Cho con uống bao nhiêu sữa mỗi ngày là đủ?

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, mỗi ngày chỉ nên uống một ly sữa là đủ. Ảnh: L.C.

Lượng canxi hàng ngày được khuyến nghị hiện nay chủ yếu là kết quả của những nỗ lực tiếp thị khổng lồ của ngành công nghiệp sữa trong nửa thế kỷ qua. Thật không may, những quan niệm sai lầm dai dẳng về chuyển hóa canxi ở hầu hết y bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng đã hỗ trợ thêm cho mức dinh dưỡng khuyến nghị (RDA) quá cao này.

Năm 1992, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) đã công bố “Kim tự tháp thực phẩm”. Biểu đồ này khuyến nghị 6-11 phần ăn ngũ cốc hàng ngày (bánh mì, ngũ cốc, gạo và mì ống) và 2-3 phần ăn các sản phẩm sữa (sữa, sữa chua và phô mai) hàng ngày.

Điều quan trọng là phải nhận ra rằng mục đích chính của USDA là thúc đẩy doanh số bán hàng của ngành nông nghiệp Mỹ, chứ không phải để thúc đẩy sức khỏe cộng đồng. Nhiều nhà khoa học dinh dưỡng đã chỉ trích sự nhấn mạnh không lành mạnh vào ngũ cốc và sữa của Kim tự tháp thực phẩm đó. Những phương pháp tiếp thị nhắm vào tiêu chuẩn ăn uống đã góp phần rất lớn gây béo phì và sức khỏe kém cho người Mỹ.

Trong một bài viết chỉ trích in năm 2010 trên tạp chí y tế Nutrition, Ủy ban Hướng dẫn chế độ ăn uống cho người Mỹ - DGAC (nhóm đã thiết lập Hướng dẫn chế độ ăn uống cho người Mỹ và đưa ra các khuyến nghị cho Kim tự tháp thực phẩm) đã bị phê bình một cách xác đáng vì phớt lờ khoa học đúng đắn:

“Mặc dù đòi hỏi một phương pháp dựa trên bằng chứng, báo cáo DGAC lại cho thấy một số điểm yếu nghiêm trọng, bao gồm việc sử dụng một môn khoa học liên quan chưa hoàn chỉnh; trình bày, giải thích hoặc tóm tắt tài liệu một cách không chính xác; và rút ra những kết luận và/hoặc đưa ra những khuyến nghị mà không phản ánh những hạn chế hoặc tranh cãi trong môn khoa học đó...

Việc thiếu bằng chứng hỗ trợ dẫn đến hạn chế giá trị của những khuyến nghị được đề xuất làm hướng dẫn cho người tiêu dùng hoặc làm cơ sở cho chính sách y tế công cộng. Đã đến lúc phải xét lại xem hướng dẫn chế độ ăn cho người Mỹ được lập ra như thế nào và đặt câu hỏi xem liệu quy trình hiện tại có còn phù hợp với nhu cầu của người dân hay không.”

Kim tự tháp thực phẩm USDA và RDA canxi của chính phủ Mỹ đã khuyến khích tất cả chúng ta nạp lượng canxi độc hại với một cái giá không thể bù đắp đối với sức khỏe cộng đồng. Nếu cân nhắc nhu cầu thực tế của người trưởng thành về lượng canxi hàng ngày, chỉ cần tiêu thụ 2-3 phần ăn sữa được khuyến nghị hoặc uống hơn 1000mg theo RDA là đã thực sự quá liều canxi.

Đáp lại yêu cầu của cả chính phủ Mỹ và Canada, Viện Y học đã công bố chế độ ăn tham khảo cho canxi vào tháng 11 năm 2010. RDA canxi hàng ngày được công bố của họ là 1.000-1.300 mg cho những người trong độ tuổi 4 đến 70 , với các khuyến nghị về mức nạp cao hơn là 2.000-3.000 mg. Cụ thể hơn, phụ nữ 51 tuổi trở lên, nhóm người mắc loãng xương, có RDA là 1200 mg canxi và mức nạp cao được khuyến nghị là 2000 mg.

