị trường, tính đúng tính đủ chi phí trong giá các hàng hóa dịch vụ do Nhà nước định giá tiếp tục là vấn đề cần xem xét thực hiện trong năm 2024. Do đó, đây cũng là yếu tố gây áp lực lên mặt bằng giá.

Kịch bản cao nhất CPI vẫn nằm trong tầm kiểm soát

Bộ Tài chính dự báo 3 kịch bản điều hành giá từ nay đến cuối năm. Ở kịch bản thấp, dự báo CPI bình quân năm 2024 tăng khoảng 3,64% so với năm 2023.

Kịch bản thứ hai, dự báo CPI bình quân năm 2024 tăng khoảng 4,05% so với năm 2023.

Kịch bản dự báo mức cao nhất, CPI bình quân năm 2024 tăng khoảng 4,5% so với năm 2023.

Thời tiết, mùa vụ sẽ ảnh hưởng tới giá rau củ quả. Ảnh: Minh Anh

Với các kịch bản trên, Bộ Tài chính cập nhật kịch bản CPI bình quân năm 2023 tăng trong khoảng 3,64 - 4,5%.

Tổng cục Thống kê dự báo CPI bình quân trong khoảng 3,8% - 4,5% (3 kịch bản 3,8%, 4,2% và 4,5%).

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam dự báo lạm phát bình quân năm 2024 tăng trong khoảng 4,3% ± 0,5%.

Giả định CPI các tháng còn lại tăng đều một tỷ lệ như nhau so với tháng trước thì trong 9 tháng còn lại của năm 2024, CPI mỗi tháng còn dư địa tăng khoảng 0,26% - 0,39% để đảm bảo mục tiêu kiểm soát lạm phát bình quân năm 2024 trong khoảng 4,0% - 4,5%.

Theo Bộ Tài chính, trong quý II/2024, một số yếu tố dự kiến có thể gây áp lực lên mặt bằng giá, như: Thời tiết bắt đầu chuyển sang mùa nắng nóng cùng với việc có kỳ nghỉ lễ dài ngày nên theo quy luật hàng năm giá các dịch vụ đi lại, lưu trú, ăn uống ngoài gia đình, dịch vụ cá nhân... có thể tăng. Giá một số nguyên vật liệu xây dựng có xu hướng tăng do vào mùa xây dựng hoặc do chi phí đầu vào tăng. Nhu cầu sử dụng điện, nước tăng cao hơn làm tăng hóa đơn chi trả theo bảng giá lũy tiến…

Kiến nghị biện pháp quản lý, điều hành giá, Bộ Tài chính cho rằng, cần tiếp tục theo dõi sát diễn biến cung cầu, thị trường, giá cả các mặt hàng thiết yếu để có giải pháp bình ổn thị trường phù hợp, nhất là đối với xăng dầu và các mặt hàng chiến lược có khả năng bị ảnh hưởng từ sự đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu và xung đột căng thẳng địa chính trị gia tăng.

Đối với các mặt hàng nhà nước định giá, các dịch vụ công theo lộ trình thị trường, Phó Thủ tướng - Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá, đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương nhất là Bộ Công thương, Bộ Y tế, Bộ Giáo dục chủ động tính toán. Trên cơ sở đó, chuẩn bị sẵn sàng các phương án giá, lộ trình điều chỉnh giá các mặt hàng để kịp thời điều chỉnh theo thẩm quyền hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét quyết định mức độ, thời điểm điều chỉnh phù hợp với diễn biến, mặt bằng giá thị trường, bảo đảm mục tiêu kiểm soát lạm phát.

Các bộ, ngành, địa phương khẩn trương xây dựng các phương án giá và lộ trình theo yêu cầu để tránh bị động trong ban hành và triển khai thi hành các chính sách về giá./.

Giả định CPI các tháng còn lại tăng đều một tỷ lệ như nhau so với tháng trước thì trong 9 tháng còn lại của năm 2024, CPI mỗi tháng còn dư địa tăng khoảng 0,26% - 0,39% để đảm bảo mục tiêu kiểm soát lạm phát bình quân năm 2024 trong khoảng 4,0% - 4,5%.

Minh Anh