Chính quyền quân sự Niger cáo buộc tổng thống bị lật đổ tội 'phản quốc'

Động thái này làm tăng nguy cơ chiến tranh giữa Niger với các nước láng giềng quan trọng ở khu vực Tây Phi, những nước đã thề sẽ khôi phục trật tự hiến pháp ở quốc gia bị đảo chính.

“Chính phủ Niger cho đến nay, đã thu thập bằng chứng cần thiết để truy tố tổng thống bị phế truất về tội phản quốc với âm mưu phá hoại an ninh bên trong và bên ngoài của Niger” - một tuyên bố của Hội đồng bảo vệ tổ quốc (CNSP) của Niger, hội đồng quân sự đã lật đổ chính phủ vào tháng 7 vừa qua nhấn mạnh.

Niger đã chìm trong hỗn loạn chính trị kể từ cuối tháng trước, khi tổng thống Bazoum bị lực lượng cận vệ lật đổ trong một cuộc đảo chính.

Niger, nằm ở trung tâm của vùng Sahel, là một trong số ít các nền dân chủ trong khu vực.

Chiến thắng trong cuộc bầu cử của Bazoum vào năm 2021 đánh dấu quá trình chuyển giao quyền lực tương đối hòa bình sau nhiều năm đảo chính quân sự sau khi Niger giành độc lập khỏi Pháp vào năm 1960.

Các nhà lãnh đạo từ Cộng đồng kinh tế của các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) đã phản ứng lại cuộc đảo chính bằng cách ban hành các biện pháp trừng phạt và đưa ra tối hậu thư cho chính quyền quân sự cầm quyền: từ chức trong vòng một tuần hoặc đối mặt với khả năng can thiệp quân sự.

Tổng thống bị lật đổ Mohamed Bazoum của Niger

Nhưng Mali, Burkina Faso và Guinea là ba quốc gia Tây Phi khác gần đây đã trải qua các cuộc đảo chính quân sự, đã bày tỏ tình đoàn kết với chính quyền của Niger, làm dấy lên nỗi ám ảnh về cuộc xung đột trở thành một cuộc khủng hoảng khu vực.

Bazoum cáo buộc chính quyền quân sự đã tước đi “mọi sự tiếp xúc với con người” của ông và không cung cấp thuốc men hoặc thực phẩm cho ông.

Trong tuyên bố của mình, CNSP phủ nhận những cáo buộc đó, nói rằng nhà lãnh đạo bị lật đổ thường xuyên được bác sĩ thăm khám – lần gần đây nhất là vào ngày 12-8.

Các nhà lãnh đạo Tây Phi đã tăng cường chỉ trích chống lại các nhà lãnh đạo cuộc đảo chính của Niger và ra lệnh “kích hoạt và triển khai” một lực lượng dự phòng trong khu vực để khôi phục trật tự hiến pháp ở nước này.

ECOWAS, một liên minh chính trị và kinh tế khu vực, cho biết họ đã thành lập một ủy ban quốc hội nhằm cử tới Niger để gặp gỡ các nhà lãnh đạo cuộc đảo chính, một nguồn tin nói với CNN hôm 13-8.

Nguồn tin cũng cho biết các thành viên ủy ban sẽ gặp nhau lần đầu tiên qua ứng dụng chat trực tuyến Zoom vào ngày 14-8 nhưng không nói rõ khi nào họ sẽ gặp các thủ lĩnh đảo chính.

ECOWAS trước đó đã cho các nhà lãnh đạo cuộc đảo chính hạn chót là ngày 6 tháng 8 để trả tự do và phục hồi chức vụ tổng thống cho Bazoum, đồng thời từ bỏ quyền lực hoặc đối mặt với hành động quân sự có thể xảy ra như một phương sách cuối cùng.

Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng tự xưng của Niger, tướng Moussa Salaou Barmou đã gặp lãnh đạo chính quyền quân sự và tổng thống chuyển tiếp của Guinea - Mamadi Doumbouya tại thủ đô Conakry của Guinea. Guinea đã trải qua cuộc đảo chính quân sự của riêng mình vào năm 2021.

Nhà lãnh đạo quân sự mới của Niger, tướng Abdourahamane Tchiani, cũng đã yêu cầu Mali hỗ trợ mặc dù năng lực quân sự của nước này đã giảm đáng kể.

Anh Duy