Việc này hoàn toàn không có tính khoa học! Những khuyến nghị này không phản ánh nhu cầu canxi thực tế của cơ thể hoặc những thay đổi trong nhu cầu này khi bệnh nhân già đi. Lượng canxi nạp vào thực ra nên giảm theo tuổi, chứ không phải tăng. Và cũng quan trọng không kém, RDA căn bản cần bắt đầu ở mức thấp hơn nhiều.

Dù canxi có thể được coi là một chất dinh dưỡng, nó không phải là một chất dinh dưỡng theo nghĩa truyền thống của từ này. Trong xương, cần có một lượng canxi hạn chế để tham gia chu trình tổng hợp/phân hủy liên tục được thấy trong xương khỏe mạnh.

Tuy nhiên bên ngoài xương, hàm lượng canxi vốn đóng vai trò trong sự co cơ, đông máu, hoạt động của tim, và trao đổi chất chung của tất cả các tế bào, không được “giải phóng” khỏi các vị trí này giống như cách nó được giải phóng trong quá trình chuyển hóa xương, thiếu xương hoặc loãng xương.

Mặc dù có sự chu chuyển canxi nhất định xảy ra ở mọi nơi nó phân bố trong cơ thể, các khu vực bên ngoài xương không cần sự bổ sung, cung cấp canxi đáng kể như xương.

[...]

Dựa trên yêu cầu bổ sung canxi thực tế hàng ngày, thanh thiếu niên cần 300-400 mg. Nhiều thanh thiếu niên uống một lít sữa mỗi ngày. Chỗ đó là khoảng 1200 mg! Khi người ta bổ sung vitamin D giúp tăng hấp thu canxi vào sữa, lượng quá liều theo nghĩa đen này là cực lớn. Một ly sữa 250 ml là đã đủ đáp ứng toàn bộ nhu cầu canxi hàng ngày, ngay cả khi không bổ sung vitamin D.

Cần tránh hoàn toàn việc tiêu thụ sữa thường xuyên như một loại đồ uống. Các sản phẩm từ sữa khác có thể được tiêu thụ ở một mức độ hạn chế, nhưng sữa không thể là đồ uống thường xuyên nếu bạn muốn tránh vôi hóa lan rộng khắp cơ thể khi bạn già đi.

Và không nghi ngờ gì, thời điểm để cắt giảm sữa và các sản phẩm từ sữa là khi còn trẻ. Việc phòng ngừa cơ thể bị vôi hóa là dễ dàng và mang lại lợi ích sức khỏe lớn hơn nhiều so với việc cố gắng khử vôi sau này.

Yêu cầu hằng ngày đối với hầu hết người lớn tuổi, bao gồm cả những người mắc bệnh loãng xương, trên thực tế, không quá 200-300 mg. Điều này có thể được thực hiện khá dễ dàng với một chế độ ăn cân bằng hoàn toàn không có các sản phẩm từ sữa, miễn là mức vitamin D trong máu bình thường được duy trì (điều hòa lượng canxi hấp thu từ chế độ ăn đó).

Việc thường xuyên ăn nhiều canxi hơn mức này sẽ dần tạo thành tình trạng thừa canxi đã đề cập. Càng nạp nhiều canxi, càng nhiều canxi lắng đọng khắp cơ thể và càng có nhiều canxi bên trong tế bào, đây là mẫu số chung cuối cùng để thúc đẩy tất cả các bệnh thoái hóa mạn tính đã biết, đặc biệt là bệnh tim mạch và ung thư.

Sữa và sản phẩm từ sữa thực ra là loại thực phẩm “xa xỉ”. Các quốc gia và nhóm dân số nghèo nhất tiêu thụ ít hơn hẳn so với Mỹ và kết quả là những nhóm dân số này có tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch thấp hơn hẳn.

Một nghiên cứu về lượng tiêu thụ sữa bình quân đầu người (không tính phô mai) theo quốc gia cho thấy bức tranh đáng sợ về sự nguy hiểm của việc tiêu thụ sữa. Các quốc gia trong nghiên cứu này đều là các nước công nghiệp ở châu Âu, Mỹ, Canada, New Zealand, Úc và Nhật Bản.

Thomas E.Levy/ Thái Hà Books và NXB Thế giới